27.03.2020
Organizatorzy:
Instytut Architektury, Hochschule Mainz – University of Applied Sciences
Instytut Histori Sztuki i Nauk Muzycznych, Johannes Gutenberg-Universität Mainz
Miejsce: LUX — Pavillon der Hochschule Mainz |Ludwigsstraße 2, 55116 Mainz
Wizualizacja historycznego stanu obiektu w erze cyfrowej – szanse i ryzyka dla historii sztuki i ochrony zabytków
Rokrocznie Grupa Robocza Niemieckich i Polskich Historyków Sztuki i Konserwatorów Zabytków spotyka się na przemian w Polsce i Niemczech debatując nad zagadnieniami związanymi z historią wzajemnych oddziaływań historyczno-artystycznych oraz z regionami wspólnego dziedzictwa kulturowego.
Tegoroczna konferencja w Moguncji stanowi powrót do miejsca, w którym w 1988 r. odbyło się pierwsze spotkanie Grupy, i poświęcona jest rozpatrzeniu możliwości oraz wyzwań związanych z wizualizacją komputerową na tle humanistyki cyfrowej. Obrazowe bądź graficzne przedstawianie przedmiotu badań jest centralnym elementem dziedzin
naukowych ukierunkowanych na obiekty, w szczególności historii sztuki i architektury, a także ochrony zabytków. Medium obrazowe odgrywa tu ważną rolę szczególnie w pracy nad pytaniami i problemami badawczymi, gdyż z jednej strony pozwala na wizualną dokumentację aktualnego
stanu zabytku oraz często służy jako podstawa do jego interpretacji, a z drugiej strony umożliwia rekonstrukcję historycznego stanu obiektu, a tym samym tworzenie wirtualnej rzeczywistości. Obrazy te stają się ważnym czynnikiem ułatwiającym dostęp do obiektu, umożliwiają jego wszechstronną analizę i dokumentację oraz rozpowszechnianie wiedzy na jego temat, nie potrafiąc jednak w pełni uchwycić materialnej oraz estetycznej ‚rzeczywistości‘ obiektu. W związku z tym nośniki informacji wizualnych same w sobie stały się w historii sztuki przedmiotem
badań i krytyki obrazu.
W wyniku rozwoju technologicznego obraz jako medium informacyjne zaczął się od ubiegłego stulecia błyskawicznie rozprzestrzeniać i jest stosowany zarówno w nauce jak i w społeczeństwie, będąc zjawiskiem, znajdującym obecnie wyraz między innymi w pojęciach iconic turn czy
społeczeństwo medialne. Istotną rolę w rozwoju tym odegrał triumfalny pochód technologii informacyjnych i komunikacyjnych oraz obrazu cyfrowego, a jego konsekwencje i oddziaływania porównywalne są z wynalazkiem druku z ruchomą czcionką w XV wieku. Prasa drukarska
zrewolucjonizowała dostęp do wiedzy i rozpowszechnianie informacji, podczas gdy wynalazek fotografii oraz druku offsetowego dały podstawy koniunktury obrazów w XIX i XX wieku.
Historia sztuki i ochrona zabytków dość wcześnie odkryły możliwość wykorzystania nowych osiągnięć technologicznych do swoich celów i zaczęły stosować je jako narzędzie dydaktyczne oraz metodologiczne, a także jako medium wykorzystywane w publikacjach, nie zastanawiając
się przy tym jednak wystarczająco nad problemami metodologicznymi i interpretacyjnymi medium obrazowego w odniesieniu do rzeczywistości zobrazowanego obiektu. Ten podstawowy problem narasta w dzisiejszej erze cyfrowej wraz z jej obecnymi możliwościami dokumentacyjnymi, ale również manipulacjami, gdyż od lat 90. XX w. obraz na skutek szybkiego
rozwoju technologii informacyjnych i komunikacyjnych przeszedł dalszą, daleko idącą transformację. Przemiana cyfrowa wytworzyła nowe formy wizualizacji 2D / 3D / 4D, poszerzając repertuar metodologiczny poszczególnych dziedzin oraz otwierając nowe wymiary w zakresie
analizy, dokumentacji i przekazu, a także manipulacji. Nieograniczone niemal obecnie możliwości wizualizacji w erze cyfrowej stawiają naukę przed nowymi wyzwaniami, które należy rozpatrzeć na szerokim tle open science czy citizen science.
