Włodzimierz Wołyński 1888 muzeum bractwa św. Włodzimierza

W 1886  roku rozpoczęto przebudowę soboru Bogurodzickiego we Włodzimierzu Wołyńskim, a rok później działające przy nim Święto-Włodzimierskie Prawosławne Bractwo podjęło decyzję o założeniu muzeum. Wpisywało się ono w zadania statutowe bractwa, które obejmowały m.in. szerzenie prawosławia na Wołyniu i pielęgnowanie cerkiewnych starożytności. Kolekcja umieszczona została w diakonikonie soboru Bogurodzickiego.

Pierwszym kustoszem muzeum został Omeljan Dwernickij (1838–1906). Dziedzina muzeum została określona w statucie bractwa i obejmowała m.in. cerkiewne naczynia, resztki ikonostasów, ikony, starodruki, rękopisy, książeczki cerkiewno-liturgiczne, fotografie, grawiury i opisy dawnych świątyń Wołynia. Okazy muzealne pozyskiwano głównie dzięki darowiznom. Pod koniec XIX wieku liczyła 56 numerowanych zabytków oraz kilkanaście wymienionych łącznie, 73 fotografii i grawiur, 28 rękopisów, a także zbiory biblioteczne. Ponadto w skład kolekcji wchodziły obiekty archeologiczne, historyczne i artystyczne, w tym detal architektoniczny, pieczęcie, groty strzał i włóczni, halabardy.

Okazy z kolekcji eksponowane były m.in. na wystawie cerkiewno–archeologicznej w Łucku, a w 1900 roku najcenniejsze zabytki zaprezentowano w muzeum w Łucku w związku z wizytą w mieście cesarza Aleksandra III.

W 1898 roku, w związku z prośbą znanego muzealnika żytomierskiego Oresta Fotinskijego, włodzimierska placówka przekazała do zbiorów Muzeum Cerkiewno-Archeologicznego w Żytomierzu fotografie i dublety. W 1911 roku, po rozwiązaniu bractwa, kolekcja obejmująca m.in. 100 rękopisów i ok. 500 starodruków została przekazana do Muzeum Eparchialnego w Żytomierzu. Okazy ze zbiorów muzeum we Włodzimierzu znajdują się obecnie m.in. w muzeach w Żytomierzu i Charkowie oraz Wołyńskim Krajoznawczym Muzeum w Łucku.

Więcej na temat muzeum zob.:

Dariusz DĄBROWSKI | Muzea prawosławne na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej, cz. 1: Chełm, Włodzimierz (Wołyński) i Łuck

Tam też bibliografia.

[dd]