Seweryn Mielżyński (1805-1872) był działaczem politycznym, malarzem, uczestnikiem powstań narodowych, prezesem honorowym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w latach 1865-1872. Zgromadził on kolekcję dzieł sztuki, która miała w zamyśle strać się Galerią Narodową.

Początki kolekcjonerstwa Seweryna Mielżyńskiego z powodu niewielkiej ilości źródeł są trudne do określenia. Najprawdopodobniej w trakcie studiów kupował ryciny, być może pierwsze obrazy. Kolekcja obrazów Seweryna Mielżyńskiego powstawała sukcesywnie w ciągu prawdopodobnie kilkudziesięciu lat.

Dla eksponowania swoich zbiorów kolekcjoner dobudował do miłosławskiego pałacu budynek galerii, do której ostatecznie przeniesiono obrazy w 1870 roku. W tym samym roku Seweryn Mielżyński sporządził własnoręcznie „Spis obrazów zbioru miłosławskiego”. Liczący 145 stron katalog zawiera uszeregowane według numerów na ramie 194 obrazy. W 1871 roku. Mielżyński sporządził kolejny spis, tym razem w języku francuskim (treść z niewielkimi zmianami odpowiada wersji pierwszej). Kolekcja eksponowana w osobnym skrzydle pałacu miłosławskiego funkcjonowała bardzo krótko – do nagłej śmierci Seweryna w 1872 roku. A po śmierci jego żony Franciszki z Wilkszyckich w 1874 roku. została przez spadkobierców (zgodnie z życzeniem kolekcjonera) przekazana do zbiorów Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (PTPN).

Na podstawie dwóch sporządzonych przez Seweryna Mielżyńskiego spisów kolekcji (z 1870 i 1871 r.) w Miłosławie znajdowały się obrazy: szkoła włoska (podzielona na rzymską, bolońską, wenecką, neapolitańską, lombardzką), hiszpańska, francuska, połączone flamandzka i holenderska, niemiecka, angielska i polska. Pod względem liczby dzieł wyróżniają się zdecydowanie prace ze szkoły włoskiej (63 obrazy) i szkoły „niderlandzkiej” (62 obrazy). Spis kolekcji zamyka wykaz 31 obrazów szkoły polskiej, pochodzących z kolekcji barona Edwarda Rastawieckiego (którą Mielżyński zakupił i ofiarował do zbiorów PTPN). Dalsze dzieje kolekcji wiążą się już z działalnością PTPN.

Więcej na temat zbiorów Mielżyńskiego zob. m.in.

Cicha Dominika, Seweryn Mielżyński i jego kolekcja, [w:] Zbiory Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Muzeum Narodowym w Poznaniu (katalog wystawy), Poznań 1982, s. 25-32
Kłudkiewicz Kamila, Galeria Miłosławska Seweryna hr. Mielżyńskiego – o tym, jak obrazy idealnego zbioru częściowo utraciły swoje atrybucje, [w:] Kolekcja fikcji: o mistyfikacji w sztuce, red. Małgorzata Wawrzak, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2016, s. 161-182
Kłudkiewicz Kamila, Wybór i konieczność. Kolekcje arystokracji polskiej w Wielkopolsce na przełomie XIX i XX wieku, Poznań 2016; Seweryn Mielżyński (katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Poznaniu), praca zbiorowa, Poznań 2017

Leon Kapliński, Portret Seweryna Mielżyńskiego, 1871, ze zbiorów PTPN

[kk]

Print Friendly, PDF & Email

Aldona Tołysz

Wykonawczyni projektu. Absolwentka Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (specjalizacje: Muzealnictwo, Konserwatorstwo), tytuł doktora nauk humanistycznych w dyscyplinie nauk o sztuce uzyskała na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu za rozprawę pt. Muzeum wobec rzeczywistości artystycznej XX wieku. Zbiory muzeów narodowych w Polsce, Czechach i na Słowacji. W ramach projektu prowadzi kwerendy dotyczące regionu historycznego Mazowsza. Koordynuje prace nad wydawnictwami przewidzianymi w ramach projektu.

Dodaj komentarz