Muzeum Puszczańskie zostało założone w 1912 roku, w ramach działającego od tego samego roku Oddziału Ostrołęckiego Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Zbiory prezentowane były w jednym pomieszczeniu, w mieszkaniu prywatnym W. [Franciszka?] Malinowskiego w Ostrołęce. Kustoszem zbiorów został Piotr Szymański (?-?). W 1913 roku w ramach Oddziału utworzona została Komisja Muzealna, w której skład weszli członkowie towarzystwa, pełniący jednocześnie funkcję opiekunów poszczególnych działów w muzeum. Zbiory zostały podzielone tematycznie na: etnograficzne, przedhistoryczne, przyrodnicze, historyczne (m.in. bitwy pod Ostrołęką 1831) i numizmatyczne. Przy muzeum działa także biblioteka. Głównym źródłem zbiorów, które w ciągu trzech lat działalności osiągnęły ponad 1 500 okazów, były dary. Do najważniejszych należał przekaz Adama Chętnika (1885-1967).
Na temat działalności muzeum zachowało się niewiele informacji. Na podstawie sprawozdań i relacji można stwierdzić, że nie miało ono narzuconej specjalizacji, jednak w zbiorach dominowały okazy etnograficzne, związane z kulturą materialną Kurpiów, co było inspiracją dla nazwy instytucji. Wybuch I wojny światowej najprawdopodobniej zahamował rozwój placówki. Wg Adama Chętnika zbiory z muzeum w Ostrołęce zostały wywiezione do majątku Susk, gdzie spłonęły w 1915 roku w wyniku działań wojennych. Najprawdopodobniej działalność Oddziału Ostrołęckiego PTK została zakończona ok. 1917-1918 roku. Nie powrócono także do projektu założenia muzeum w mieście.
Kolejne muzeum w Ostrołęce zostało powołane dopiero w 1975 roku, chociaż starania o to podjęto nieco wcześniej. Placówka ta nie nawiązywała do tradycji Muzeum Puszczańskiego. W 1998 roku, wraz ze zmianą organizacyjną muzeum zmieniło nazwę na Muzeum Kultury Kurpiowskiej.
Więcej na temat muzeum zob.
Oddział Ostrołęcki, Rocznik P.T.K: 1912, r. 6, s. 149-151;
Oddział Ostrołęcki, Rocznik P.T.K: 1913, r. 7, s. 104-106;
Oddział Ostrołęcki, Polskie Towarzystwo Krajoznawcze. Sprawozdanie za rok 1917, s. 26;
Z Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, Ziemia: 1914, nr 11, s. 175-176
Z Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, Ziemia, 1914, nr 19, s. 301-302
Bauch Jacek, Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce [w:] Podlasie – pogranicze kultur, red. nauk. Krzysztof Łukawski, Pułtusk: Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora, 2015, s. 35-41
Bujak Jan, Muzealnictwo etnograficzne w Polsce (do roku 1939), Kraków : UJ : Państ. Wydaw. Naukowe 1975, s. 101
Chętnik Adam, Muzeum w Nowogrodzie: wspomnienia, plany, wysiłki, refleksje na 25-lecie zapoczątkowania zbiorów nowogrodzkich 1909-1934, Nowogród 1934
Kielak Bernard, Dzieje muzealnictwa i kolekcjonerstwa na terenach województwa ostrołęckiego : (koniec XVIII w-1939), Ostrołęka 1987
Kielak Bernard, Działalność muzeum okręgowego w ostrołęce w ochronie kurpiowskiej sztuki ludowej, Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, 1990, t. 4, 130-140
Kielak Bernard, Tradycje muzealnictwa regionalnego na Mazowszu, Kultura Ludowa Mazowsza i Podlasia. T. 1, (1996), s. 183-192
Krajewski Radosław, Muzeum Puszczańskie w Ostrołęce, Wspólna Praca: pismo poświęcone sprawom ziemi łomżyńskiej, 1914, nr 5, s. 77-79
Nowicka J, Muzealnictwo Ostrołęckie – retrospektywa i perspektywa, [w:] Muzeum Okręgowe w Ostrołęce 1975-1985: szkice informacyjne, varia, ilustracje, red. Woźniak Wojciech, Ostrołęka: Muzeum Okręgowe, 1986
Parzych Czasław, Ostrołęczanie okresu II Rzeczypospolitej, Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, 1989, t. 3, 1s. 70-84
Samsel Maria, Rola Muzeum Okręgowego w Ostrołęce w podtrzymywaniu tożsamości regionalnej Kurpiów, „Przegląd Regionalny” 1999, nr 1/2, s. 209-217
Treter Mieczysław, Muzea współczesne: studjum muzeologiczne : początki, rodzaje, istota i organizacja muzeów, publiczne zbiory muzealne w Polsce i przyszły ich rozwój, 1917, s. 45
Na ilustracji: Ostrołęka, rynek, [1905-1939], kartka pocztowa, zbiory Biblioteki Narodowej POLONA, źródło: https://polona.pl/item/
[ato]
