Pomysłodawczynią organizacji wystawy pamiątkowej po Janie III Sobieskim była ks. Zuzanna Czartoryska, która wystąpiła z tą propozycją w 1879 roku. W związku z nadchodzącą rocznica 200-lecia odsieczy wiedeńskiej, zdecydowało się na połączenie obchodów z prezentacją pamiątek po władcy. Równocześnie dzień otwarcia wystawy, 12 września 1883 roku, był datą otwarcia dla zwiedzających Muzeum Narodowego w Krakowie.
Ekspozycja została zaprezentowana w siedzibie muzeum – górnych salach Sukiennic i obejmowała zabytki z XVII wieku związane z czasami i osobą Jana III Sobieskiego. Jak stwierdzono w albumie pamiątkowym “rezultat przeszedł wszelkie oczekiwania i przewyższył doniosłością swą wszystkie inne, poprzednie tego rodzaju przedsięwzięcia. Wydobyte zostały z ukrycia niespodziewane i nieznane przedtem zabytki”.
Na wystawie zaprezentowano m.in.:
– postacie znakomitości historycznych i typów charakterystycznych na portretach
– założenia pałacowe i rezydencjonalne z XVII w. na podstawie planów, projektów architektonicznych, inwentarzy, rycin, fotografii
– urządzenia wnętrz mieszkalnych za pomocą mebli i elementów wyposażenia
– urządzenia stołów jadalnych
– odzież z XVII w.
– zbroje i przedmioty uzbrojenia
– rzędy na konie
– broń palna i sieczna
– drobnostki: tabakiery, zegarki, kompasy, itp.
– obrazy odsieczy pod Wiedniem i bitwy
– autografy znakomitych mężów
– zbiór sztychów polskich z XVII w.
– zbiór medali polskich z XVII w.
– zbiór monet polskich z XVII w.
Nastrój towarzyszący wystawie doskonale oddają teksty zawarte w albumie, opisujące poszczególne tablice: “Przy samem wejściu od rynku do Sukiennic, bronzowe, zielone patyną czasu pokryte armaty Potockich, które kiedyś gromiły Turków, oznaczają wchód do przybytku poświęconego pamięci i czci bohatera […] Drzwi otwierają się. Mamy przed sobą wielką, wysoką, podłużną salę, zajmująca nieledwie pół piętra budynku. Sala ta bez okien, a raczej o oknach przysłonionych i zakrytych , jest oświecona pełnem światłem z góry. U stóp naszych połyska wygładzona posadzka, na środku długim rzędem jaśnieją witryny gablot i czterech szaf po rogach, kryjące najdrogocenniejsze przedmioty….”
Polecamy lekturę całego opisu!
Więcej na temat wystawy zob. m.in.:
Wystawa pamiątek z epoki Jana III, „Józefa Czecha Kalendarz Krakowski na rok 1884”, Kraków: Drukarnia „Czasu” 1884, s. 89-92
Jerzy Mycielski, Stanisław Tomkowicz, O wystawie jubileuszowej pamiątek i zabytków z epoki Jana III w Krakowie 1883 r., [Kraków] : wydanie redakcyi “Przeglądu Polskiego”, 1883
Na pamiątkę 200-letniej rocznicy odsieczy Wiednia 1683 r. Uroczystości ku uczczeniu pamięci Jana III w ziemiach polskich i za granicą, Kraków: wyd. czytelni ludowej 1883, http://pbc.biaman.pl/Content/30843/Uroczystosci%20ku%20uczczeniu%20pamieci%20Jana%20III.pdf
Na ilustracji: Tablice prezentujące ekspozycję, katalog: Wystawa jubileuszowa Jana III w Krakowie 1883, Kraków: Drukarnia “Czasu” ; Wydawnictwo Komitetu Wystawy Jubileuszowej Jana III, 1883
źródło:
http://mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=57589&from=publication
[ato]
