Warszawa, zbiory Jednoty Reformowanej w Królestwie Polskim

W 1767 roku ustawa sejmowa przyznawała pełne prawa obywatelskie ewangelikom mieszkającym w Rzeczpospolitej Polskiej. Pierwszy projekt Ustawy Zboru Warszawskiego został przygotowany w 1778 roku przez Jana Samuela Gieringa, jednak zatwierdzono dopiero kolejną wersję dokumentu w 1793 roku. Pierwszy kościół ewangelicko-reformowany został założony w 1777 roku na mocy przywileju Stanisława Augusta Poniatowskiego przy ul. Leszno, w…

Warszawa, zbiory Archikonfraterni Literackiej

Bractwo zostało założone w 1507 roku przy kościele p.w. św. Jerzego. W 1656 roku, w wyniku najazdu szwedzkiego spalony został kościół  p.w. św. Ducha, gdzie miało wówczas swoją siedzibę bractwo. Przechowywane tam dokumenty, archiwalia i majątek został zrabowane lub zniszczone w wyniku pożaru. Od 1669 roku, po kilkukrotnych zmianach lokalizacji funkcjonuje przy kościele pw. św.…

Warszawa, zbiory Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego (1869-1915): Gabinet Zoologiczny

W 1867 roku Gabinet Zoologiczny, kierowany przez Władysława Taczanowskiego przeszedł pod zarząd Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Katedrą Zoologii kierował wówczas August Wrześniowski, który pozostawił Taczanowskiemu całkowitą swobodę w prowadzeniu Gabinetu Zoologicznego. Zapoczątkowana w latach sześćdziesiątych współpraca gabinetu z polskimi podróżnikami i badaczami zaowocowała rozwojem kolekcji zoologicznej. Do zbiorów trafiały okazy przysyłane z polskich ekspedycji naukowych najczęściej…

Warszawa, zbiory Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego (1818-1832): Gabinet Zoologiczny

Gabinet Zoologiczny był zbiorem o charakterze muzealnym tworzonym w ramach Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego. W jego zbiorach znalazły się kolekcje prywatne, zakupione przez państwo, okazy zakupywane na aukcjach, obiekty pozyskiwane w ramach wypraw naukowych krajowych i zagranicznych, przekazy, rzadziej dary. Wśród nich były m.in. okazy ssaków, ptaków, gadów i płazów, owadów, pajęczaków, mięczaków i skorupiaków, a…

Stary Szelków, Muzeum Rolnicze (1897)

Muzeum zostało założone w 1897 roku z inicjatywy komisarza do spraw włościańskich powiatu makowskiego radcy stanu I.G. Poprużenko. Informacja o otwarciu muzeum została podana w lokalnej prasie w 1898 roku, a na zbiory muzealne i księgozbiór stworzony zgodnie z listą Czytelni Ludowych przeznaczono dwa pomieszczenia w budynku Urzędu Gminy. Idea powołania muzeum wpisywała się w…

Białowieża, Muzeum Przyrodnicze (1916-1918)

W 1915 roku, w związku z przesuwającym się frontem, wojska rosyjskie ewakuowały najcenniejsze wyposażenie Pałacu carskiego i części zbiorów Muzeum Puszczy Białowieskiej. W drugiej połowie sierpnia 1915 roku miasto i założenie pałacowe zostało zajęte przez wojska niemieckie. Wojskowy zarząd nad Puszczą Białowieską objął major dr Georg Escherich (1870-1941). Muzeum Przyrodnicze w Białowieży utworzone zostało w…

Płock, Muzeum Towarzystwa Naukowego Płockiego (1820-1831)

W 1820 roku przy Szkole Wojewódzkiej w Płocku założono Towarzystwo Naukowe. Na jego czele stanął biskup Adam Prażmowski, a skarbnikiem został nauczyciel, rektor Szkoły Wojewódzkiej, Kajetan Morykoni. W chwili powstania Towarzystwa planowano założenie m.in. biblioteki i muzeum, które podnosić miały wiedzę mieszkańców regionu. Zbiory Towarzystwa, powstające głównie w oparciu o dary członków, uczniów i absolwentów…

Warszawa, zbiory Towarzystwa Miłośników Historii (1906)

Towarzystwo Miłośników Historyi założone zostało w 1906 roku z inicjatywy historyków i miłośników miasta. Pierwszym prezesem towarzystwa był Aleksander Jabłonowski (1829-1913), następnie Aleksander Kraushar (1843-1931). Początkowo Towarzystwo korzystało z sal Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości. W 1913 roku zakupiono kamienicę przy Rynku Starego Miasta 31, która od 1915 roku była siedzibą Towarzystwa. W ramach Towarzystwa…

Warszawa, zbiory Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego (1891, 1899)

Zbiory muzealne Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego (1871), związane z postaciami Stanisława Moniuszki i Fryderyka Chopina gromadzone były od 1891 i 1899 roku. Obejmowały m.in. spuściznę kompozytorską, autografy, listy, pamiątki po kompozytorach, portrety itp. W zbiorach muzealnych Towarzystwa znajdowały się także zabytki związane z innymi polskimi kompozytorami i muzykami, m.in. Mieczysławem i Janem Karłowiczami. Zasadniczym zadaniem Towarzystwa…

Grudziądz, Miejskie Muzeum Starożytności (1883)

Towarzystwa i Stowarzyszenia odegrały istotną rolę w historii polskiego muzealnictwa XIX wieku. Jedną z niezwykle udanych inicjatyw było stworzenie Muzeum Starożytności w Grudziądzu. Powstało z inicjatywy Towarzystwa Starożytności, powołanego do życia 24.11.1883 roku w hotelu Pod Złotym Lwem. Na spotkaniu założycielskim oprócz inicjatora – dr. Siegfrieda Angera, dyrektora miejscowego Gimnazjum Królewskiego obecne były jeszcze 34…