W 1580 roku z inicjatywy Stefana Batorego w Połocku utworzone zostało Kolegium Jezuickie. Jego pierwszym retorem został ks. Piotr Skarga. W uczelni, od 1812 Akademii Połockiej, gromadzono zbiory o charakterze muzealnym. W dużej mierze miały one charakter dydaktyczny i wykorzystywane były w czasie prowadzonych zajęć, w kolekcji znalazł się również zbiór malarstwa – głównie portrety,…
W II połowie XIX w. w Wieliczce powstała pierwsza państwowa szkoła górnicza, która miała za zadanie kształcić górników galicyjskich (1861). Z czasem przy szkole powstał gabinet, określany mianem Muzeum Szkoły Górniczej, w którym gromadzono narzędzia naukowe oraz pamiątki po ważnych osobistościach zwiedzających Kopalnię Soli w Wieliczce. Muzeum Salinarne w Wieliczce zostało założone w 1898 r.,…
Po reformie wojskowej Piotra I i utworzeniu stałej armii w koszarach wojskowych zaczęto tworzyć muzea i izby pamięci, w których gromadzono nagrody, trofea, dokumenty i inne materiały związane z dziejami pułków i związanych z nimi osobistościami carskiej rodziny. Muzeum 65 Moskiewskiego Jego Wysokości [ces. Mikołaja II] pułku piechoty (Музей 65-го пехотнoго Mocкoвскoго Eго Beличecтвa полкa)…
W 1890 roku we Lwowie odbył się Kongres Historyków Polskich, w czasie którego wskazywano na potrzebę gromadzenia zabytków związanych z historią miasta. Wówczas też pojawiła się idea założenia muzeum, a jednym z najważniejszych propagatorów tej koncepcji był późniejszy dyrektor tej placówki Aleksander Czołowski (1865-1944). Już w 1890 roku na poczet przyszłego muzeum przekazano 14 obiektów,…
Muzeum 4-go charkowskiego pułku ułanów (Музей 4-го уланского Xapковского полка) było jednym z bardzo licznych muzeów wojskowych organizowanych na terenie dawnego Królestwa Polskiego. Istniało ono w latach 1911-1915 w kasynie oficerskim w koszarach pułku w Białymstoku. W jego zbiorach znajdowały się pamiątki pułkowe, w tym fotografie i dokumenty, uzbrojenie, dzieła sztuki. Inicjatorem założenia muzeum był…
Gabinet Płodów Przyrody i Zabytków Archeologicznych został założony w 1856 roku „staraniem urzędników leśnych”. Działał on „przy Rządzie gubernjalnym w Suwałkach pomieszczony, w którym oprócz okazów tegoczesnych drzew, roślin, ptaków i kamieni, są godne uwagi wykopaliska, jako to: rogi żubra i renifera, zęby mamuta, drzewo skamieniałe, skorupy żółwia, bursztyn z rozmaitych okolic téj ziemi, toporki…
Polskie Archiwum Wojenne zostało założone w styczniu 1915 r. w Wiedniu przez galicyjskich uczonych i działaczy społecznych pod przewodnictwem prof. Oswalda Balzera (1858-1933), historyka, członka m.in. Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu i Towarzystwa Historycznego we Lwowie. Archiwum działało w ramach komitetu dla dokumentacji udziału Polaków w wojnie, a jego zbiory muzealne były jedną z…
W 1905 roku kurator warszawskiego okręgu naukowego przewidział utworzenie przy inspekcji szkół m. Warszawy muzeum pedagogicznego. Placówka miała gromadzić przybory naukowe, zbiory przyrodnicze itp. Trudno obecnie stwierdzić, czy zrealizowano ten zamiar. Bez wątpienia przy szkołach istniały zbiory przyrządów i pomocy naukowych, być może analogiczny zbiór utworzono także przy kuratorium. Z inicjatywą utworzenia polskiego Muzeum pedagogicznego…
Towarzystwo Artystyczne Warszawskie (później Polskie Towarzystwo Artystyczne) utworzone zostało z inicjatywy malarza i właściciela Salonu artystycznego Józefa Pawłowskiego w 1899 roku. Zgodnie ze statutem celem towarzystwa było „a) Połączenie i zbliżenie artystów wszelkich gałęzi sztuk pięknych; b) Dostarczenie możliwości artystom początkującym doskonalenia się w ich specjalnościach; c) współdziałanie w celach wzajemnej pomocy przez wydawanie swym…
W 1906 roku Teodora (z d. Fethke), malarka, folklorystka, animatorka sztuki i przemysłu ludowego wraz z mężem Izydorem Gulgowskim, nauczycielem, etnografem, pisarzem i poetą, w wykupionej od miejscowego gospodarza Michała Hinca XVIII wiecznej chałupie podcieniowej, założyła Kaszubskie Muzeum we Wdzydzach, pierwsze na ziemiach polskich muzeum na wolnym powietrzu. Gulgowscy gromadzili meble, obrazy malowane na szkle,…