Lwów, Lwowska Galeria Miejska (1907)

Lwowska Galeria Miejska została otwarta w 1907 roku, jednak pierwsze głosy wskazujące na potrzebę stworzenia tego rodzaju instytucji pojawiły się już w drugiej połowie XIX wieku. Do realizacji postulowanej przez malarza Kornelego Szlegla (1861) nie doszło, jednak już kilka lat później miasto otrzymało kolekcję obrazów i rycin majora armii austriackiej Karola Kühnla (1874). W 1897…

Kraków, Muzeum Anatomii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego (1871)

„Muzea anatomiczne nie są po to tylko sporządzone, ażeby ciekawa publiczność je oglądała. Zadaniem muzeów jest, ażeby uczniowie medycyny lub doktorzy możebnie dokładne wiadomości o budowie ciała ludzkiego otrzymywali. Anatomia z książek na pamięć nauczana niewiele jest warta.” – to słowa twórcy Muzeum Anatomii UJ w Krakowie, prof. Ludwika Teichmanna.. Z początkiem XIX wieku przywożono…

Nałęczów, Muzeum Ziemi Lubelskiej (1902-1921)

W 1751 r. właścicielem klucza bochotnickiego został starosta wąwolnicki Stanisław Małachowski herbu Nałęcz, który około 1770 roku wg projektu architekta królewskiego Ferdynanda Nax’a, rozpoczął budowę nowej rezydencji w miejscowości od herbu nazwanej Nałęczów. W 1778 r. w pałacu zamieszkał nowy właściciel Antoni Małachowski, a ze względu na uzdrowiskowy i leczniczy charakter miasta, przyjeżdżali tu dalecy…

Ojców, Muzeum Krajoznawcze, przyrodniczo-archeologiczne na zamku (1908)

Ojców był od poł. XIX wieku znanym ośrodkiem wypoczynkowym i uzdrowiskowym zwanym „Doliną Czarów”. Jednym z właścicieli był hr. Aleksander Przeździecki, który dla gości wybudował hotel „Pod Łokietkiem”, jego syn hr. Gustaw Przeździecki wzniósł naprzeciwko drugi hotel „Pod Kazimierzem”. W 1888 roku Ojców kupiła hr. Krasińska Adamowa Czartoryska, jej mąż hr. Adam Ludwik Czartoryski wybudował…

Toruń, Zbiory Towarzystwa Naukowego Toruńskiego (1875-1930)

W 1875 roku w Toruniu, z inicjatywy Zygmunta Działowskiego powstało Towarzystwo Naukowe, a jednym z jego celów było „zbieranie i przechowywanie wszelkich pamiątek i zabytków krajowych, mianowicie do przeszłości Ziem Pruskich się odnoszących, i przedmiotów naukowych oraz pielęgnowanie nauk i umiejętności w języku polskim”. Zadanie to miało być realizowane m.in. poprzez “gromadzenia wszelkich pamiątek i…

Pieskowa Skała, Muzeum na zamku (1907)

W 1902 roku Zamek w Pieskowej Skale, ze względu na zadłużenie ówczesnego właściciela majątku, dr. Serafina Chmurskiego, został wystawiony na licytację. Zamieszczane w prasie apele o podjęcie działań na rzecz zachowania zabytku w polskich rękach poskutkowały i w 1903 roku zamek został zakupiony przez spółkę założoną przez dra H. Dobrzyckiego, Wojciecha Bieńkowskiego, J.K. Jasińskiego, H.…

Lwów, Muzeum Towarzystwa Ludoznawczego (1895)

W 1894 roku we Lwowie odbyła się Powszechna Wystawa Krajowa. Zorganizowany wówczas dział etnografii przyczynił się do założenia lwowskiego Towarzystwa Ludoznawczego. W statucie stowarzyszenia (1894) przewidziano m.in. utworzenie przy Towarzystwie muzeum. Pierwszym prezesem Towarzystwa i współautorem koncepcji muzeum był slawista, etnograf, etnolog Antoni Kalina  (1846-1906). Stowarzyszenie swoją działalność rozpoczęło w lutym 1895 roku. Towarzystwo początkowo…

Krzemieniec, zbiory Liceum Krzemienieckiego

Liceum Krzemienieckie, (do 1814 r. Gimnazjum Wołyńskie), zwane też Atenami Wołyńskimi założone z inicjatywy Tadeusza Czackiego w 1805 roku Hugona Kołłątaja i Adama Jerzego Czartoryskiego, zostało zlokalizowane w budynkach d. kolegium jezuickiego przy kościele p. w. św. Ignacego Loyoli i św. Stanisława Kostki. Należało ono do uczelni najlepiej wyposażonych w różnego rodzaju pomoce dydaktyczne na…

Lwów, Muzeum Technologiczne im. cesarza Franciszka Józefa /zbiory Instytutu Technologicznego Izby Handlowej i Przemysłowej (1898)

Muzeum Technologiczne im. cesarza Franciszka Józefa dla przemysłu rękodzielniczego we Lwowie zostało założone przez Izbę Przemysłową i Handlową we Lwowie, w 1898 roku: “na uczenie 50-letniego jubileuszu panowania Najmiłościwszego Cesarza i Króla Franciszka Józefa I. w celu systematycznego popierania technicznej strony produkcyi przemysłu rękodzielniczego”. Muzeum zarządzane było przez “Kuratoryję”, zespół kilkunastu wybranych na trzyletnią kadencję…

Kalisz, Muzeum Ziemi Kaliskiej Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (1911-1914)

Pierwsza wzmianka o założeniu muzeum w Kaliszu pochodzi z 1879 roku. Miało ona funkcjonować w ramach publicznej biblioteki i obejmować m.in. kolekcję okazów przyrodniczych guberni kaliskiej, pamiątek i zabytków archeologicznych. Idei tej wówczas nie zrealizowano, ale kilkanaście lat później, w 1900 roku kaliscy starożytnicy zorganizowali w salach ratusza wielką Wystawę archeologiczną i zabytków. Miała ona…