Gabinet Chirurgiczny założony został w 1810 roku, przede wszystkim dzięki zaangażowaniu Józefa Czekierskiego. Kierował on Gabinetem do 1817 roku, jego następcą został Andrzej Dybek, który funkcję tę pełnił do 1826 roku. Ostatnim z opiekunów Gabinetu Chirurgicznego był Emilian Klemens Nowicki, który początkowo kształcił się przy wykonywaniu preparatów w Gabinecie Anatomicznym.
Związki między Gabinetem Anatomicznym i Chirurgicznym nie odgraniczał się wyłącznie do relacji personalnych. Zbiór narzędzi chirurgicznych początkowo przechowywany był w Gabinecie Anatomicznym, dopiero w 1825 roku, po przeniesieniu księgozbioru Biblioteki wydziałowej do gmachu Biblioteki głównej, uzyskał osobne pomieszczenie (po bibliotece), w którym ułożony miał zostać w „sześciu gotowych na to szafach”.
Narzędzia pozyskiwane były dzięki darom osób prywatnych, najczęściej lekarzy związanych z Wydziałem Lekarskim, najczęściej na drodze zakupów krajowych i zagranicznych. Narzędzia dla Gabinetu wykonywała m.in. warszawska firma Gerlach (okulistyczne), a także fabryki z Paryża, Getyngi, Wiednia. Zbiór, liczący w 1830 roku ponad 1 000 narzędzi, podzielony został na kilka grup, w zależności od swego przeznaczenia. Były to: narzędzia do trepanacji czaszki (83 szt.), narzędzia okulistyczne (153 szt.), narzędzia dentystyczne („do zębownictwa”, 39 szt.), narzędzia położnicze i ginekologiczne (66 szt.), narzędzia do amputacji (92 szt.), narzędzia do usuwania kamieni i chorób moczowych (95 szt.), instrumenty używane do różnych operacji (310 szt.), maszyny do złamań, „wywichnień”, ortopedyczne itp. (218 szt.), narzędzia do korekty nosa (19 szt.). Narzędzia te były wykorzystywane do praktyki medycznej.
Zamknięcie Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego przerwało rozwój zbiorów Gabinetu Chirurgicznego. Już w latach trzydziestych XIX wieku powstał projekt powołania Szkoły Lekarskiej (Akademii Medyko-Chirurgicznej, 1832). Zamiar ten zrealizowano dopiero w 1857 roku. Laboratoria, gabinety i zbiory Wydziału Lekarskiego stały się „zawiązkiem gabinetów i pracowni” Cesarsko-Królewskiej Warszawskiej Medyko-Chirurgicznej Akademii.
Więcej na temat Gabinetu zob. m.in.:
Bartkiewicz Bronisław, Dobrzycki Henryk, 1901. Cesarsko-Królewska Warszawska Medyko-Chirurgiczna Akademia (1857-1862) i Wydział Lekarski Szkoły Głównej Warszawskiej (1862-1869), Kraków
Bieliński Józef, Gabinety i muzea Wydziału Lekarskiego Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Zarys Historyczny, Krytyka Lekarska, 1906, r. 10, nr 9, s. 167-171
Bieliński Józef, Gabinety i muzea Wydziału Lekarskiego Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Zarys Historyczny, Krytyka Lekarska, 1906, r. 10, nr 10, s. 184-187
Bieliński Józef, Gabinety i muzea Wydziału Lekarskiego Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Zarys Historyczny, Krytyka Lekarska, 1906, r. 10, nr 11, s. 202-204
Bieliński Józef, Gabinety i muzea Wydziału Lekarskiego Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Zarys Historyczny, Krytyka Lekarska, 1906, r. 10, nr 12, s. 208-220
Bieliński Józef, Gabinety i muzea Wydziału Lekarskiego Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Zarys Historyczny, Krytyka Lekarska, 1907, r. 11, nr 1, s. 13-16
Bieliński Józef, 1907. Królewski Uniwersytet Warszawski (1816-1831). T. 1-3, Kraków-Warszawa: skł. gł. w Księgarni E. Wende i Ska (T. Hiż i A. Turkuł) ; [druk:] W. L. Anczyc i Spółka
Mycielski Maciej, 2016. Uniwersytet Królewski 1816-1831, [w:] Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego 1816−1915, red. nauk. Kizwalter Tomasz, Warszawa: Wyd. UW, s. 53-362
Szwarc Andrzej, 2016 a. Warszawa bez uniwersytetu 1831–1857, [w:] Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego 1816−1915, red. nauk. Kizwalter Tomasz, Warszawa: Wyd. UW, s. 363-414
Szwarc Andrzej, 2016 b. Akademia Medyko-Chirurgiczna i Szkoła Główna 1857–1869, [w:] Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego 1816−1915, red. nauk. Kizwalter Tomasz, Warszawa: Wyd. UW, s. 415-556
Narządu powszechnego opatrzenia chirurgicznego. Część 7. Tablica VIII, źródło: Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa
[ato]
