Początek kolekcji anatomicznej stanowił zbiór anatomiczny gromadzony od 1809 roku na Wydziale lekarskim przez lekarzy Augusta Wolffa, Jacka Dziarkowskiego, Franciszka Brandta oraz asesora farmacji Józefa Celińskiego. Zbiory Gabinety powiększano dwutorowo – poprzez wykonywanie okazów o charakterze dydaktycznym, które wykorzystywane były w czasie zajęć i ulegały naturalnemu zużyciu, oraz „znakomicie wyrobione” okazy w spirytusie lub suszone, przeznaczone do zbiorów stricte muzealnych, określanych mianem „Muzeum Anatomicznego”. Do 1818 roku Gabinetem kierował Franciszek Brandt, a funkcję asystenta pełnił Klemens Emilian Nowicki.
W 1820 roku katedrę anatomii przejął Marcin Roliński, który przyczynił się do wzrostu liczby preparatów i rozwoju Gabinetu. Zbiory gromadzone były w jednym pomieszczeniu wraz z Gabinetem Chirurgicznym i Zbiorem Farmaceutycznym. W 1825, w związku z przeniesieniem Gabinetu Chirurgicznego do pomieszczeń dawnej bibliotek wydziałowej oraz przeniesieniem Zbiorów Farmaceutycznych możliwe było lepsze uporządkowanie zbiorów anatomicznych. Okazy zostały podzielone na dwa działy: anatomii człowieka oraz anatomii porównawczej. Pierwszy obejmował preparaty w spirytusie i suche: patologiczne, kostne, wiązadła, płody różnego gatunku, monstra, splanchnologiczne [splachologiczne], angiologiczne, robaki, kamienie żółciowe i moczowe, organy słuchowe (łącznie 1 488 szt.), drugi dział: szkielety, inne preparaty kostne, monstra, zwierzęta całe i różne ich części (łącznie 478 szt.). W 1830 roku w zbiorach znajdowało się 1 966 szt. preparatów.
Zamknięcie Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego przerwało rozwój zbiorów Gabinetu Anatomicznego. Już w latach trzydziestych XIX wieku powstał projekt powołania Szkoły Lekarskiej (Akademii Medyko-Chirurgicznej, 1832). Zamiar ten zrealizowano dopiero w 1857 roku. Laboratoria, gabinety i zbiory Wydziału Lekarskiego stały się „zawiązkiem gabinetów i pracowni” Cesarsko-Królewskiej Warszawskiej Medyko-Chirurgicznej Akademii.
Więcej na temat Gabinetu zob. m.in.
Gabinet anatomiczny przy wydziale lekarskim uniwersytetu Warszawskiego, „Gazeta Polska”, 1828, nr 167, s. 667-668
Bartkiewicz Bronisław, Dobrzycki Henryk, 1901. Cesarsko-Królewska Warszawska Medyko-Chirurgiczna Akademia (1857-1862) i Wydział Lekarski Szkoły Głównej Warszawskiej (1862-1869), Kraków
Bieliński Józef, Gabinety i muzea Wydziału Lekarskiego Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Zarys Historyczny, Krytyka Lekarska, 1906, r. 10, nr 9, s. 167-171
Bieliński Józef, Gabinety i muzea Wydziału Lekarskiego Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Zarys Historyczny, Krytyka Lekarska, 1906, r. 10, nr 10, s. 184-187
Bieliński Józef, Gabinety i muzea Wydziału Lekarskiego Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Zarys Historyczny, Krytyka Lekarska, 1906, r. 10, nr 11, s. 202-204
Bieliński Józef, Gabinety i muzea Wydziału Lekarskiego Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Zarys Historyczny, Krytyka Lekarska, 1906, r. 10, nr 12, s. 208-220
Bieliński Józef, Gabinety i muzea Wydziału Lekarskiego Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Zarys Historyczny, Krytyka Lekarska, 1907, r. 11, nr 1, s. 13-16
Bieliński Józef, 1907. Królewski Uniwersytet Warszawski (1816-1831). T. 1-3, Kraków-Warszawa: skł. gł. w Księgarni E. Wende i Ska (T. Hiż i A. Turkuł) ; [druk:] W. L. Anczyc i Spółka
Mycielski Maciej, 2016. Uniwersytet Królewski 1816-1831, [w:] Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego 1816−1915, red. nauk. Kizwalter Tomasz, Warszawa: Wyd. UW, s. 53-362
Szwarc Andrzej, 2016 a. Warszawa bez uniwersytetu 1831–1857, [w:] Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego 1816−1915, red. nauk. Kizwalter Tomasz, Warszawa: Wyd. UW, s. 363-414
Szwarc Andrzej, 2016 b. Akademia Medyko-Chirurgiczna i Szkoła Główna 1857–1869, [w:] Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego 1816−1915, red. nauk. Kizwalter Tomasz, Warszawa: Wyd. UW, s. 415-556
Tablica nagrobna upamiętniająca Marcina Rolińskiego (1776–1839), Stare Powązki
kwatera 13 (6/2),źródło: portal Moje cmentarze
[ato]
