Zbiory muzealne Oddziału łódzkiego Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego powstawały w ramach powołanej w 1909 roku Sekcji muzealnej, kierowanej przez Czesława Świerczewskiego (1866-1950). Okazy gromadzone były przede wszystkim w latach 1911-1917, i obejmowały głównie dziedzinę przemysłu włókienniczego i metalurgicznego oraz okazy przyrodnicze ze szczególnym uwzględnieniem mineralogii i geologii, a także przedmioty z dziedziny etnologii, pamiątki historyczne i obiekty artystyczne. Zbiory pozyskiwane były na drodze darów, depozytów oraz zakupów.
Sekcja muzealna borykała się przede wszystkim z problemami lokalowymi, które utrudniały, a często uniemożliwiały gromadzenie zbiorów, co miano ujemny wpływ na obecność muzeum w świadomości społecznej, a tym samym na ilość darów i przekazów. W konsekwencji kilkakrotnie rozważano przekazanie zgromadzonej kolekcji do innych instytucji muzealnych, umożliwiających prezentację zbiorów.
W 1911 roku podjęto rozmowy z Muzeum Nauki i Sztuki, a w 1923 roku z jego następcą – Miejskim Muzeum w Łodzi. W 1924 roku zbiory przynajmniej częściowo, został przekazane do wspomnianej instytucji. Kolekcja przyrodnicza, która rozwinięta została w związku z działalnością Sekcji przyrodniczej (1923) oraz działającej przy niej Pracowni Przyrodniczej (1926) została w 1927 roku przekazana jako depozyt Towarzystwu Przyrodniczemu im. Stanisława Staszica w Łodzi. Zbiory etnograficzne trafiły do Muzeum Etnograficznego powstałego w 1931 roku. Najprawdopodobniej już przed 1928 rokiem (1924?) rozwiązana została Sekcja muzealna Oddziału łódzkiego PTK.
Więcej informacji na temat muzeum, zob. m.in.:
Oddział Łódzki, Rocznik P.T.K: 1909, r. 3, s. 130-143
Oddział Łódzki, Rocznik P.T.K: 1910, r. 4, s. 163-178
Oddział Łódzki, Rocznik P.T.K: 1911, r. 5, s. 166-183
Oddział Łódzki, Rocznik P.T.K: 1912, r.6, s. 134-142
Ilustrowany przewodnik po Łodzi i okolicach: z planem miasta i mapką okolic, Łódź [etc.] : S. Miszewski [etc.], 1912, s. 125
Oddział Łódzki, Rocznik P.T.K: 1913, r. 7, s. 87-90
Oddział Łódzki, Rocznik P.T.K: 1916, r. 8-10, s. 75-79
Łódź. Z działalności Tow. Krajoznawczego, Godzina Polski: dziennik polityczny, społeczny i literacki, 1916, nr 61, s. 4
Kronika łódzka. Z Tow. Krajoznawczego, Godzina Polski: dziennik polityczny, społeczny i literacki, 1916, nr 66, s. 5
Kronika łódzka. Ogólne zebranie Tow. Krajoznawczego, Godzina Polski: dziennik polityczny, społeczny i literacki, 1917, nr 55, s. 2
Oddział Łódzki, Polskie Towarzystwo Krajoznawcze. Sprawozdanie za rok 1917, s. 25-26
Oddział Łódzki, Polskie Towarzystwo Krajoznawcze. Sprawozdanie za rok 1918, s. 18-21
Informator miasta Łodzi z kalendarzem na 1920 rok, Wydział Statystyczny Magistratu m. Łodzi, Łódź 1920, s. 406
Kronika, Ziemia, 1923, nr 3, s. 63
Sprawozdanie Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego z działalności w roku 1922, Ziemia, 1923, nr 5, s. 96-98
Sprawozdanie z XII Zjazdu Gazowników i Wodociągowców Polskich połączonego z Walnemi Zebraniami Zrzeszenia Gazowników i Wodociągowców Polskich oraz Związku Gospodarczego Gazowni i Zakładów Wodociągowych w Państwie Polskiem, który odbył się w Drohobyczu w dniach 8-11 maja 1930 roku, „Gaz i woda”, 1930, nr 5, s. 97-99
Janowski Aleksander, Działalność Krajoznawcza na Prowincjach, Ziemia: 1911, nr 11, s. 163-166
Kozanecki Z., Powstanie Łódzkiego Oddziału PTK i jego pierwsi działacze, [w:] 70 lat społecznej turystyki i krajoznawstwa w województwie łódzkim 1909–1979, red. Kazimierz Hempel, Zarząd Wojewódzki PTTK, Łódź 1979, s. 69-70
Szymański Stanisław, Muzea Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego: 1906-1950, Warszawa : Wydaw. PTTK „Kraj”, 1990, s. 55-56.
Szwalm Bronisław, Krajoznawstwo w Łodzi, [w:] 70 lat społecznej turystyki i krajoznawstwa w województwie łódzkim 1909–1979, red. Kazimierz Hempel, Zarząd Wojewódzki PTTK, Łódź 1979, s. 47-51
Treter Mieczysław, Muzea współczesne: studjum muzeologiczne : początki, rodzaje, istota i organizacja muzeów, publiczne zbiory muzealne w Polsce i przyszły ich rozwój, 1917, s. 45
Z dziejów Łódzkiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, [w:] 70 lat społecznej turystyki i krajoznawstwa w województwie łódzkim 1909–1979, red. Kazimierz Hempel, Zarząd Wojewódzki PTTK, Łódź 1979, s. 44-46
Netografia:
Towarzystwo Przyrodnicze, http://archiwum.uml.lodz.pl/get.php?id=246, [20.02.2018]
Na ilustracji pierwsza siedziba muzeum, Szkoła Handlowa Kupiectwa Łódzkiego, ul. Dzielna 41 (ob. ul. Narutowicza 68), zasób: Foto Polska, źródło: http://lodz.fotopolska.eu/Lodz/b7890,Rektorat_Uniwersytetu_Lodzkiego_-_nowy.html?f=1160736-foto
[ato]
