Pierwszą, być może, publiczną galerię obrazów w Małopolsce można było oglądać od końca XVIII wieku w domu zdrojowym w Krzeszowicach, w dobrach księżnej marszałkowej Izabelli (Elżbiety) z Czartoryskich Lubomirskiej. Tutejsze wody i ich lecznicza moc znana była wprawdzie już wcześniej, ale dopiero w latach 70. XVIII w. ojciec właścicielki, wojewoda ruski August Czartoryski, zbudował tu…
Towarzystwo Polskiej Macierzy Szkolnej w Warszawie zostało zarejestrowane w 1906 roku. W jego komitecie organizacyjnym zasiadali m.in. Józef Świątkowski, Henryk Sienkiewicz, Antoni Osuchowski i Mieczysław Brzeziński. Jeszcze w tym samym roku utworzono przy Zarządzie Głównym Macierzy Szkolnej 4 wydziały, m.in. Wydział Oświaty Ludowej, przy którym zorganizowano muzeum, będące pierwszym muzeum szkolnym w Królestwie Polskim. Jak…
Muzeum Narodowe Polskie w Raperswilu w Szwajcarii zostało założone z inicjatywy Agatona Gillera (1831-1887) dziennikarza i działacz niepodległościowego na emigracji. Placówkę ufundował Władysław hr. Broel Plater (1808-1889) polityk, dziennikarz, poseł na Sejm i aktywny działacz polskiego środowiska narodowego na emigracji. Siedzibą muzeum stał się zamek nad brzegiem Jeziora Zurychskiego (wydzierżawiony na 99 lat). Gromadziło ono…
Biblioteka Załuskich została otwarta w 1747 r., jako pierwsza na ziemiach Rzeczpospolitej i jedna z pierwszych i największa w Europie XVIII w. Ufundowana została przez braci Załuskich, biskupa Józefa Andrzeja i biskupa Andrzeja Stanisława. W założeniach miała gromadzić, katalogować i udostępniać możliwie pełny zasób narodowego piśmiennictwa – ogółem obejmowała 400 tysięcy tomów, 20 tysięcy rękopisów…
Polskie Archiwum Wojenne zostało założone w styczniu 1915 r. w Wiedniu przez galicyjskich uczonych i działaczy społecznych pod przewodnictwem prof. Oswalda Balzera (1858-1933), historyka, członka m.in. Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu i Towarzystwa Historycznego we Lwowie. Archiwum działało w ramach komitetu dla dokumentacji udziału Polaków w wojnie, a jego zbiory muzealne były jedną z…
Towarzystwo Artystyczne Warszawskie (później Polskie Towarzystwo Artystyczne) utworzone zostało z inicjatywy malarza i właściciela Salonu artystycznego Józefa Pawłowskiego w 1899 roku. Zgodnie ze statutem celem towarzystwa było „a) Połączenie i zbliżenie artystów wszelkich gałęzi sztuk pięknych; b) Dostarczenie możliwości artystom początkującym doskonalenia się w ich specjalnościach; c) współdziałanie w celach wzajemnej pomocy przez wydawanie swym…
Jednym z najważniejszych twórców zbiorów Ordynacji Zamoyskich był Stanisław Kostka Zamoyski (1775-1856). Po przeniesieniu się z Zamościa do warszawskiej rezydencji w Pałacu Błękitnym w 1811 roku, ordynat zdecydował się na dostosowanie części pałacu do potrzeb biblioteki i zbiorów muzealnych. Prace zakończono w 1815 roku, a „stworzona przez architekta [Fryderyka Alberta Lessela] budowla odznaczała się wysokimi…
Zbiory muzealne Pałaców Cesarskich w Warszawie stanowią mało dotąd dostrzegany aspekt historii stołecznego muzealnictwa. Nazwa ta nie jest historyczna, ale Pałac na Wyspie, Biały Domek, pałac Myślewicki i Belweder w epoce rozbiorów stały się dość istotnymi, mającymi charakter na poły muzealny, miejscami udostępniania sztuki. Już w 1796 roku za panowania pruskiego na własność królewską przeszły…
Warszawskie Towarzystwo Królewskie Przyjaciół Nauk działające w Warszawie 1800-1832, było swego rodzaju akademią nauk, skupiającą uczonych, literatów, ludzi władzy, ważne osobistości polskie. Założone z inicjatywy Stanisława Sołtyka (1752-1833), jednego z twórców konstytucji 1791. Towarzystwo gromadziło zbiory naukowe i biblioteczne, które stanowiły Muzeum Królewskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Funkcjonowało ono w latach 1818-1832, a od 1823 roku…
W 1905 roku w Brukseli powstał Institut international de photographie (Międzynarodowy Instytut Fotografii), a następnie Musée international de la presse (Międzynarodowe Muzeum Prasy, 1907). Instytucje te, działające przy Office international de Bibliographie w Brukseli (1893). Instytucje te dały początek Mundaneum – swego rodzaju wirtualnego muzeum wszelkich informacji, koncentrującego się bardziej na ideach, niż obiektach. Genezy…