W 1902 roku Zamek w Pieskowej Skale, ze względu na zadłużenie ówczesnego właściciela majątku, dr. Serafina Chmurskiego, został wystawiony na licytację. Zamieszczane w prasie apele o podjęcie działań na rzecz zachowania zabytku w polskich rękach poskutkowały i w 1903 roku zamek został zakupiony przez spółkę założoną przez dra H. Dobrzyckiego, Wojciecha Bieńkowskiego, J.K. Jasińskiego, H. Gebethnera, Z. Mińskiego, K. Marendowsiego, Mariana Karpusa i Józefa Zawadzkiego (od 1905 H. Dobrzycki i S-ka została przekształcona na Towarzystwo Akcyjne Pieskowa-Skała).
W 1903 roku rozpoczął się remont zamku, który stał się popularnym miejscem wypoczynku pobliskiego sanatorium. W zamku nie zachowały się rodowe zbiory, jednak co najmniej od 1907 roku prezentowane były zbiory muzealne Pracowni przyrodniczo-ludoznawczej funkcjonującej pod opieką miejscowego koła Polskiej Macierzy Szkolnej. W kolekcji, umieszczonej w pomieszczeniu nad bramą wjazdową, znalazły się m.in. skały, minerały, skamieniałości, okazy roślin zasuszonych, wyroby i fotografie ludowe. Funkcję dyrektora zbiorów pełnił dyrektor Zakładu leczniczego „Goplana” z Ojcowa Stanisław Kozłowski.
Najprawdopodobniej w 1908 roku, za sprawą Stanisława Jan Nepomucena Czarnowskiego, członka-korespondenta PTK z Miechowa, zbiory przeszły pod zarząd PTK. Zbiory, głównie okazy przyrodnicze i archeologiczne, znajdowały się w jednej sali, w gablotach i szafach muzealnych. Zbiory, przynajmniej częściowo, zostały przygotowane przez Czarnowskiego. Okazy pozyskiwane były najprawdopodobniej z ponad 100 okolicznych jaskiń.
W 1914 roku zamek został zajęty przez rosyjski sztab wojskowy. Zamek wrócił w ręce Towarzystwa w 1918 roku. Bryła budynku przetrwała bez większych uszkodzeń, jednak wnętrza, w tym muzeum, zostały zniszczone i splądrowane.
Więcej na temat zbiorów muzealnych zob. m.in.
- Stanisław J. Czarnowski, Dolina Prądnika, Pieskowa Skała, Ojców, Kraków, Ojców : F. Sekuła, 1907
- Józef Zawadzki, Pieskowa Skała i jej okolice : Dolina Prądnika, Grodzisko, Skała, Ojców, Korzkiew, Sąspów, Jerzmanowice, Szklary, Wierzchowie, Będkowice, Warszawa : Zamek Pieskowa Skała, 1932
- Rocznik PTK 1908, s. 19, 146
- Rocznik PTK 1909, s. 152
- “Ziemia” 1910, nr 46, s. 735-736.
[mw]
