W dniach 25 września – 3 listopada 1913 roku w salach Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie zorganizowana została Wystawa nowoczesnego malarstwa scenicznego. Jej organizatorami byli Franciszek Siedlecki, we współpracy ze Stanisławem Lewandowskim, Tadeuszem Nalepińskim, Leonem Schillerem i Edwardem Wittigiem.
Jak pisał w katalog do wystawy Leon Schiller: „Celem wystawy nowoczesnego malarstwa scenicznego jest przez ukazanie tego, co dokonano za granicą i tego, co u nas kiełkować zaczyna-pokonać obojętność, zachęcić do dalszej twórczości, w rytmie Ducha Narodu i Spółczesności”.
Edward Gordon Craig stwierdził natomiast, iż „Obowiązkiem Teatru (jako sztuki i jako instytucyi) jest, mocą natchnienia, płynącego z piękna, obudzić w ludziach większy spokój, spotęgować ich mądrość. Wraz z wolnością teatru – gdy będzie miał wolny wybór tego co zechce wystawiać, gdy wyzwolony zostanie z pod opieki sztuk innych wywierających nacisk jak ma wystawiać – wraz z tą wolnością budzi się nowa nadzieja. Tylko wolność przywróci mu zdrowie”.
Prezentowano na niej m.in. projekty dekoracji i kostiumów teatralnych, makiety scenograficzne, modele, figurynki, szkice oraz ryciny, wykonane przez autorów polskich i zagranicznych. Byli to m.in. patron wystawy, angielski reżyser teatralny Edward Gordon Craig, Léon Bakst, Horace Brodzky, Wojciech Gerson, Karol Maszkowski, Wojciech Ratkowski, Franciszek Siedlecki, Marian Wawrzeniecki, Stanisław Wyspiański, Andrzej Zarzycki. Na ekspozycji zaprezentowano 259 eksponatów autorstwa 29 artystów.
Więcej na temat wystawy zob. m.in.
- Katalog Wystawy Nowoczesnego Malarstwa Scenicznego, Warszawa 1913
- Marczak-Oborski, Stanisław: Wystawy teatralne w Polsce 1888–1955, [w:] tenże, Obszary teatru, Wrocław 1986
- Korespondencja Leona Schillera z Edwardem Gordonem Craigiem, oprac. Irena Schiller, „Pamiętnik Teatralny” 1968, z. 4
- Schiller, Leon: Myśli o odrodzeniu teatru, [w:] tenże: Teatr ogromny, oprac. i wstęp Zbigniew Raszewski, Warszawa 1961
- Siedlecki, Franciszek: Malarstwo sceniczne i architektura sceniczna, [w:] tenże: O sztuce scenicznej. Artykuły i recenzje z lat 1910–1929, wybór i oprac. Wojciech Dudzik, Wrocław 1991
- Wojciech Dudzik, Wystawa Nowoczesnego Malarstwa Scenicznego, 25 września – 3 listopada 1913, Encyklopedia Teatru Polskiego
[ato]
