W 1817 roku władze miejskie Warszawy zakupiły d. Pałac Jabłonowskich na funkcję nowego ratusza miejskiego. Po jego dostosowaniu przeniesione zostały do gmachu wszystkie urzędy, a prawdopodobnie również archiwalia i zabytki historyczne związane z przeszłością miasta. Zbiory Magistratu nie były tworzone z myślą o powstaniu kolekcji muzealnej, stanowiły pozostałości po wcześniejszych przedmiotach reprezentacyjnych i użytkowych oraz obiektach dekoracyjnych, związanych z pracą urzędu (pieczęcie, archiwalia, klucze miejskie). Ważnym elementem zbioru były portrety postaci zasłużonych dla miasta i kraju. Większość z nich powstała w XIX wieku, prawdopodobnie po przeniesieniu do nowej siedziby i po pożarze ratusza (1863), w związku z koniecznością nadania mu reprezentacyjnej oprawy artystycznej.
Zbiory wypożyczane były na wystawy historyczne, m.in. „Stara Warszawa” (1911) i Wystawa pamiątek po Starym Ratuszu i Radzie Miejskiej (1916).W 1915 roku najważniejsze obiekt ze zbiorów miejskich, w tym stemple pieczęci magistratu zostały wywiezione przez Rosjan.
Jak pisał Chwalewik: „Zbiory Magistratu m.st. Warszawy składają się głównie z portretów prezydentów miasta oraz ludzi zasłużonych dla Warszawy. Są tu więc portrety prezydentów miasta Ignacego Zakrzewskiego, Sokratesa Starynkiewicza, (pędzla A. Badowskiego), Aleksandra Wielkopolskiego, Zygmunta Wielkopolskiego, Zdzisława Lubomirskiego (pędzla Stanisława Lentza) i w. innych. Jest portret Tadeusza Kościuszki. W Sali Dekerta wiszą portrety: Anny Jagiellonki, Dekerta, Franciszka Bielińskiego, Zofii Zamoyskiej, Stanisława Staszica, ks. Baudouina, ks. Jana Tadeusza Lubomirskiego, Bolesława Prusa, Leopolda Meyeta, i innych, przeważnie pędzla artysty-malarza Stanisława Zawadzkiego”
Więcej na temat zbiorów:
- Ratusz w Warszawie, Tygodnik Illustrowany, 1866, t. 13, nr 336, s. 101
- Pamiątki starej Warszawy zebrane na wystawie urządzonej staraniem T.O.N.Z.P. w maju i czerwcu 1911 roku, Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości 1911, s. n.
- Chwalewik Edward, 1916. Zbiory polskie : archiwa, bibljoteki, gabinety, galerje, muzea i inne zbiory pamiątek przeszłości w ojczyźnie i na obczyźnie w zestawieniu alfabetycznym według miejscowości, Warszawa: z zapomogi Kasy Pomocy dla Osób Pracujących na Polu Naukowym im. J. Mianowskiego, s. 201
- Chwalewik Edward, 1926. Zbiory polskie : archiwa, bibljoteki, gabinety, galerje, muzea i inne zbiory pamiątek przeszłości w ojczyźnie i na obczyźnie. T. 2, N-Ż,Warszawa: J. Mortkowicz, s. 370
[ato]
