Muzeum powstało 10. stycznia 1904 roku, z inicjatywy Lessera Giełdzińskiego (1830-1910), który wybrał ze swojej kolekcji przedmioty judaistyczne (127 obiektów) i podarował je Gdańskiej Gminie Żydowskiej działającej przy Wielkiej Synagodze. Życzeniem ofiarodawcy było, jak sam pisał w akcie donacji aby “[…] Kolekcja powinna być znana jako dar Giełdzińskiego, zawsze ma być pokazywana w oddzielnym pokoju,…
Muzeum Starożytności Żydowskich Mathiasa Bersohna (1823-1908) zostało zainicjowane darem Bersohna ofiarowanym warszawskiej Gminie Żydowskiej w 1905 roku. Na kolekcję składały się judaika oraz obiekty związane z historią i kulturą żydowską, gromadzone najprawdopodobniej od lat 60. XIX wieku. Pomimo zawiązania się instytucji, jej otwarcie nastąpiło dopiero w 1910 roku, 2 lata po śmierci fundatora i honorowego…