Muzeum Feliksa Jasieńskiego
opis skrócony
Kalendarium:
1880: - początki kolekcji Feliksa Jasieńskiego
1900: - deklaracja przekazania kolekcji Warszawie
1901: - wycofanie deklaracji przekazania kolekcji Warszawie
1902: - przewiezienie kolekcji do Krakowa
1903: - pertraktacje nad przekazaniem kolekcji Krakowowi; pierwszy zapis testamentowy Jasieńskiego
1906: - drugi zapis testamentowy jasieńskiego, pod warunkiem zachowania niepodzielności kolekcji i utworzenia nowego oddziału nie później niż do 1913 r.
1912: - wycofanie propozycji darowizny na rzecz Krakowa, pertraktacje z Warszawą
1914-04-28: - uchwała rady Miasta Warszawy o przyjęciu darowizny Jasieńskiego; krytyka w prasie
1918: - wznowienie rozmów na temat darowizny z Krakowem
1920-03-11: - akt przekazania całej swojej kolekcji i biblioteki na rzecz „ Gminy stołecznego Królewskiego miasta Krakowa”
1934-12-23: - uroczysta inauguracja Oddziału Muzeum Narodowego w Krakowie im. Feliksa Jasieńskiego
zmiany w nazwach:
koleklcja w domu Feliksa Manngha-Jasiueńskiego
1920: Muzeum Feliksa Jasieńskiego („Musée Feliks Jasieński”) | Oddział Muzeum Narodowego im. Feliksa Jasieńskiego
misja:
Kolekcja sztuki polskiej i powszechnej, ze szczególnym uwzględnieniem sztuki japońskiej, gromadzona była z myślą o przekazaniu publicznej instytucji muzealnej w Polsce. Oficjalnie „zinstytucjonalizowana”, służyć miała jako podstawa budowy zbiorów muzealnych, dostępnych szerokiej publiczności, których istnienie było niezbędnym warunkiem rozwoju polskiej szkoły artystycznej i kształtowania życia kulturalnego w Polsce.
zakres terytorialny:
opis instytucji:
Zbiory Feliksa Jasieńskiego powstawały w latach 1880-1901. Kolekcja obejmowała przykłady polskiej sztuki k. XIX w. nabywane przede wszystkim w Warszawie oraz sztuki japońskiej, głównie drzeworytu, gromadzonej w Paryżu, a przechowywanej w mieszkaniu prywatnym kolekcjonera przy ul. Mazowieckiej, potem przy ul. Wareckiej w Warszawie. W grudniu 1900 r. Jasieński opublikował w prasie deklarację o zamiarze przekazania kolekcji warszawskiemu Towarzystwu Zachęty Sztuk Pięknych, jednak w 1901 r. po polemikach prasowych związanych z wystawą japońską ze zbiorów Jasieńskiego, zorganizowaną w „Zachęcie”, wycofał obietnicę darowizny. W 1902 r. kolekcja została przeniesiona do do mieszkania Jasieńskiego w Krakowie przy ul. Świętego Jana 1 (róg Rynku). Zbiory były w dalszym ciągu rozbudowywane przez kolekcjonera. W 1903 r. przy zbiorach powołany został klub „Sztuka”. W tym samym roku rozpoczęte zostały pertraktacje nad przekazaniem kolekcji miastu, na rzecz Muzeum Narodowego w Krakowie. Zamiar ten został potwierdzony pierwszym testamentem Jasieńskiego z 14 VII 1903 r. oraz drugim testamentem z 1906 r., w którym Jasieński zadeklarował przekazanie zbiorów pod warunkiem zachowania niepodzielności kolekcji i utworzenia nowego oddziału nie później niż do 1913 r. W tym czasie kolekcjoner zredagował inwentarz kolekcji, a wybrane dzieła przekazane zostały w depozyt Muzeum, które prezentowało je na ekspozycjach w Sukiennicach i Pałacyku Czapskich.
W 1912 r. po serii nieudanych pertraktacji z Radą Miasta Krakowa (właściciela Muzeum) Jasieński zdecydował się wycofać propozycję darowizny, ale wybrane dzieła z kolekcji nadal prezentowane były w salach Muzeum. Kolekcjoner rozpoczął wówczas nieoficjalne rozmowy w sprawie przekazania zbiorów Warszawie. Rada Miejska Warszawy, uchwałą z 28 IV 1914 r. zdecydowała o przyjęciu darowizny i przygotowaniu tymczasowych pomieszczeń dla jej ekspozycji, z których, po trzech latach, przeniesiona zostanie do specjalnie wybudowanego gmachu. Zamiar ten wywołał falę krytycznych publikacji w prasie warszawskiej, a jego realizację uniemożliwił wybuch wojny.
