W 1853 roku Galicyjskie Towarzystwo Gospodarskie zakupiło folwark Dublany, mieszczący się kilka kilometrów od Lwowa i po trzech latach otworzyło prywatną Szkoła Gospodarstwa Wiejskiego, a następnie Wyższą Szkołę Rolniczą w Dublanach. Główny gmach szkolny został wybudowany w 1888 roku. W 1901 roku uczelni nadano status akademii i zmieniono nazwę na Akademię Rolniczą w Dublanach.
W szkole zorganizowano m.in. Pracownię Botaniczną, Chemiczną, Fizyczną, Biologiczną, Stację Pomologiczną, pole doświadczalne do uprawy i hodowli roślin, Stację Ochrony Roślin, Stację Mechaniki Rolnej, Doświadczalną Stację Fermentacyjną, bibliotekę. Uczniowie mieli zatem dobre warunki do nauki i ćwiczeń, jak pisze Tadeusz Wośkowski “Stosunki między wykładowcami a studentami były serdeczne, choć na egzaminach profesorowie bywali bardzo surowi”.
Jedna z kolekcji szkolnych funkcjonowała przy pracowni zoologicznej. Laboratorium zoologiczne powstało po 1878 roku, kiedy szkoła przeszła reorganizację. Jak pisał S. Kruszyński “Skoro hodowla zwierząt miała być traktowana rzeczywiście umiejętnie, […] natenczas trzeba było pomyśleć i o innych środowiskach demonstracyjnych”. Zbiory, gromadzone w szkole nie były wówczas jeszcze zbyt bogate, składały się z kilku eksponatów taksydermicznych, okazów entomologicznych i szkieletu konia. Jak dalej relacjonował autor: “Dotacyja Wydziału krajowego na środki naukowe umożebniła zaopatrzenie się w najpotrzebniejsze okazy do wykładu nauk zoologicznych i hodowlanych, w preparaty spirytusowe i zasuszone, w szkielety, czaszki zwierząt rasowych, i.t.p.”
Otwarcie pracowni zoologicznej nastąpiło w lutym 1881 roku, kiedy salę zaopatrzono w konieczne narzędzia: mikroskopy, miski i narzędzia do sekcji, naczynia szklane, środków do preparowania. Kierownikiem laboratorium został zoolog prof. Zygmunt Kahane (1846-1889), który zorganizował również dublańskie muzeum zoologiczne. Przygotowywane przez uczniów w czasie zajęć preparaty zostały zaprezentowane m.in. na wystawie lekarsko-przyrodniczej w Krakowie.
Wielką bolączką szkoły był brak miejsca. Jak pisano w sprawozdaniu za rok 1904/1905: “[…] pracownie wystarczają na razie […] kosztem jednak miejsca przeznaczonego na zbiory i muzea. Zwłaszcza w jak najszybszym czasie będzie potrzebne rozszerzenie przestrzeni dla muzeum rolniczego i hodowlanego – najważniejszych – a ocenie nadmiernie ścieśnionych”.
W 1904 roku w szkole funkcjonowały: Pracownia i muzeum zoologiczne pod kierownictwem prof. Mieczysława Kowalewskiego, Gabinet fizykalny- kier. prof. Kazimierz Szulc, Gabinet mineralogiczny – kier. Piotr Manasterski, Pracownia Rolnicza i muzeum – kier. Kazimierz Miczyński, Muzeum Inżynierii Wiejskiej – kier. Kazimierz Ajdukiewicz.
Zabudowania szkolne zostały zniszczone w czasie wojny polsko-ukraińskiej, a w 1919 roku szkołę przyłączono do Politechniki Lwowskiej. Obecnie tradycje tę kontynuuje Lwowski Narodowy Uniwersytet Rolniczy.
Więcej na temat laboratorium, zob. m.in.:
Kruszyński S., Laboratorium zoologiczne Wyższej Szkoły Rolniczej w Dublanach, Wszechświat, 1882, t. 1, nr 16, s. 250-252
Maria Radomska. Dublany. w: Dzieje Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Red. J. Sobota, T. Szulc, J. Tyszkiewicz. AR, Wrocław 2001, s. 9–18
Tadeusz Wośkowski: Dzieje studiów rolniczo-lasowych w ośrodku lwowsko-dublańskich w opacowaniu Tadeusza Wośkowskiego. Warszawa: Centralna Biblioteka Rolnicza im. Michała Oczapowskiego, 2011
Sprawozdanie roczne Akademii Rolniczej w Dublanach za rok szkolny 1904/1905, Lwów 1905
Muzeum Inżynierii Wiejskie w Dublanach, fot. 1909, repr. z Tadeusz Wośkowski: Dzieje studiów rolniczo-lasowych w ośrodku lwowsko-dublańskich w opacowaniu Tadeusza Wośkowskiego. Warszawa: Centralna Biblioteka Rolnicza im. Michała Oczapowskiego, 2011, s. 15
[ato]
