Jan Gotlib Bloch (1836-1902) był warszawskim bankierem i przedsiębiorcą pochodzenia żydowskiego, budowniczym wielu linii kolejowych (Droga Żelazna Fabryczno-Łódzka), społecznikiem, filantropem, pacyfistą, autorem m.in. dzieła “Przyszła wojna”, 7 t. (1893-1898).
W 1902 roku z jego inicjatywy otwarte zostało Muzeum Wojny i Pokoju w Lucernie (Internationale Kriegs- und Friedensmuseum; Musée international de la guerre et de la paix; Międzynarodowe Muzeum Wojny i Pokoju), w zakupionym wcześniej budynku. W otwarciu instytucji udział wzięli m.in.: Emilia z Kronenbergów Blochowa, Henryk Jana Bloch, Józef Kościelski, baronowa Berta von Sutener (laureatka pokojowej nagrody Nobla, 1905), Frederic Passy, Gaston Moch (poseł nadzwyczajny księstwa Monako), generał Thurr i Paul d’Estournelles de Constant (francuski polityk, laureat pokojowej Nagrody Nobla 1909).
Zbiory podzielone zostały na 13 działów:
- broń i jej działalność, strategię, taktykę, wspomnienia wojenne i kartografię;
- organizację armii i wojnę na morzu;
- szkoły strzelania;
- fortyfikacje polowe i prowizoryczne;
- obrony stałe i fortece;
- fortyfikacje w czasach przedhistorycznych i w epoce rzymskiej w Szwajcarii;
- skutek działania broni i służbę lekarską;
- koleje żelazne podczas wojny;
- elektryczność w wojnie;
- wojnę i ekonomię polityczną;
- prawo narodów i pokój;
- dioramy;
- kinematografię.
Jak pisał Bohdan Wydżga w “Bibliotece Warszawskiej”: „Największy oddział zajmuje broń. Poczynając od najdawniejszej, najprymitywniejszej broni z epoki kamiennej, jak: siekiery i toporki bojowe, groty krzemienne i maczugi, oddział ten posiada znaczną kolekcję broni białej, oraz bardzo pouczający i doskonale usystematyzowany zbiór broni palnej. Prócz bardzo licznych okazów samej broni, ułożonej w porządku, wykazującym stopniowy jej rozwój, przedstawiono tu w licznych przekrojach drzewa, gliny i wycinkach blachy żelaznej siłę perforacyjną broni różnych czasów, dalej w grafikach siłę jej nośną i nareszcie w szeregu tarcz wykrojonych w formie żołnierzy naturalnej wielkości jej celność. Próby były dokonywane pod kierunkiem oficerów szwajcarskich (głównie majora Eglego) z wielką skrupulatnością. Mianowicie najlepsi i o ile możności ciż sami strzelcy przy jednakowych warunkach atmosferycznych, oraz oświetlenia, strzelali z różnej broni, zmieniając kolejno odległości. […]”.
Muzeum funkcjonowało do 1918 roku.
Więcej na temat Muzeum wojny i pokoju zob. m.in.:
X., [W dnu 7 czerwca…] „Biblioteka Warszawska” 1902, t. III, z. 1, s. 188-190.
X., Muzeum Pokoju, „Tygodnik Ilustrowany” 1902, nr 25, s. 484.
[s.n.], Das Internationale Kriegs- und Friedenmuseum in Luzern, „Die Berner Woche in Wort und Bild : ein Blatt für heimatliche Art und Kunst“ 1912 nr 2, s. 148-150.
BĄBIAK G., Muzeum Wojny i Pokoju w Lucernie, http://muzeumpamieci.umk.pl/?p=2649 (23.08.2018)
BIMMERLI J., Das Internationale Kriegs- und Friedenmuseum in Luzern, „Der Sweitz” 6 (1902), s. 361-366.
H.H. Perris, John de Bloch and the Museum of War and Peace, London 1902.
DUNGEN P. VAN DEN, The international museum of war and peace in Lucerne, Schwerische Zeitschrift für Gecschichte/ Revue suisse d’histoire/ Revista storica suizzera 31 (1981), s. 185-202.
DUNGEN P. VAN DEN, Preventing Catastrphe: The World’s first peace museum w: Ritsumeikan Kokusai Kenkyu / The Ritsumeikan Journal of International Studies, vol. 18, no. 3, (March 2006), s. 23-36.
Furrer Markus, Der kurze Atem des ersten internationalen Kriegs-und Friedensmuseums 1902/1910–1919 in Luzern, [in:] Sandrine Mayoraz, Frithjof Benjamin Schenk, Ueli Mäder (Hg.): Hundert Jahre Basler Friedenskongress (1912-2012). Die erhoffte „Verbrüderung der Völker“, Basel/Zürich 2015, S.228-239
KOŁODZIEJCZYK R R., Jan Bloch (1836-1902). Szkic do portretu „króla polskich kolei”, Warszawa: PIW, 1983
WYDŻGA B., Rozmaitości. Międzynarodowe Muzeum Wojny i Pokoju, „Biblioteka Warszawska” 1902, t. III,, z. 2, s. 382-383, 385, 386.