W czasie i wojny światowej zbiory pozostawały w krakowskim mieszkaniu Jasieńskiego. Pod nieobecność kolekcjonera, który jako poddany rosyjski musi opuścić miasto, opiekę nad nimi sprawował dyrektor krakowskiego Muzeum narodowego Feliks Kopera. W 1918 r. jasieński wznowił pertraktacje z Muzeum Narodowym w Krakowie. Dnia 11 III 1920 r. Jasieński podpisał akt przekazania całej swojej kolekcji i biblioteki na rzecz „ Gminy stołecznego Królewskiego miasta Krakowa”, która, przyjmując darowiznę „zobowiązuje się ze swej strony ze wszystkich tych przez p. Feliksa Jasieńskiego jej darowanych, a po wieczne czasy nierozerwalną całość stanowić mających zbiorów, utworzyć osobny Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie im. Feliksa Jasieńskiego”. W latach 1920-1929 zbiory pozostawały w mieszkaniu Jasieńskiego, on sam pełnił funkcję kustosza Muzeum Narodowego w Krakowie. Po śmierci kolekcjonera, w 1930 r. całość zbiorów, zinwentaryzowana przez Janinę Bigielów Jasieńską, przeniesiona została do kamienicy z fundacji Adama i Włodzimiery Szołayskich, przy placu Szczepańskim w Krakowie. Uroczysta inauguracja Oddziału Muzeum Narodowego w Krakowie im. Feliksa Jasieńskiego nastąpiła 23 XII 1934 r.
Po 1945 r. zbiory Oddziału im. Feliksa Jasieńskiego rozdzielono pomiędzy poszczególne działy Muzeum. Kolekcja sztuki Dalekiego Wschodu została w 2009 r. przekazana w depozyt Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie.
typ:
kolekcja prywatna
lokalizacja:
| kraj: | region: | miejscowość: | datowanie: |
| Austro-Węgry | Galicja Zachodnia | Kraków | od 1902 do 1930 |
uwagi:
1902-1930: ul. Świętego Jana 1, Kraków
1930-1939: Kamienica Szołayskich, Kraków, plac Szczepański
Pracownicy:
Feliks Jasieński
Okres pracy pracownika od 1880
Okres pracy pracownika do 1929
Zbiory:
zbiory muzealne
Stan obecny kolekcji:
Sztuka polska XIX i początków XX w: 220 obrazów, 78 rzeźb, 807 rysunków, akwareli i pasteli
Sztuka polska do 1764: 15
Grafika: 6795
Polska: 1085 (dawna) + 1300 (nowa)
Europejska: 940 (dawna) + 1270 (francuska) + 2200 (nowa)
Daleki Wschód: 6874 (+ 458 straty wojenne), w tym 150 obrazów, 26 rzeźb i 790 militariów
Tkaniny: 1248
Pasy: 170
Kobierce i kilimy: 70
Ludowe: 167
Rzemiosło: 960
Meble: 133
Sztuka europejska: 16 + 31 broń (wschodnia) + 67 miniatury (jeden kodeks) + 19 cerkiewna
Miniatury: 38
Biblioteka 4000 (900 straty) + 200 stare druki + 148 pocztówki
Archiwum
Jasieński pozyskiwał dzieła na wiele sposobów. Sztukę polską nabywał bezpośrednio od artystów, wyjątkowo za pośrednictwem TZSP i TPSP. Okazy z pozostałych działów swojej kolekcji nabywał od marszandów: sztukę japońską w Paryżu (Bing, Vigner), grafikę europejską w Paryżu (Pellet, Sagot, Vollard) i Lipsku (Hiersemann), tkaniny w Berlinie i Amsterdamie, od antykwariuszy i kolekcjonerów w Krakowie i Lwowie, prowadził także kwerendy własne na Ukrainie. W kolekcji znajdowały sie m.in. S. Wyspiański, seria „Widok z okna pracowni na Kopiec Kościuszki”, „Autoportret z żoną”, „Macierzyństwo”; W. Podkowiński „Szał”, J. Pankiewicz, „Łabędzie w Ogrodzie Saskim nocą”, „Japonka”; J. Mehoffer „Portret żony artysty”; W. Weiss, „Autoportret z maskami”; L. Wyczółkowski „Orka na Ukrainie”, „Stańczyk”; J. Malczewski „Portret Jasieńskiego”; X. Dunikowski „Madonna”; grafika: Goya , Klinger, Redon, Toulouse-Lautrec, Albumy Vollarda, Hokusai („Trzydzieści sześć widoków góry Fuji”, Manga), Hiroshige („Sto słynnych widoków Edo”, „Pięćdziesiąt trzy etapy na gościńcu Tokaido”).
