Zbiory muzealne Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego (1871), związane z postaciami Stanisława Moniuszki i Fryderyka Chopina gromadzone były od 1891 i 1899 roku. Obejmowały m.in. spuściznę kompozytorską, autografy, listy, pamiątki po kompozytorach, portrety itp. W zbiorach muzealnych Towarzystwa znajdowały się także zabytki związane z innymi polskimi kompozytorami i muzykami, m.in. Mieczysławem i Janem Karłowiczami. Zasadniczym zadaniem Towarzystwa było kształtowanie gustu muzycznego odbiorców, propagowanie polskiej twórczości muzycznej, gromadzenie biblioteki muzycznej, działalność wydawnicza i pedagogiczna. Profil ten ograniczał możliwości rozwoju zbiorów muzealnych, pomimo planów utworzenia Muzeum Chopina (1899). Po 1914 działalność kolekcjonerska Towarzystwa osłabła. Rozwinęła się ponownie w dwudziestoleciu międzywojennym, a także, pomimo strat, po 1945 roku.
Misją, która przyświecała Sekcji Moniuszkowskiej było: „Zbieranie wiadomości biograficznych o mistrzu; przechowywanie tradycji wykonywania dzieł jego; produkowanie wzorowe cenniejszych utworów; poszukiwanie zatraconych rękopisów; podejmowanie wydawnictw; utworzenie kompletnej biblioteki moniuszkowskiej – i w ogóle czynienia wszystkiego, co przyczynić się może do przechowywania i uświetnienia imienia mistrza” (Spóz 1970: 30).
Z kolei, jak pisano w 1899 roku „W szeregu zadań, do których spełnienia sekcya im. Fryderyka Szopena z warszawskiem towarzystwem muzycznem usilnie dążyć zamierza, jest utworzenie w Warszawie muzeum Szopena. Zadanie to może być spełnione tylko przy pomocy osób, posiadających pamiątki po Szopenie, przeto sekcya odwołuje się do nich i zanosi gorącą prośbę, ażeby zechciały ze swych zbiorów uczynić ofiarę na rzecz publiczną” (Muzeum Szopena 1899: 439).
Pomysł utworzenia Muzeum Chopina był żywy jeszcze w 1908, kiedy pisano: “Wszystko więc, co ma jakikolwiek związek z osobą, z życiem lub działalnością Chopina, powinno wejść do Muzeum jego imienia, a więc autografy jego listów i nut, listy jego rodziny i przyjaciół do niego lub o nim pisane, wszelkiego rodzaju wizerunki, oryginały i kopie, jakoteż portrety jego rodziny i przyjaciół, wszystkie wydania jego dzieł, czasopisma we wszystkich językach z każdą o nim wzmianką, przedmioty, stanowiące niegdyś własność jego lub najbliższego otoczenia, dzieła w różnych językach o nim traktujące, słowem wszystko, co z Chopinem może mieć jakąkolwiek łączność w najszerszem słowa tego znaczeniu” (Kronika 1908: 622)
Ostatecznie do powstania Muzeum w ramach działalności Towarzystwa nie doszło. W Dzięki zapobiegliwości pracowników Towarzystwa mimo działań wojennych w latach 1939-1945, zachowało się ok. 80 % najcenniejszych obiektów bibliotecznych i archiwalnych ze zbiorów WTM, znacznie poważniejsze straty poniosły zbiory muzealne, a szczególnie portrety, sztychy, pamiątki, instrumenty muzyczne związane z działalnością Chopina, Moniuszki, Karłowicza oraz innych polskich muzyków i kompozytorów.
Obecnie przy Warszawskiem Towarzystwie Muzycznym działa biblioteka, archiwum i muzeum. Muzeum Chopina zostało założone w 1955 roku przy Narodowym Instytucie Fryderyka Chopina.
Więcej na temat zbiorów muzealnych Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego zob. m.in.:
Muzeum Szopena, Tygodnik Polski nr 22, 1899, s. 439-440
O muzeum Chopina, Przegląd Tygodniowy nr 24, 1899, s. 281-282
Muzeum Chopina w Warszawie. [Projekt założenia],Tygodnik Ilustrowany nr 25, 1899, s. 498
Światła i cienie. Od Sekcji imienia Chopina. [Odezwa Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego], Wędrowiec nr 24, 1899, s. 471
Odezwa Sekcji imienia Chopina, Wędrowiec nr 50, 1901, s. 989
Odezwa Sekcji imienia Chopina, Biblioteka Warszawska t. 1, 1902, s. 199-200
Odezwa Sekcji imienia Chopina, Biblioteka Warszawska t. 2, 1903, s. 613-614
Odezwa Sekcji imienia Chopina, Sfinks nr 6, 1908, s. 492-498
Kronika miesięczna. Czerwiec. [W sprawie „Muzeum Chopina”], Biblioteka Warszawska. Pismo Poświęcone Naukom, Sztukom i Przemysłowi, 1908, t.2, s. 621-623
Muzeum Chopina w Paryżu i w Warszawie, Scena i Sztuka nr 27, 1911, s. 7
M.J., 40-lecie Towarzystwa Muzycznego w Warszawie, Świat pismo tygodniowe ilustrowane 1910, rok 5, nr 26 s. 14-15
Miller Antoni, Towarzystwo Muzyczne Warszawskie, Przegląd Tygodniowy Życia Społecznego, Literatury i Sztuk Pięknych, 1903, t. 38, nr 15, s.177-178
D-S [Kazimierz Daniłowicz – Strzelbowski], Spuścizna po pieśniarzu, Wędrowiec 1899, r. 37, nr 3, s.44-46
Niewiadomski Stanisław, Stanisław Moniuszko, Warszawa: Gebethner i Wolff, 1928
Piątkowski Wiktor, Nasze Towarzystwo muzyczne, Przegląd Tygodniowy Życia Społecznego, Literatury i Sztuk Pięknych, 1894, t. 29, nr 19, s. 217-218, nr 20, s. 231-232, nr 21 s. 243-244, nr 22 s. 254-255
Wiślicki Władysław, Słówko o towarzystwie muzycznym, Przegląd Tygodniowy Życia Społecznego, Literatury i Sztuk Pięknych, 1884, t. 19, nr 11, s. 131-132
Wiślicki Władysław, Warszawskie Towarzystwo Muzyczne Kłosy: czasopismo ilustrowane, tygodniowe, poświęcone literaturze, nauce i sztuce 1870, t. 13, nr, 316, s.36-38
Spóz Andrzej, Warszawskie Towarzystwo Muzyczne 1871-1971, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971
Spóz Andrzej, Studwudziestopięciolecie Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego im. Stanisława Moniuszki, Rocznik Warszawski. [T.] 26, (1996), s. 315-324
Faksymile poloneza z op. “Hrabina” Stanisława Moniuszki, wł. Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego, repr. Niewiadomski Stanisław, Stanisław Moniuszko, Warszawa: Gebethner i Wolff, 1928
[ato]
