Prace nad przygotowaniem ekspozycji rozpoczęły się już w 1907 roku, a w organizację zaangażowani byli przedstawiciele “sfer przemysłowych” Częstochowy, Zagłębia i okolic, oraz z Warszawy. W 1908 roku Komitet Wystawy zdecydował o podziale jej część ogólną i działy tematyczne:
– przemysł wielki i drobny
– rękodzielnictwo
– rolnictwo, leśnictwo i ogrodnictwo
Na potrzeby wystawy przygotowano teren w parku oraz wybudowano pawilony wystawowe (m.in. Pawilon Główny, Hala Maszyn, Wzorcowa Zagroda Włościańska, Pawilon Przemysłu Ludowego, Pawilon Rolniczy, Pawilon Drobnego Przemysłu oraz pawilony firm prywatnych).
Wystawa trwała od 5 sierpnia do 3 października 1909 roku. Zwiedziło ją od 500 do 750 tys. osób. Wyroby swoje prezentowało ponad 660 wystawców, w tym firmy amerykańskie, francuskie, belgijskie, czeskie, szwajcarskie, angielskie oraz brazylijskie.
Popularność wystawie przyniosły również “wydarzenia okolicznościowe” – 60 spektakli teatralnych, rajd samochodowy czy zawody sportowe.
Na czym polegała wyjątkowość wystawy? Pobudziła ona gospodarkę, zwróciła uwagę na polski przemysł, stała się zachętą do gospodarczego patriotyzmu i wspierania rodzimej produkcji. Ów narodowy aspekt, w kraju podzielonym między trzech zaborców był szczególnie ważny dla organizatorów, którzy zapraszali polskich wystawców z każdego regionu.
Do naszych czasów zachowało się kilka pawilonów wystawowych:
– Pawilon Towarzystwa Akcyjnego „Zawiercie” – ob. Multicentrum Zodiak
– Pawilon Przemysłu Ludowego, tzw. Spichlerz Polski, Zagroda Włościańska i Muzeum Higieniczne, ob. Pawilony Wystawowe w Parku ks. Stanisława Staszica użytkowane przez Muzeum Częstochowskie
– Altana dla orkiestry
Pełną bibliografię oraz (świetne) omówienie wystawy znaleźć można na stronie opracowanej przez p. Grzegorza Czepiczka, http://www.wystawa1909.pl/
stamtąd też pochodzą wszystkie ilustracje.
[ato]
