W roku 1910 r. Oddział Kujawski Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (1909) rozpoczął przygotowania do Wystawy Etnograficzno-Krajoznawczej. Głównym celem wystawy było szerokie zapoznanie społeczeństwa z krajoznawstwem i sztuką rodzimą a przede wszystkim przyciągnąć do siebie miejscową ludność.
Wystawę otwarto 14 maja 1911 roku. Ekspozycja, która była dostępna przez 8 tygodni obejmowała 2 zasadnicze dziedziny – krajoznawstwo polskie i sztukę.W pierwszym znalazła się etnografia (ubiory, zdobnictwo, przemysł i sztuka ludowa), archeologia przedhistoryczna oraz zabytki historyczne (monety, broń, rękopisy, druki, ryciny; w drugim sztuka dawna i sztuka współczesna (malarstwo, rzeźba, architektura); rzemiosło artystyczne i krajowy przemysł artystyczny (meble ceramika, brązy, reprodukcje dzieł sztuki, wyroby artystyczne).
Zgromadzono zabytki pochodzące ze zbiorów włocławskiego muzeum oraz kolekcji prywatnych okolicznego ziemiaństwa. Wystawa zajęła lokal Towarzystwa Krajoznawczego, Rolniczego i Wioślarskiego, zajmując 3 piętra gmachu przy ul. Kaliskiej 1 oraz część Muzeum Diecezjalnego. Na parterze umieszczono zbiory PTK: obiekty archeologiczne i historyczne oraz gabloty ze zbiorami ks. Kubickiego z Lubania: stare księgi, pergaminy, monety i pieczęci; stara porcelana i pasy słuckie. Obok znajdowała się gablota z przedmiotami zebranymi podczas pielgrzymki do Jerozolimy przez ks. Kuszyńskiego oraz zbiory rodziny Karnkowskich i Przyłubskich (trofea myśliwskie).
W sąsiedniej sali zaprezentowano dary dyrektora zakładu ciechocińskiego: model tężni, okazy soli ciechocińskich, próby wody i szlamów leczniczych. W pomieszczeniu wejściowym umieszczono tablice statystyczne o ludności, szkolnictwie i stowarzyszeniach, ruchu towarów i pasażerów stacji Włocławek, natomiast w salach na piętrze znalazły się prace Bacciarellego, galeria malarzy polskich pp. Jerzmanowskich ze Zbijewa, portrety rodzinne znamienitych rodów Sumińskich, Wińczów, Dąmbskich. Na drugim piętrze zgromadzono okazy etnograficzne, przede wszystkim dwie izby Kujawską i Księżacką.
Wystawę uzupełniało zwiedzanie zbiorów Muzeum Diecezjalnego w gmachu seminarium. Wystawa Etnograficzno-Artystyczna wzbudzała duże zainteresowanie. Oprócz miejscowej ludności odwiedziły ją wycieczki z Płocka, Kutna, Warszawy, Piotrkowa, Aleksandrowa, Brześcia Kujawskiego, Łodzi i Zagłębia.
Po zamknięciu wystawy pewna ilość przedmiotów pozostała pod opieką Muzeum Ziemi Kujawskiej, m. in. naturalnej wielkości izba kujawska, prezentowana wcześniej na warszawskiej wystawie zdobnictwa ludowego. Pozostało też kilka oszklonych szaf, które posłużyły do umieszczenia i uporządkowania zbiorów
[mw]
Więcej na temat wystawy zob.m.in.:
- ”Ziemia” 1910, nr 34, s. 543
- A. Janowski, Wystawa Kujawska, „Ziemia” 1911, nr 23, s. 381-384
- Rocznik PTK, 1911, s. 145-147