Konferencja poświęcona będzie rozważeniu następujących pytań i kompleksów tematycznych, przy czym treść referatów nie musi wyłącznie dotyczyć regionów wspólnego dziedzictwa kulturowego i mile widziane są również inne analizy przypadków oraz perspektywy porównawcze:
- refleksja metodologiczna i historiograficzna oraz umiejscowienie w rozwoju i czasie tradycyjnych wizualizacji: tradycyjne formy wizualizacji stanu historycznego obiektu jako narzędzie dydaktyczne i metodologiczne, a także jako medium do dokumentacji i publikacji;
- refleksja metodologiczna i historiograficzna oraz umiejscowienie w rozwoju i czasie wizualizacji cyfrowych: rozpowszechnianie się obrazów cyfrowych (wizualizacja 2D i 3D / 4D), cyfrowość jako imitacja analogowości vs. cyfrowość jako nowy wymiar reprezentacji wiedzy i przekazu;
- cyfrowa krytyka źródeł: sposób wykorzystania źródeł użytych do tworzenia wizualizacji oraz udostępnianie owych źródeł użytkownikom wizualizacji, możliwości dalszej debaty nad przedmiotem wizualizacji
- oparta na źródłach, cyfrowa rekonstrukcja 3D jako nowa przestrzeń badawcza: nowe, wspomagane komputerowo metody i cyfrowe środowiska badawcze, potencjały i wyzwania dla nauki (identyfikowalność i trwała dostępność cyfrowych danych badawczych) oraz transfer wiedzy;
- nowe formaty i nowe podejścia do wiedzy w dobie open science oraz citizen science: od cyfrowego obrazu (pikselowego) i chmury punktów 3D do virtual reality, augmented reality i mixed reality; prawa autorskie do zdjęć i licencje, repozytoria internetowe, otwarty dostęp do wiedzy (open science) oraz udział przedstawicieli społeczeństwa w tworzeniu wiedzy i kuratorstwie (citizen science).
Prosimy o zgłaszanie propozycji referatów (maksymalna długość 20 min.) dotyczących historii oraz zmieniających się form wizualizacji na tle postępującej przemiany cyfrowej. Szeroko zakrojone ramy tematyczne konferencji (cyfrowa wizualizacja 2D / 3D / 4D, AR / VR / MR) pozwalają
na prześledzenie zmieniających się gwałtownie od lat 90. XX wieku formatów medium obrazowego oraz odniesienie ich do ugruntowanej kultury naukowej i podstaw metodologicznych poszczególnych dyscyplin. Szczególnie pożądane będą spojrzenia syntetyzujące oraz ujęcia interdyscyplinarne, uwidaczniające zarówno potencjał innowacyjny, jak i wyzwania związane z cyfrowością w naukach humanistycznych.
Studia konkretnych przypadków zostaną uwzględnione, o ile będą prowadziły do szerszych, sproblematyzowanych konkluzji. Natomiast z
racji na miejsce obrad – Moguncję, będącą miejscem narodzin i działania Jana Gutenberga – mile widziane będą referaty dotyczące problematyki komputerowego dostępu do wiedzy (opartej na obrazach) w przeciwieństwie do wiedzy drukowanej na papierze.
Językami konferencji są niemiecki i angielski. Poza referatami związanymi bezpośrednio z tematem konferencji (20 min.) giełda informacyjna oferuje możliwość prezentacji aktualnych, indywidualnych bądź instytucjonalnych projektów z zakresu historii sztuki lub ochrony zabytków, dotyczących dziedzictwa artystycznego Europy Środkowo- i Północnowschodniej (komunikaty o maksymalnej długości 10 min.).
Prosimy o przesłanie propozycji referatów i komunikatów (ok. 2500 znaków), krótkiego CV wraz z adresem e-mail i pocztowym oraz danymi dot. aktualnej działalności naukowej (maks. 1000 znaków) do 15 marca 2020 na adres: Manuela Maier (manuela.maier@hs-mainz.de), Asystentka dyrekcji Instytutu Architektury, Hochschule Mainz – University of Applied Sciences
Komitet programowy:
Prof. Dr.-Ing. Piotr Kuroczyński, Instytut Architektury, Hochschule Mainz – University of Applied Sciences Univ.-Prof. Dr. Matthias Müller, Instytut Histori Sztuki i Nauk Muzycznych, Johannes Gutenberg-Universität Mainz
Lorenz Frank, M.A., Historische Bauforschung, Mainz Ze strony Grupy Roboczej Niemieckich i Polskich Historyków Sztuki i Konserwatorów Zabytków: Prof. dr hab. Piotr Korduba, Instytut Histori Sztuki, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu PD Dr. Beate Störtkuhl, Instytut Federalny ds. Kultury i Historii Niemców w Europie Środkowo-Wschodniej,
Oldenburg
