Białystok, 1900-1918, Muzeum 4. Mariupolskiego pułku huzarów

Muzeum 4. Mariupolskiego pułku huzarów generała-feldmarszałka ks. Wittgensteina w Białymstoku najprawdopodobniej powstało już w 1900 roku. W 1914 roku wzmiankowo, że pułk posiadał swoje muzeum. Jego historia jest jednak dość krótka – muzeum zostało formalnie zamknięte w 1918 roku.

Równie niejasne są losy białostockich zbiorów pułkowych. Nie wiadomo czy trafiły jako depozyty do Artyleryjskiego Historycznego Muzeum w Petersburgu, znalazły się w innym miejscu, czy zostały rozgrabione (potwierdzone są przypadku rabowania pułkowych starożytności, nawet przez żołnierzy jednostek).

Na temat muzeum zob.:

• Адамович Б.В., Полковые музеи, [w:] idem, Опись музея лейб-гвардии Кексгольмского императора австрийского полка, Варшава 1907, s. V–XII [pierwodruk: „Русский инвалид” 1900, nr 255 (24 XI), s. 2–3) .

• Афанасьев А., Полковые музеи русской армии —хранители воинской славы Отечества, „Отечественные записки” 2003, nr 1, s. 326–334.

• Александрова Н.В., Российские военные музеи в первой трети ХХ в.: из истории орг. и деятель­ности : дис. … канд. ист. наук, Москва 1997, s. 76–80.

• Александрова Н.В., Cпaceние вoeннo-иcтopичecкиx мaтepиалов в 1914–1918 гг., „Информационно-методическй сборник ЦMBC” 1999, nr 4, s. 25–27.

• Бaженов C. B., Пepeнeceниe коллекции войсковых музеев в государственные xpaнилища (январь – май 1918), „Cборник исследований и материалов Военно-историческoго Opдена Kpacной Звезды музея артиллерии, инженерных войск и войск связи”, вып. V, 1990, s. 196–211.

• Котков В. М., Полковые музеи и музеи военно-учебных заведений русской армии в XIX-начале XX вв., Санкт-Петербург 2018.

• Mashtalir V., Preconditions of origin at the beginning of the XX century museums of military units and ukrainian component in the regimental museums of the Russian Empire Army, „Східноєвропейський історичний вісник”, вип. 8, 2018, s. 65.

• Панченко А.М., Полковые музеи русской армии: от офицерских библиотек к библиотекам музеев, „Вестник ТГУ. Культурология и искусствоведение” 2014, nr 2 (14), s. 93–94.

• Пособие для составления полковых историй и устрой­ства музеев, cocтaвил  Григорович А. И. , Санкт-Петербург 1906, s. 149.

• Спиридонова Т.П., Музеи войсковых частей в дореволюционной России. Становление и историко-культурное значение: дис. … канд. истор. наук, Москва 2005, s. 259.

[dd]