Inicjatorem Muzeum Handlu i Wynalazków „Rekordeum” we Lwowie był Zygmunt Korosteński, inżynier właściciel pisma “Dźwignia: czasopismo handlowo przemysłowe”, pionier polskiej myśli filmowej. Już w 1896 roku, na łamach „Dźwigni” wzywał on do założenia muzeum poglądowego, „które ściągnęłoby tłumy publiczności zwabionej nowościami, jak: widok okolic podbiegunowych odfotografowanych przez Nansena, prześwietlanie ciała ludzkiego promieniami rentgenowskimi, produkcje kinematografowe,…
Liceum Krzemienieckie, (do 1814 r. Gimnazjum Wołyńskie), zwane też Atenami Wołyńskimi założone z inicjatywy Tadeusza Czackiego w 1805 roku Hugona Kołłątaja i Adama Jerzego Czartoryskiego, zostało zlokalizowane w budynkach d. kolegium jezuickiego przy kościele p. w. św. Ignacego Loyoli i św. Stanisława Kostki. Należało ono do uczelni najlepiej wyposażonych w różnego rodzaju pomoce dydaktyczne na…
W 1910 roku na łamach czasopisma „Słowo”, w dziale Echa Warszawskie opublikowana została informacja o projekcie muzeum varsavianistycznego, którego główną dziedziną kolekcjonerską byłyby eksponaty dotyczące porozbiorowej historii Polski. Jego pomysłodawcą był Artur Oppman (Or-Ot) (1867-1931) poeta, publicysta, varsavianista. Zgodnie z informacją muzeum mieścić się miało w kamienicy przy ul. Kanonia 8 (d. nr hipoteczny 85),…
Rosyjskie muzea pułkowe powstawały na podstawie rozkazu najwyższego nr 279 z 15 września 1884 r., chociaż nie były tam bezpośrednio wspominane. Kilka z nich funkcjonowało na terenie Królestwa Polskiego – pierwsze powstało w Chełmie Lubelskim (Muzeum 65 Moskiewskiego Pułku Piechoty Jego Wysokości). Otwarcie tego rodzaju placówki każdorazowo wymagało specjalnego pozwolenia cara. Muzea pułkowe na początku…
Muzeum Warszawskie funkcjonowało w kamienicy przy Królewskiej 17 jako niezależna ekspozycja, na której pokazywano kolekcje podarowane lub przekazane w depozyt Towarzystwu Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. Siedzibą muzeum była dwupiętrowa kamienica wzniesiona w 1846 roku, będąca własnością Ludwiki Eleonory z Lindów oraz Józefa Góreckich. W 1900 roku została przekazana na własność Towarzystwu na podstawie zapisu…
Za początek historii biblioteki i zbiorów artystycznych przez Wiktora hr. Baworowskiego (1825-1894) bibliofila, mecenasa nauki, poetę i tłumacza uważa się rok 1850. Wówczas zaczął on gromadzić zbiory w pałacu w Myszkowicach pod Tarnopolem. Kolekcję poszerzał stopniowo nabywając kolejno bibliotekę hr. Stadnickich ze Żmigrodu (1855), obrazy rękopisy, ryciny i książki Aleksandra K. Batowskiego (1860). W 1861…
Feliks Jan Gebethner (1832-1887) był kolekcjonerem i artystą-muzykiem, nauczycielem, członkiem Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, bratem wydawcy Gustawa Adolfa Gebethnera. W l. 60 XIX wieku zaczął on gromadzić kolekcję sztuki polskiej, która dwadzieścia lat później obejmowała ponad 170 prac. Wystawa została otwarta w czerwcu, w budynku Resursy Obywatelskiej przy Krakowskim Przedmieściu, a dochód z niej przeznaczony…
Tekst niniejszy, odnoszący się do wykorzystywania muzeum w bieżącej walce politycznej stronnictw i wpływowych postaci w aspekcie narodowej dominacji jest wersją wystąpienia na I seminarium muzealniczym w ramach projektu Muzeum w polskiej kulturze pamięci; stanowi on przyczynek oparty na moich wcześniejszych badaniach nad kolekcjonerstwem polskich dziewiętnastowiecznych emigrantów. Przed 1918 r. można wskazać sześć muzeów polskich…