Muzeum Rzemiosł i Sztuki stosowanej zostało powołane w 1891 roku przy Oddziale Warszawskiego Towarzystwa Popierania Rosyjskiego Przemysłu i Handlu. Inicjatywa podjęta została przez polskich przemysłowców i działaczy społecznych, których celem było stworzenie szkoły rzemieślniczej z wykładami w języku polskim. Działalność Muzeum umożliwiła darowizna finansowa Hipolita Wawelberga oraz pozostałych członków komisji muzealnej, która umożliwiła organizację w 1891 roku sal rysunkowych i kursów.
Działalność wystawiennicza muzeum została zapoczątkowana dopiero w 1893 roku, w salach wynajętych od Muzeum Przemysłu i Rolnictwa przy ul. Krakowskie Przedmieście 66. Stopniowo kursy i warsztaty przenoszone były w inne lokalizacje, sama ekspozycja prezentowana była zaś do 1907 roku. W tym czasie Muzeum wystąpiło z wnioskiem o wpisanie do rejestru towarzystw i związków guberni warszawskiej, co umożliwiło oddzielenie się od Towarzystwa Popierania Rosyjskiego Przemysłu i Handlu. W tym samym roku zakupiono parcelę przy ul. Chmielnej 52, gdzie w 1909 roku przeniesiono siedzibę muzeum.
Obiekty muzealne pozyskiwane były głównie dzięki ofiarom członków komitetu lub przyjaciół i pracowników Muzeum, w mniejszym stopniu od firm i instytucji, w niewielkim stopniu poprzez zakupy własne, wśród których dominowały modele i pomoce naukowe dla Sal rysunkowych (kursów rzemieślniczych). Ze względu na charakter placówki największy nacisk kładziono na działalność edukacyjną, z tego względu inwentarz zbiorów bibliotecznych powstał dopiero w 1916 roku, a w dalszej kolejności opracowywano muzealia. Równie ważne były spotkania , pogadanki oraz wystawy czasowe organizowane w początkowych latach działalności muzeum. Dbano również o prezentowanie prac uczniów kursów, organizując coroczne ekspozycje ich prac.
W latach 1920-1925 budynek muzeum zajmowany był częściowo przez Państwową Szkołę Budownictwa, co ograniczyło możliwości wystawiennicze i edukacyjne muzeum. W 1925 roku, pozyskaniu dotacji na działalność muzeum rozpoczęło publikowanie własnego czasopisma, inwentaryzację zbiorów oraz wznowiono działalność wystawienniczą. Rewindykowano również zbiory zapisane muzeum przez Lucjana Biszlagiera i rozpoczęto prace koncepcyjne nad nowa siedzibą muzeum. W 1930 roku ogłoszono zamknięty konkurs na gmach muzealny, jednak nagrodzonego projektu Czesława Przybylskiego nigdy nie zrealizowano. W 1935 roku podjęto decyzję o likwidacji muzeum i przekazaniu jego majątku na rzecz Instytutu Naukowo-Rzemieślniczego, który zainaugurował swoją działalność w grudniu 1936 roku. Wszystkie ruchomalia oraz budynek przeszły na rzecz nowej instytucji. W 1939 roku kamienica przy ul. Chmielnej 52 została zbombardowana, a całkowite jej zniszczenie nastąpiło w 1944 roku. Działalności Muzeum Rzemiosł i Sztuk stosowanych nigdy nie wznowiono.
Więcej na temat muzeum zob. m.in.:
Dłutek Maria, Warszawskie Muzeum Rzemiosł i Sztuki Stosowanej. Rys historyczny, [w:] red. Maria Dłutek, W kręgu sztuki przedmiotów. Studia ofiarowane Profesor Irenie Huml przez przyjaciół, kolegów i uczniów, Warszawa: IS PAN, Muzeum Mazowieckie w Płocku, 2011, s. 275-289
Grajewski Ludwik Polskie Muzea Przemysłu Artystycznego Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza 1931, nr 3, s. 8-9
Grajewski Ludwik Polskie Muzea Przemysłu Artystycznego Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza 1931, nr 4, s. 5-7
Keppe Józef, W sprawie Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza 1891, r. 8, nr 2, s. 97-99
Kiślański Władysław, Muzeum rzemiosł [przemówienie], Kurier Warszawski. Dodatek poranny, 1891, nr 10, s. 1-2
Kiślański Władysław, Muzeum Rzemieślnicze, Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza 1894, r. 11, nr 7, s. 53-56
S.K. [Stefan Krzywoszewski], Sale Rysunkowe przy Muzeum Przemysłu i Sztuki Stosowanej, Świat pismo tygodniowe ilustrowane,1907, nr 38, s. 18-19
S.K. [Stefan Krzywoszewski], Szlachetne zabiegi. Muzeum Rzemiosł i Sztuki Stosowanej w Warszawie, Świat pismo tygodniowe ilustrowane 1909, rok IV, nr 37, s.16
Prus Bolesław, Kronika tygodniowa [Wystawa sztuki stosowanej do przemysłu i jej rola społeczna], Kurier Warszawski, 1881, nr 145, s. 1
Wankie Władysław, Po 33 latach, Kurier Warszawski, 1924, nr 132, s. 12
Zaleski Stanisław, Muzeum Rzemieślnicze, Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza 1892, r. 9, nr 2-3, s. 9-10
Żniński Zenon, Z Muzeum Rzemiosł i Sztuki stosowanej, Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza, 1923, nr 1, s. 8
Ż Z. [Żniński Zenon], Muzeum Sztuk Zdobniczych i jego rola w kulturalnym i ekonomicznym odrodzeniu Polski, Sztuka w Rzemiośle: organ Muzeum Rzemiosł i Sztuki Stosowanej, 1925, t. 1, nr 1, s. 3-7
Żniński Zenon, Zarys historyczny powstania i rozwoju Biblioteki Muzeum Rzemiosł i Sztuki Stosowanej w Warszawie, Sztuka w Rzemiośle: organ Muzeum Rzemiosł i Sztuki Stosowanej, 1925, t. 1, nr 7, s. 11-14
Żniński Zenon, Muzeum Rzemiosł i Sztuki Stosowanej. Warszawa, Chmielna 52, Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza 1934, nr 30, s. 3-5
Na ilustracji zbiory muzeum w siedzibie Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, 1893, repr. z : Nasze ryciny. Muzeum Rzemieślnicze, Tygodnik Ilustrowany, 1893, nr 173, s. 254, źródło: zasób Biblioteki Narodowej, Polona, https://polona.pl/item/7995770/
[ato]
