Bankier, filantrop, historyk oraz wybitny kolekcjoner sztuki polskiej – rysunków, obrazów, grafik, autografów, a także judaików. Z jego inicjatywy w Warszawie powstało Muzeum starożytności żydowskich, kolekcją swą obdarowywał także polskie muzea.
Był synem bogatego, warszawskiego, żydowskiego przemysłowca Majera Bersohna, studiował w Berlinie, początkowo był współwłaścicielem firmy przemysłowo-handlowej, następnie właścicielem firmy bankowej. Swoją działalność zawodową łączył z aktywnością w dziedzinie pomocy społecznej, ochrony zabytków i rozwoju kultury i sztuki, także żydowskiej. Bersohn był aktywnym członkiem Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności, Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu oraz Komisji do Badania Historii Sztuki w Polsce Akademii Umiejętności w Krakowie.
Oprócz działalności o charakterze charytatywno-dobroczynnym, która przyniosła Bersohnowi duże uznanie społeczne, zapisał się on w historii polskiego kolekcjonerstwa i muzealnictwa tworząc wybitną kolekcję sztuki polskiej i judaików, którą podzielił między Muzeum Narodowe w Krakowie, Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie (dzieła ob. w zbiorach MNW) oraz zainicjowane przez siebie w 1905 roku Muzeum Starożytności Żydowskich z daru Mathiasa Bersohna w Warszawie.
Pierwszym kuratorem zbiorów złożonych w sali zebrań gminy żydowskiej w Warszawie, na które składało się 1221 obiektów, był Bersohn, a z ramienia gminy prof. Samuel Dickstein. Otwarcie muzeum dla zwiedzających nastąpiło w 1910 roku, 2 lata po śmierci głównego ofiarodawcy.
Mathias Bersohn był ponadto autorem kilkudziesięciu publikacji dotyczących zarówno historii Polski jak i dziedzictwa materialnego kultury żydowskiej.
Więcej na temat Bersohna zob.
M. Kuhnke, Muzeum im. Mathiasa Bersohna w Warszawie, Cenne, bezcenne/utracone, Nr 2 (14) kwiecień 1999, http://www.dziedzictwo.pl/sources/straty/kuhnke2-99.html
Z. Rabska, Mathias Bersohn, [w:] Słownik Biograficzny, Kraków 1935, s. 489.
I. Rejduch-Samkowa, Lesser Gieldziński, Mathias Bersohn i Maksymilian Golchtein – pierwsi kolekcjonerzy i badacze sztuki judaistycznej w Polsce, [w:] Materiały Sesji Naukowej Stowarzyszenia Historyków Sztuki „Mecenas, kolekcjoner, dzieło sztuki”, Warszawa 1983.
I. Rejduch-Samkowa, Mathias Bersohn i jego muzeum w Warszawie, Fołks-Sztyme, 1986; dostępne na stronie: http://judaica-art.com.pl/index.php?mact=News,cntnt01,print,0&cntnt01articleid=54&cntnt01showtemplate=false&cntnt01returnid=67
J. Śliwa, Mathias Bersohn (1823–1908) i jego dary dla Gabinetu Archeologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, b.d.w.
Na ilustracji:
Mordasewicz, Kazimierz (1859-1923), Portret Mathiasa Bersohna, 1909, pastel, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie
[ato]
