Organizatorem wystawy był Zarząd Oddziału Czarnohorskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Kołomyi. Pierwotnie planowano pokazać wyłącznie wyroby huculskie, jednak szybko okazało się, że rozległe zainteresowania członków komitet organizacyjnego wymagają rozszerzenia programu. Wystawa objąć miała region Pokucia: powiaty kołomyjski, śniatyński, horodeński, kosowski, zaleszczyński, i boroszczowski. Głównym zainteresowaniem objęto kulturę i życie codzienne Hucułów: ubiory, mieszkania, narzędzia, przemysł domowy. Dla zainteresowania wystawą okoliczną ludność panowano włączyć w zakres ekspozycji także “płody górskie” czyli bogactwa naturalne regionu i związany z nimi przemysł rękodzielniczy.
Wystawa urządzana miała być wyłącznie ze środków towarzystwa, oprócz zakupów starano się także wypożyczać obiekty. W tym celu zwracano się z prośbą do czytelników o nadsyłanie:
1) wyrobów z wełny, lnu i konopi (np. koce, makatki, narzuty, zapaski)
2) wyrobów toczonych (np. łyżki, warząchwie, kufry)
3) kuśnierstwa (np. kożuchy, czapki, skóry)
4) wyroby różne (np. torebki, siekierki, fajki)
5) bednarstwa (np. konewki, cembrzyki)
6) narządzi gospodarskich (np. wozy, brony, cepy)
7) narzędzi muzycznych (np. trembity, drumle, kobzy)
8) wyrobów z serów i nabiału (np. bryndzy, żęntycy, narzędzi do ich wyrobu)
9) ubrań i strojów (np. serdaki, kapcie)
10) przedmiotów i opisów związane z ludowymi zwyczajami
11) ryb i narzędzi związanych z rybołówstwem
12) wyrobów myśliwskich (np. strzelby, pistolety, torby)
13) przyrządów do konia
14) wyrobów Ormiańskich z Kut (np. wędzonki, salcesony)
15) wyrobów garncarskich
16) różnych zabytków przedhistorycznych i dawnych
17) rysunków, obrazów i fotografii okolic
18) modeli chat z obejściem
19) map geograficznych okręgu
20) wyrobów cygańskich
Do działu “płodów górskich” przyjmowano:
1) konie, owce i bydło huculskie
2) różne rodzaje drewna i wyrobów drewnianych
3) okazy roślinności
4) mineralogię (np. węgiel, sól, naftę)
Patronat nad wystawą objęli Włodzimierz hr Dzieduszycki i Oskar Kolberg. Ekspozycja, na której zaprezentowano około 8 000 -10 000 eksponatów, trwała zaledwie dwa tygodnie (15-30 września 1880). Szczególne uznanie budziły okazy związane z grupami etnicznymi zamieszkującymi Pokucie – Hucułami, Ormianami i Romami.
Wprawdzie organizatorzy myśleli o założeniu muzeum, w którym zgromadzono by wszystkie obiekty, jednak koszty wystawy znacznie przerosły wpływy i zdecydowano się na sprzedaż eksponatów na licytacji. Zgromadzone finanse wystarczyły na pokrycie długów związanych z organizacją wystawy. Część obiektów trafiła do Muzeum im. Dzieduszyckich oraz Muzeum Miejskiego Przemysłowego (Muzeum Przemysłu Artystycznego) we Lwowie.
Po wojnie na bazie Muzeum Przemysłu Artystycznego utworzono Muzeum Etnografii i Przemysłu Artystycznego Narodowej Akademii Nauk Ukrainy (Національна академія наук України)
Więcej na temat wystawy zob.:
Katalog przedmiotów wystawy etnograficznej oddziału Czarnohorskiego Tow. Tatrzańskiego obejmującej powiaty: kołomyjski, kossowski, śniatyński, horodeński, zaleszczycki i borszczowski połączonej z wystawą płodów górskich […] otwartą została w dniu 15 września 1880 r. w Kołomyi, Lwów 1880
Turkawski Marceli, Wystawa etnograficzna w Kołomyi Wędrowiec 1880, t. 7, nr 163, s. 99-100
Turkawski Marceli, Wystawa etnograficzna Pokucia w Kołomyi, Kraków: Redakcja „Czasu” 1880
Bujak Jan, Muzealnictwo etnograficzne w Polsce (do roku 1939), Kraków 1975, s. 24-25
Na ilustracji: Kołomyja. Główny pawilon wystawy etnograficznej Pokucia, fot. Juliusz Dutkiewicz, 1880, odbitka z negatywu szklanego kolodionowego; ze zbiorów Muzeum Narodowe w Warszawie dostępne na stronie: http://cyfrowe.mnw.art.pl/
[ato]
