W 1866 roku w Wadowicach otwarte zostało gimnazjum niższe humanistyczne. Ze względu na przeniesienie ciężaru utrzymania szkoły przez gminę zdecydowano się na likwidację istniejącej w mieście szkoły realnej i podniesienie gimnazjum do rangi wyższej. Szkoła początkowo mieściła się w budynku miejskim przy rynku głównym. W 1874 zdecydowano się na budowę niezależnego gmachu, który został oddany do użytku rok później. Dzięki wznowieniu dotacji państwowych, utrzymanie szkoły w większości pokrywano z budżetu przyjętego przez Radę szkolna krajową.
Karbowiak, Przegląd dziejów C. K. Gimnazjum Wadowickiego
Pierwsze zbiory do gabinetów naukowych zakupiono w roku założenia szkoły, na potrzeby gabinetu fizycznego, a dalszej kolejności także gabinetu historii naturalnej. Najpóźniej utworzono zbiór modeli i wzorów do nauki rysunków, wydzielono gabinet archeologiczny oraz geograficzny. Kolekcja miała charakter dydaktyczny, wiele z okazów ulegało zniszczeniu, przedmioty z gabinetu fizycznego były wielokrotnie naprawiane.
Kolekcja była systematycznie powiększana poprzez zakupy, ze środków uzyskanych z funduszu na zbiory naukowe, pochodzących z własnych dochodów szkoły, a także subwencji gminy i skarbu państwa. W mniejszym stopniu zbiory powiększały dary nauczycieli, uczniów oraz osób prywatnych. W 1918 roku w kolekcji znajdowało się ponad 950 okazów minerałów, niemal 150 okazów botanicznych, ponad 400 okazów zoologicznych, ponad 400 przyrządów fizycznych m.in. do okazania ogólnych własności ciał, do mechaniki, do hydrostatyki i hydrodynamiki, do aerostatyki i aerodynamiki, do akustyki, do nauki o cieple, do optyki, do elektryczności, do chemii, a także modele gipsowe, drewniane, szklane, majolikowe oraz wzory do rysunków.
Zbiory przetrwały bez większych zniszczeń I wojnę światową i powiększane były w dwudziestoleciu międzywojennym jako zbiory naukowe Gimnazjum Państwowego. Znaczna część okazów uległa zniszczeniu w czasie II wojny światowej. Obecnie w budynku dawnego gimnazjum znajduje się I Liceum Ogólnokształcące im. Marcina Wadowity w Wadowicach. Znaczna część okazów uległa zniszczeniu w czasie II wojny światowej.
Więcej na temat zbiorów naukowych d. gimnazjum zob.:
- Sprawozdania Dyrekcyi C. K. Wyższego Gimnazyum w Wadowicach
- Antoni Karbowiak, Przegląd dziejów C. K. Gimnazjum Wadowickiego z powodu 25. rocznicy istnienia zakładu, Wadowice: Drukiem Fr. Fołtyna, 1892, s. 11, 19-21
- Gustaw Studnicki, Pierwsza wśród równych: dzieje Gimnazjum i Liceum w Wadowicach, Wadowice: Towarzystwo Miłośników Ziemi Wadowickiej, 1991
[ato]
