Dublany pod Lwowem, Muzea Wyższej Szkoły Rolniczej/ Akademii Rolniczej (1858)

W 1853 roku Galicyjskie Towarzystwo Gospodarskie zakupiło folwark Dublany, mieszczący się kilka kilometrów od Lwowa i po trzech latach otworzyło prywatną Szkoła Gospodarstwa Wiejskiego, a następnie Wyższą Szkołę Rolniczą w Dublanach. Główny gmach szkolny został wybudowany w 1888 roku. W 1901 roku uczelni nadano status akademii i zmieniono nazwę na Akademię Rolniczą w Dublanach. W…

Szamotuły, zbiory Towarzystwa Zbieraczów Starożytności Krajowych (1841-1846)

W 1840 roku powołano do życia Towarzystwo Zbieraczów Starożytności Krajowych w Szamotułach, który zgodnie ze statutem przewidywał powstanie Gabinetu, który miał pełnić funkcje zbliżone do muzealnych: gromadzenie, zabezpieczenie, przechowywanie w jednym miejscu wybranych „starożytności”. Pomysłodawcą i pierwszym dyrektorem Towarzystwa był Jędrzej Moraczewski (1802-1855) uznawany za jednego z głównych przedstawicieli szkoły lelewelowskiej w polskiej historiografii. Obszar…

Lwów, panorama Racławicka Kossak/Styka (1894-1944)

Cykloramiczny obraz przedstawiający Bitwę pod Racławicami, znany pod nazwą “Panorama Racławicka” namalowany pod kierunkiem Jana Styki i Wojciecha Kossaka w latach 1893-1894 na Powszechną Wystawę Krajową we Lwowie 1894 r. Budynek wzniesiony między innymi pawilonami wystawowymi w parku Stryjskim (czerwiec-październik 1894 w ramach 25 grupy wystawowej). W 1893 roku lwowska Rada Miejska podjęła inicjatywę zamówienia…

Radom, gabinet historyczno-naturalny w gmachu rządu guberni radomskiej (1845-1856)

Gabinet przyrodniczy, mineralogiczny, historyczny i artystyczny w Radomiu powstał z inicjatywy Edwarda Białoskórskiego (1799-1881). Edward Białoskórski był wojskowym, od 1836 roku pełniącym funkcje naczelnika wojskowego w guberni kaliskiej (jako pomocnik), następnie guberni kieleckiej. Od 1845 przeniesiony został do służby cywilnej i w latach 1845-1856 piastował stanowisko gubernatora radomskiego. Był członkiem m.in. Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w…

Chełm, Muzeum oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (1911)

Prezesem założonego w 1910 roku Chełmskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego został Edward Łuczkowski (1865-1932), lekarz i społecznik. Działalność Oddziału, poprzez umiłowanie kraju ojczystego i lepsze jego poznanie, miała na celu przeciwstawienie się coraz większej rusyfikacji. Oprócz organizowania wycieczek, zbierano książki i tworzono kolekcję muzealną. W 1911 roku wynajęto lokal, w którym przechowywano zgromadzone zbiory muzealne…

Chełm, Muzeum eparchialnego prawosławnego Chełmskiego Bractwa Bogurodzicowego (1882)

Cerkiewno–archeologiczne muzeum przy Chełmskim Prawosławnym Święto – Bogurodzickiem Bractwie (Церковно – apxeoлогический музей при Xoлмскомъ Православномъ Cвято – Богорoдицкомъ Братствѣ) powstało z inicjatywy wikariusza prawosławnej diecezji chełmsko-warszawskiej, bp. lubelskiego Modesta (Daniła Strelbickiego) w 1882 roku. Jak pisze Dariusz Dąbrowski, projekt muzeum, opracowany przez członków Rady Bractwa, oo. Jana Hoszowskiego, Ignacego Chojnackiego i Michała Dobrjanskiego, czerpał…

Miechów, Muzeum oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (1911)

W 1908 roku w Miechowie powołany został Oddział Miechowski PTK, którego zarząd, przy pomocy własnych funduszy i darowizn zajął się odrestaurowaniem 3 pomieszczeń w dawnym renesansowym gmachu poklasztornym bożogrobców, z przeznaczeniem na biura oraz przyszłe muzeum. Już wówczas na poczet przyszłego muzeum przekazywano liczne darowizny. Prawdopodobnie ok. 1910 roku doszło do otwarcia muzeum. W 1913…

Łódź, Muzeum Nauki i Sztuki (1910)

Muzeum Nauki i Sztuki w Łodzi zostało powołane przez Towarzystwo Muzeum Nauki i Sztuki w 1911 roku, dzięki funduszom zgromadzonym w czasie organizacji Wystawy antyalkoholicznej w Łodzi (1910), wolnych datków oraz składek członkowskich Towarzystwa. Zbiory gromadzono już od 1910 roku, a w 1911 roku otwarto stałą wystawę Muzeum w wynajętym lokalu przy ul. Zielonej 8.…

Ostrołęka, Muzeum Puszczańskie (1913)

Muzeum Puszczańskie zostało założone w 1912 roku, w ramach działającego od tego samego roku Oddziału Ostrołęckiego Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Zbiory prezentowane były w jednym pomieszczeniu, w mieszkaniu prywatnym W. [Franciszka?] Malinowskiego w Ostrołęce. Kustoszem zbiorów został Piotr Szymański (?-?). W 1913 roku w ramach Oddziału utworzona została Komisja Muzealna, w której skład weszli członkowie towarzystwa,…

Warszawa, zbiory etnograficzne przy Ogrodzie Zoologicznym (1888-1896/1939)

Zbiory etnograficzne przy Ogrodzie Zoologicznym zostały założone w 1888 roku z inicjatywy Komitetu Organizacyjnego Muzeum Etnograficznego, wśród których byli m.in. etnograf  Jan Karłowicz (1836-1903) oraz inicjator Ogrodu Zoologicznego na Bagateli Jan Maurycy Kamiński (1844–1907). Większość zbiorów została przekazana przez osoby prywatne, etnografów i podróżników. Były to w dominującej większości okazy etnograficzne, antropologiczne, archeologiczne i krajoznawcze…