Kielce, Muzeum oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (1908)

Muzeum przy Oddziale Kieleckim Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego zostało założone w 1908 roku i działało w ramach tamtejszej sekcji muzealnej. Kustoszem muzeum został Tadeusz Włoszek (1843-1933). Pierwszą siedzibą placówki były dwa pomieszczenia w Szkole Handlowej Żeńskiej, przy ul. Woźniesieńskiej 10. W 1909 roku zbiory muzealne – pozyskiwane jako dary i depozyty – zostały przeniesione do nowej…

Przemyśl, Muzeum Diecezjalne (1902)

Muzeum Diecezjalne w Przemyślu zostało powołane w 1902 roku uchwałą Synodu Diecezjalnego oraz dzięki inicjatywie księdza biskupa Józefa Sebastiana Pelczara (1842-1924), biskupa przemyskiego, świętego Kościoła Katolickiego, założyciela Zgromadzenia Służebnic Najświętszego Serca Jezusowego. Na potrzeby muzeum zaadoptowane zostało pojezuickie oratorium nad południową nawą kościoła pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa (drugie piętro budynku poklasztornego), który w…

Radom, Muzeum Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (1910)

W 1908 r. powstał Oddział PTK w Radomiu, dwa lata później kolekcjoner ks. Jan Wiśniewski (1876–1943) udostępnił jako depozyt część swoich prywatnych zbiorów Oddziałowi PTK w Radomiu. Zbiory PTK składały się z około 1000 okazów i w 1910 r. były udostępniane mieszkańcom miasta. W 1913 r. Oddział PTK w Radomiu podjął decyzję o organizacji Muzeum,…

Kielce, Muzeum Diecezjalne (1911)

Inicjatorem powstania Muzeum Diecezjalnego w Kielcach był ks. Czesław Chodorowski, który w artykule pt. “O potrzebie założenia Muzeum Diecezjalnego” (1911), wskazywał na potrzebę stworzenia takiej instytucji. Powstała ona jeszcze w tym samym roku – decyzją Rady Diecezjalnej powołano do życia Muzeum Diecezjalne w Kielcach, któremu wydzielono przestrzeń w tzw. Maciejówce na trzecim piętrze Seminarium Duchownego.…

Mitawa (Jełgawa, Łotwa), Kurlandzkie Muzeum Prowincjonalne (Kurländisches Provincialmuseum) 1818-1939

Kurlandzkie Muzeum Prowincjalne (Kurländisches Provincialmuseum/ Kuršo provincijos muziejus) powstało z inicjatywy Johanna F. von Recke (1764-1846), syna burmistrza Mitawy, archiwisty księcia kurlandzkiego Piotra de Biron i urzędnika rządu guberni kurlandzkiej w czasach rosyjskich. W 1815 roku rozpoczęło swoją działalność Kurländische Geselschaft für Littertur und Kunst (Kurlandzkie Towarzystwo dla Badania Literatury i Sztuki), a w 1818 roku…

Lwów, galeria Dąmbskich (1820)

Łukasz z Lubrańca Dąmbski herbu Godziemba (?-1822) był sekretarzem kancelarii Stanów Galicyjskich. Na przełomie XVIII i XIX w. stworzył on kolekcji malarstwa europejskiego. Kolekcja ok. 300 siedemnastowiecznych i osiemnastowiecznych obrazów mistrzów austriackich, niemieckich i niderlandzkich oraz francuskich, wraz ze zbiorem sztychów i biblioteką w latach 1820-1829 udostępniona była szerszej publiczności w domu Dąmbskich we Lwowie.…

Siedlce, Muzeum Podlaskie (1909)

Polskie Towarzystwo Krajoznawcze zostało założone w 1906 roku, a dwa lata później w Siedlcach powstał jeden z jego oddziałów. W listopadzie 1908 roku prezes oddziału Jarosław Chełmiński wysunął wniosek zorganizowania wystawy przyrodniczo-krajoznawczej. Zarząd utworzył Komitet Wystawowy i opracował kwestionariusz, skierowany do elity intelektualnej Podlasia, związany z aktualnym stanem przyrody i krajoznawstwa na Podlasiu. Wystawa, chociaż nie…

Częstochowa, Muzeum oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (1911)

W 1908 roku w Częstochowie powstał Oddział regionalny Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (PTK). Jego założycielem został lekarz i działacz społeczny Władysław Biegański (1857-1917). W tym samym roku Towarzystwo przejęło darów od Komitetu Organizacyjnego Krajowej Wystawy Przemysłowo-Rolniczej i poszczególnych jej wystawców. Oprócz eksponatów otrzymano również gabloty, co ułatwiło organizację muzeum. Zarząd zajął się zapoczątkowaniem własnych zbiorów, a…

Lwów, zbiory Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych

Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych we Lwowie wzorowane było na krakowskiej instytucji. Powołane zostało z inicjatywy Leszka hr. Dunin Borkowskiego (1811-1896) oraz Karola Widmana (1821-1891). Zgodnie ze statutem celem lwowskiego TPSP było „a) podniesienie w kraju sztuk pięknych i obudzenie do nich zamiłowania; b) moralne i materjalne wspieranie artystów krajowych, mianowicie malarzy, rzeźbiarzy i architektów” (§…

Warszawa, zbiory Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego (1869-1915): Gabinet Odlewów Gipsowych

Gabinet Odlewów Gipsowych był zbiorem o charakterze muzealnym tworzonym w ramach Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. W jego zbiorach znalazły się najprawdopodobniej okazy o charakterze dydaktycznym [?]. Gabinet odlewów gipsowych przy Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim znajdował się w budynku muzealnym, sąsiadującym z Gabinetem Zoologicznym. Poważną trudnością w gromadzeniu zbiorów były niewielkie środki finansowe, które nie pozwalały na właściwe…