Pomysł realizacji wystawy rolniczo-przemysłowej pojawił się w 1898 roku w gronie ziemian guberni lubelskiej i zyskał akceptację sekcji rolnej Towarzystwa popierania rosyjskiego przemysły i handlu w 1900 roku. Na czele Zarządu wystawy stali Eustachy Świerzawski, Władysław Graff oraz Gustaw Wierciński. Ekspozycja została otwarta 9 (22) czerwca 1901 roku.
Jak można przeczytać w pamiątkowym przewodniku: “Teren, na którym została wzniesiona Wystawa, składa się z dwóch obszernych czworoboków, połączonych w kształcie ósemki. Jeden z nich przeznaczony jest dla inwentarza, drugi natomiast pomieści wszystkie okazy dotyczące przemysłu z zakresu gospodarstwa wiejskiego. […] Środek zajmuje wodotrysk i dwie estrady dla orkiestr wojskowych”. Na potrzeby wystawy wzniesiono szereg pawilonów ekspozycyjnych, m.in. maszyn, rolniczy, drobnego przemysłu, gospodarstwa kobiecego, nauk, a także pawilony wystawców z witrynami do sprzedaży okazów.
Jednym z ciekawszych budynków był pawilon naukowy, przerobiony z wozowni wojskowej, gdzie pomieszczone zostały plany, opisy gospodarstw, zbiory zoologiczne, botaniczne i mineralogiczne, w tym kolekcję entomologiczną A. Brydzyńskiego z Radzymina i zbiory ornitologiczne hrabiego Potockiego z Jaszczowa. Na tym tle wyróżniała się dział etnograficzny obejmujący stroje ludowe z guberni lubelskiej.
Równocześnie, oprócz wystawy rolniczo-przemysłowej w gmachu podominikańskim (ob. Biblioteka im. Hieronima Łopacińskiego, ul. Narutowicza 4) została otwarta Wystawa “Starożytności i dzieł sztuki”, a w gmachu Kasy Przemysłowców (ob. Grand Hotel Lublinianka, ul. Krakowskie Przemieście 56) Wystawa “Obrazów do powieści H. Sienkiewicza”.
Więcej na temat wystawy zob. m.in.:
Wystawa w Lublinie Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza 1901, r. 18, nr 28, s. 233-235
Wystawa w Lublinie Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza 1901, r. 18, nr 29, s. 241-242
Wystawa w Lublinie Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza 1901, r. 18, nr 30, s. 252-253
Wystawa w Lublinie Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza 1901, r. 18, nr 31, s. 259-260
Wystawa w Lublinie Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza 1901, r. 18, nr 32, s. 267-268
Wystawa w Lublinie Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza 1901, r. 18, nr 33, s. 275-276
Wystawa w Lublinie Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza 1901, r. 18, nr 34, s. 283-285
Wystawa w Lublinie Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza 1901, r. 18, nr 35, s. 291-292
Wystawa w Lublinie Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza 1901, r. 18, nr 36, s. 299-301
Wystawa w Lublinie Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza 1901, r. 18, nr 37, s. 307-308
Druga Wystawa Rolniczo-Przemysłowa w Lublinie 1901 : wspomnienia i notatki, Lublin, nakł. Księgarni i składu nut Wiktora Kiesewettera p. f. M. Arct 1901
Księga pamiątkowa wystaw lubelskich, Warszawa: Druk gazety Rolniczej 1902
Łopaciński Hieronim, Sprawozdanie z działu archeologii przedhistorycznej na wystawach przemysłowo-rolnicznej oraz przedmiotów sztuki i starożytności w Lublinie 1901 r. Światowit. Rocznik poświęcony archeologii pradziejowej i badaniom pierwotnej kultury polskiej i słowiańskiej 1902, t. 4, s. 271-276
Przegaliński Andrzej, Wokół Wystawy Rolniczo-Przemysłowej w Lublinie w roku 1901, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F, Historia 65/2, 7-25, 2010
Przegaliński Andrzej, Z dziejów wystaw rolniczych. Trzecia Wystawa Rolnicza (1860) i Wystawa Rolniczo-Przemysłowa (1901) w Lublinie, Lublin: Werset 2012
Ilustracje pochodzą z publikacji: Druga Wystawa Rolniczo-Przemysłowa w Lublinie 1901: wspomnienia i notatki, Lublin, nakł. Księgarni i składu nut Wiktora Kiesewettera p. f. M. Arct 1901
[ato]
