Łowicz, Muzeum Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (1909)

“[…] abyśmy wszyscy wspólnie pracując na tej placówce krajoznawczej tak w sobie samych jak i innych pogłębiali przywiązanie do kraju, chęć do nauki, i ochraniali przed zagładą szczerze polską wytwórczość ludu, na której wzorować się winien przemysł polski tak, jak czerpią  z niej natchnienie twórcy polskiej sztuki” [Chmielińska, Łowiczanin: 1913, rok III, nr 7, 14.…

Piotrków Trybunalski, Muzeum Krajoznawcze Ziemi Piotrkowskiej (1909)

W 1908 r. utworzono Oddział Piotrkowski PTK. Muzeum Krajoznawcze Ziemi Piotrkowskiej powstało w 1909 roku. Inicjatorem był Michał Rawita Witanowski (1858-1943). We wrześniu 1909  r. wybrano Sekcję Muzealną. Pierwsza wystawa w 1910 roku została otwarta w budynku Towarzystwa Dobroczynności dla Chrześcijan. W czerwcu 1910 zbiory zostały przeniesione do lokalu przy ul. Bykowskiej 36. Wystawa prezentowana…

Nowogród, Muzeum Kurpiowskie w Nowogrodzie (1917)

„Żadne muzeum w Polsce nie daje dochodów i to [Muzeum Kurpiowskie w Nowogrodzie] nie będzie dawało. Ale chcę, żeby praca moja znojna i ofiary nie poszły na marne. Muzeum będzie tego, kto je potrafi utrzymać, albo nie będzie go wcale, a wtedy moje zbiory wezmę do domu, na darmowy użytek ludzi nauki i badaczy” (Chętnik,…

Łomża, Muzeum Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (1910)

Początki muzealnictwa w Łomży sięgają roku 1898, kiedy zorganizowana została wystawa sztuk pięknych i starożytności, w oparciu o zbiory kolekcjonerów z regionu. Pomimo nawoływań i apeli pierwsze muzeum powstało jednak dopiero w 1910 roku, w wyniku starań założonego dwa lata wcześniej oddziału łomżyńskiego Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Składało się ono z 4 działów, obejmujących przyrodę, archeologię,…

Warszawa, Muzeum Starożytności Żydowskich Mathiasa Bersohna (1905)

Muzeum Starożytności Żydowskich Mathiasa Bersohna (1823-1908) zostało zainicjowane darem Bersohna ofiarowanym warszawskiej Gminie Żydowskiej w 1905 roku. Na kolekcję składały się judaika oraz obiekty związane z historią i kulturą żydowską, gromadzone najprawdopodobniej od lat 60. XIX wieku. Pomimo zawiązania się instytucji, jej otwarcie nastąpiło dopiero w 1910 roku, 2 lata po śmierci fundatora i honorowego…

Drezno, Muzeum Narodowe im. Wodzińskich (1848-1850)

Muzeum im. Wodzińskich było pierwszym polskim muzeum z określeniem “narodowe” w nazwie. Zbiory jego stanowiła biblioteka i kolekcja grafiki oraz numizmatyki senatora i wojewody Królestwa Polskiego Macieja Wodzińskiego (1782-1848) zapisana testamentem Towarzystwu Literackiemu w Paryżu (dla Biblioteki Polskiej) wraz z sumą 100 tys. florenów polskich w listach zastawnych na potrzeby emigracji polskiej we Francji. Ponieważ…

Łowicz, Muzeum Starożytności i Pamiątek Historycznych (1906)

Muzeum Starożytności i Pamiątek Historycznych zostało utworzone w 1906 roku z inicjatywy Władysława Tarczyńskiego, w oparciu o prywatne zbory kolekcjonera. Prezentowane początkowo w siedzibie Towarzystwa Straży Ogniowej Ochotniczej w Łowiczu, rok później przeniesione zostały do siedziby Towarzystwa Komitetu Wzajemnego Kredytu, gdzie prezentowane były do 1914 roku. Trzon kolekcji stanowiły zabytki historyczne, dokumenty, pamiątki po znanych…

Warszawa, Zwierzyniec na Bagateli (1884-1902)

W 1884 roku, “po-za miastem, w miejscowości zwanej ‘Bagatelą’”, otwarty został dla zwiedzających Zwierzyniec. Inicjatorem był prawnik i literat Jan Maurycy Kamiński (1844–1907), który wraz z grupą współudziałowców zawiązał spółkę i rozpoczął urządzanie ogrodu. Zwierzyniec został otwarty dla zwiedzających 17 czerwca 1884 roku. Do zwierzyńca sprowadzono wielbłąda, słonia, małpy, papugi i ptactwo zagraniczne, a także…

Warszawa, Muzeum Erazma Majewskiego; Muzeum Przedhistoryczne im. Erazma Majewskiego (1892)

Kolekcja Erazma Majewskiego, zapoczątkowana została w 1892 r., pięć lat później właściciel rozpoczął działania mające na celu powołanie muzeum przedhistorycznego. Do propagowania tej idei przyczyniło się wydawane od 1899 r. czasopismo “Światowit. Rocznik poświęcony archeologii pradziejowej i badaniom pierwotnej kultury polskiej i słowiańskiej”. Podejmowane próby upublicznienia kolekcji szerszej publiczności powiodły się dopiero w 1908 r.,…