W latach 1907-1914 ks. kanonik Józef Mrozowski (1864-1924) został wysłany przez radę Archidiecezji Warszawskiej w objazd po diecezji w celu przeprowadzenia szczegółowego spisu starożytności kościelnych. Wyniki swoich badań opublikował na łamach czasopisma „Wiadomości Archidyecezyalne Warszawskie” w 1917 r. Stwierdził wówczas: “Piszący miał możność zwiedzenia wielu kościołów i parafii naszej Archidyecezyi przy zbieraniu materyału dla utworzenia przyszłego Muzeum dyecezyalnego i w rozmowie z Czcigodnymi Księżmi Proboszczami zdołał zauważyć, że dokumenty, na zasadzie których monografie poszczególnych kościołów powstaćby mogły, albo zaginęły i niema ich na miejscu, albo też znajdują się w rozproszeniu i trzeba je odpowiednio zebrać i kolekcyonować”.

Inicjatywa utworzenia muzeum przy katedrze św. Jana w Warszawie wyszła od arcybiskupa Aleksandra Kakowskiego oraz ks. Mrozowskiego. Już w 1910 r. podjęto się realizacji tej koncepcji, a co najmniej od 1914 r. w kapitularzu katedralnym ponad zakrystią, w dwóch salach, na korytarzu i klatce schodowej rozmieszczono zgromadzone w czasie objazdu artefakty.

Wprawdzie nie były to skarby porównywalne z zawartością skarbca wawelskiego, jak relacjonował Tadeusz Jaroszyński, który zwiedzał „skarbiec św. Jana”, ale „Są to zapewne rzeczy bardzo cenne i szanowne, ale doprawdy tylko i poprostu muzealne, taki też do tych zbiorów stosunek utrzymać należy. Powinny się one stać instytucją użyteczności publicznej, jako dostępne dla wszystkich muzeum sztuki stosowanej. Czyby więc nie udało się umieścić zbiorów katedralnych gdzieś w jakimś lokalu, któryby warunkom powyższym odpowiedział”,

Do najcenniejszych okazów należała kolekcja tkanin – około tysiąca różnych obiektów: ornaty, dalmatyki, kapy, wyroby perskie, tureckie, flamandzkie, hiszpańskie, francuskie, niemieckie, włoskie, liczna kolekcja tkanin polskich (hafty i pasy słuckie), zbiory malarstwa przede wszystkim fragmenty nastaw ołtarzowych  XV w. oraz obrazy z XVII wieku, rzeźby sakralnej, głównie gotyckiej, rzemiosło artystyczne.

Warszawa, neogotycka fasada katedry św. Jana, fot.
Henryk Poddębski, przed 1939, ze zbiorów Biblioteki narodowej POLONA

Więcej na temat zbiorów:

  • Chwalek Edward, Zbiory polskie, T2, Krajowa Agencja Wydawnicza, Kraków 1991, s. 338-340
  • Gębarski Stefan, Katedra św. Jana opis historyczny, Warszawa : Kronika Rodzinna, 1914, s.
  • Jaroszyński Tadeusz, Skarbiec Katedry św. Jana, [w:] “Kurjer Warszawski”, nr 4, 1914, s. 3-4
  • Trojanowski W., Jak upamiętnić stulecie archidiecezji warszawskiej?, Wiadomości Archidyecezyalne Warszawskie,1917, r. 7, nr 2, s. 68-70
  • Trojanowski W., Jak upamiętnić stulecie archidiecezji warszawskiej?, Wiadomości Archidyecezyalne Warszawskie,1917, r. 7, nr 3, s. 114-121
  • Kronika. Ś.p. ks. Józef Mrozowski, Wiadomości Archidyecezyalne Warszawskie, 1924, r. 14, nr 12, s. 288-291

[eb]

Print Friendly, PDF & Email

Ewelina Bednarz

Wykonawczyni projektu. Absolwentka Wydziału Sztuk Pięknych, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Od 2015 roku doktorantka w dziedzinie Nauk o sztuce w Zakładzie Muzealnictwa. Realizowana praca doktorska: "Malarstwo marynistyczne XVI-XVIII wieku w zbiorach polskich", przygotowywana jest pod kierunkiem dr. Lecha Brusewicza oraz dr. hab. Tomasza F. de Rosseta, prof. UMK. W ramach projektu prowadzi kwerendy dotyczące regionu historycznej Małopolski, Wielkopolski, Mazowsza i Pomorza; zajmuje się XIX-wiecznymi kolekcjami prywatnymi udostępnianymi publiczne na Pomorzu.

Dodaj komentarz