W 1913 roku, w kamienicy Baryczków urządzono trzecią wystawę Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości, prezentującą szkło i ceramikę. Prezentowana była od czerwca do września, a w komitecie organizacyjnym zasiadali m.in. Edward hr. Krasiński, Rajnold hr. Przeździecki, Eliza margrabina Wielopolska, a także dwaj wybitni kolekcjonerzy rzemiosła artystycznego Gustaw Soubise-Bisier i Bohdan Wydżga, którzy na potrzeby ekspozycji udostępnili swoje zbiory.
Jak pisano w relacji z wystawy, „W starej, patrycjuszowskiej kamienicy Baryczków na Starem mieście, otwarły się znowu podwoje, ażeby tym wszystkim, dla których przeszłość nasza nie jest pustym dźwiękiem, ale stanowi niejako arkę przymierza między dawnemi a nowemi czasy, uprzytomnić w porozstawianych w pięknych świetlicach gablotkach, z wazonami, puharami i pełnemi wdzięku cackami z porcelany, bądź co bądź bardzo znamienny rys dawnego życia i dawnej kultury polskiej”.
I dalej: „wystarczy chociażby tylko raz pobieżnie obejrzeć tę wystawę, ażeby przekonać się, że są tu rzeczy piękne o wybitnych w swoim rodzaju artyzmie. I mówią nam one dzisiaj o szczytnych, wysiłkach stworzenia przemysłu polskiego i narodowej sztuki”.
Na wystawie ceramiki i szkła polskiego zaprezentowano obiekty pochodzące m.in. z Królewskiej Manufaktury Fajansu i Majoliki Belweder, z fabryki Wolfa, z Baranówki, Bolesławowa, Ćmielowa, Horodnicy, Korca, Lubartowa, Nieborowa, Proszowa, Pruszkowa, Staszowa, Telechan, Tomaszowa.. by wymienić najważniejsze.
Dla dekoracji siedzibę TOnZP udekorowano obiektami artystycznymi, m.in. portretami inicjatorów manufaktur – Stanisława Augusta Poniatowskiego czy Stanisława Ordynat Hr. Zamoyskiego, a także dywany i makaty służące za tło dla eksponowanej w szafach ceramiki i szkła. Zaprezentowano ponad 1500 obiektów ceramicznych, począwszy od zastaw stołowych i serwisów, poprzez przedmioty użytkowe i ozdoby – figurki i popiersia. Nieco mniej było obiektów szklanych – pucharów, flakonów, wazonów, karafek, szklaneczek czy luster (ponad 600).
Ponadto na ekspozycji zaprezentowano kafle wydobyte w czasie prac konserwatorskich prowadzonych w Czersku, a także fragmenty kafli m.in. z Kalisza, Piaskowej Skały, Sandomierza i Drohiczyna (niemal 100 okazów). Oprócz tego pokazano tzw. „bronzy” – wyroby mosiężne m.in. świeczniki, pudełka, przedmioty użytkowe i obrzędowe (ponad 50 obiektów). Wystawie towarzyszył katalog z ilustracjami.
Bibliografia:
- Pamiętnik wystawy ceramiki i szkła polskiego urządzonej w domu własnym w Warszawie przez Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości w czerwcu, lipcu, sierpniu i wrześniu 1913 roku, Warszawa : Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości, 1913
- Władysław Tatarkiewicz, Ceramika i szkło polskie na wystawie w domu Baryczków, Ziemia. Tygodnik Krajoznawczy Ilustrowany, 1913, r. 4, nr 30, s. 479-491
- Feliks Lubierzyński, Wystawa dawnej ceramiki polskiej, Złoty Róg: ilustrowany tygodnik literacki, artystyczny i społeczny, 1913, nr 27, s. 4-5
[ato]
