Pierwsza w Warszawie wystawa fotograficzna została zorganizowana w 1901 roku przez Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności, w sali aleksandryjskiej warszawskiego ratusza, natomiast w sali sztandarowej zamontowano pracownię rentgenowską.
Na wystawie pokazano: „Fotografje i fotografje bez końca: małe i duże, portrety i pejzaże, grupy zbiorowe, sceny myśliwskie, odbicia roentgenowskie, słowem wszystko, co wchodzi w zakresie sztuki fotograficznej. A dalej oddział mechaniki: klisze, aparaty, szlifiernia soczewek – wśród obrazów warsztat i magazyn. Wystawcy specjaliści zazdrosnem okiem taksują okazy rywali. Raz po raz widać ironiczne uśmiechy, od czasu do czasu odzywa się zawiść sycząca”, donosił reporter „Kuriera Warszawskiego”.
„Wchodząc do przedsionka sal ratuszowych, znajdujemy w nim na pierwszym planie wystawę zakładu p. Tyraspolskiego, rzucającą się w oczy olbrzymiemi fotografjami-portretami i scenami zbiorowemi”. Dalej zobaczyć można było fotografie Józefa hr. Potockiego z wyprawy do Afryki, Maciej ks. Radziwiłł zaprezentował „arcyplastyczne” fotogramy Apolla i Venus. W sali aleksandryjskiej prezentowane były stoiska firm i osób prywatnych. Rozstrzał tematyczny był dość duży – dla przykładu hr Korwin-Milewski zaprezentował cykl fotografii z własnej podróży „Ocena Lodowaty i Białe Morze”, Jadwiga Golczówna „ogromną” kolekcję fotografii z obrazów, Leon Barszczewski zdjęcia z podróży do Azji Środkowej, dr Z. Bychowski fotografie rentgenowskie m.in. rozszerzonej aorty i złamanego biodra, Zakład Fotograficzny „Nowialis” zdjęcie z polowania u ks. Antoniego Radziwiłła w Dawidgródku, Adamowa ordynatowa hr. Krasińska „udatne fotografje swoje przeważnie typów i scen arabskich”, a Jan Kasprzycki karty pocztowe. Najliczniejsza kolekcja należała do fotograf-amatora Łukasza Dobrzańskiego. Sala przedzielona została ekranem, na którym prezentowano fotografie, a „drugą ścianę szczytową” zajęła wystawa zdjęć wybitnego fotografa Benedykta hr. Tyszkiewicza.
Wśród eksponatów dominowały fotografie, montowane na planszach, odbitki i „kopie obrazów” (pigmentowe, matowe, kolodynowe), aparaty fotograficzne i narzędzia związane z procesem obróbki zdjęć, kamery i kinematografy, diapozytywy. Wystawę uzupełniał dział techniczny.
Ekspozycja cieszyła się wielkim zainteresowaniem publiczności. Zwiedziło ją ponad 20 000 osób, kilkakrotnie przedłużano – ostatecznie trwała od 21 września do 20 października 1901 roku. Jak donosił reporter „Kuriera Warszawskiego”: „Ludno było na niej, zwłaszcza wieczorem, przy pokazie kinematografu, którego blejtram zdjęto z galerji i przewieszono w poprzek sali, uwidoczniając tem lepiej sceny żywej fotografji. Wczoraj też wiele osób przyglądało się prześwietlaniu promieniami Roentgena”.
„No, i nie podobna wyjść z sali sztandarowej i z wystawy, nie poświęciwszy słów kilku bardzo pięknym przyrządom do przechowywania fotografji i kart pocztowych […] Zwracają uwagę szczególnie albumy w okładkach mahoniowych z nakładaniami lub nabijanymi metalem”.
Więcej na temat wystawy, zob.:
Album widoków miasta Warszawy : pamiątka z Wystawy Fotograficznej, Warszawa: M. Ellenband, [1901?]
Katalog wystawy fotograficznej, [Varšava : s.n., 1901] ([s.l.] : G. Paprocki)
O czem mówią?, Kurjer Warszawski, 1901, nr 261, s. 5
Wystawa fotograficzna, Kurjer Warszawski, 1901, nr 261, s. 7-8
Wystawa fotograficzna, Kurjer Warszawski, 1901, nr 262, s. 5
Wystawa fotograficzna, Kurjer Warszawski, 1901, nr 263, s. 2
Wystawa fotograficzna, Kurjer Warszawski, 1901, nr 275, s. 1
Wystawa fotograficzna, Kurjer Warszawski, 1901, nr 276, s. 3-4.
Wystawa fotograficzna, Kurjer Warszawski, 1901, nr 291, s. 1-2
Na fotografii: Wnętrze sali ratuszowej, Wystawa Fotografii w Warszawie, 1901, Fot. Stanisław Kazimierz Kossakowski/Narodowe Muzeum Sztuki w Kownie im. M.K. Čiurlionisa, źródło: e-kartka z Warszawy, Pierwsza wystawa fotograficzna w Warszawie
[ato]
