Zbiory naukowe przy C.K. Gimnazjum w Drohobyczu

opis skrócony

C.K. Gimnazjum (początkowo Gimnazjum Komunalne) zostało założone w 1852 r., a jego otwarcie nastąpiło w 1858 r. Początkowo utworzono Gabinety fizyczny i historii naturalnej oraz gromadzono zbiory do nauki rysunków (1876). W późniejszym czasie kolekcja obejmowała także zbiór map i obrazów, okazów archeologicznych, geograficznych i numizmatów. Zbiory uległy częściowemu zniszczeniu w czasie I wojny światowej.


Kalendarium:

1858-09-01: - utworzenie dzięki staraniom Rady miejskiej gimnazjum komunalnego z prawem publiczności

1874-09-01: - przejście gimnazjum pod zarząd państwa

1896: - budowa nowego gmachu

1915: - zniszczenie zbiorów naukowych


zmiany w nazwach:
1858: Gimnazjum Komunalne 1874: C. K. Realne Gimnazyum im. Franciszka Józefa 1880: C.K. Wyższe Gimnazjum Realne im. Franciszka Józefa 1919: Gimnazjum państwowe im. Króla Władysława Jagiełły

misja:

Gromadzenie okazów naukowych i przyrodniczych, jako pomoc dydaktyczna przy nauczaniu uczniów gimnazjum.

zakres terytorialny:

opis instytucji:

Zbiory naukowe przy C. K. Wyższym Gimnazjum Realnym  im. Franciszka Józefa gromadzono na potrzeby dydaktyczne. Początkowo utworzono Gabinet Fizyczny oraz Gabinet Historii Naturalnej, dodatkowo, ze względu na humanistyczny profil, gromadzono zbiór pomocy do nauki rysunku. Przejście z zarządu miejskiego pod zarząd państwowy umożliwiło pozyskanie stałych dotacji na zakup zbiorów, co skutkowało ich wzrostem i tworzeniem nowych kolekcji. W 1890 r. opiekunami zbiorów byli: prof. Antoni Pazdrowski (fizycznego), Józef Przybylski (historii naturalnej), prof. Ant. Stefanowicz (pomocy do nauki rysunku). Na początku XX w. zbiory naukowe gromadzono w Gabinecie Historii Naturalnej, Fizycznym, Rysunkowym, gromadzono zbiór map i obrazów historycznych, prowadzono także bibliotekę i inwentarz muzyczny. W czasie I wojny światowej w gimnazjum istniały Zbiór map i obrazów, Gabinet Przyrodniczy, Fizykalny, Rysunkowy, Archeologiczny, Geograficzny, zbiór numizmatów. W 1894 r. gmina podjęła decyzję o budowie nowego gmachu gimnazjum. W 1904 r. w oparciu o narzędzia Gabinetu Fizycznego rozpoczęto produkcję diapozytywów, nabywanych m.in. przez Uniwersytet Lwowski.

Na przełomie 1914 i 1915 r. zbiory zostały częściowo zniszczone i zdewastowane przez wojska rosyjskie. Po 1918 r. kolekcję naukowa rozwijało  Gimnazjum państwowe im. Króla Władysława Jagiełły.



typ:
zbiory muzealne przy instytucjach uczelnie, szkoły


lokalizacja:

kraj: region: miejscowość: datowanie:
Austro-Węgry Galicja Drohobycz od 1858 do 1945

uwagi:

1858: gmach dawnego instytutu wojskowego na przedmieściu “Zagrody”

1896: nowy gmach, ul. Zielona 34

 


Zbiory:

zbiory naukowe

1876:

Gabinet fizykalny: 214 przyrządów, 30 przyborów do chemii, 30 sztuk narzędzi, zakup: barometer metalowy Vidiego
Gabinet naturalny: 1014 okazów zoologicznych, 804 botanicznych, 800 mineralogicznych, 118 modeli krystalograficznych,  47 ilustracji; zakupy: okaz bielika; dary okazy żbika i łasicy (p. Rychlickiego właściciela Bronicy), 44 gatunków kamieni i skamieniałości z Galicyi (p. Richtmann);
zbiór pomocy do nauki rysunku: 1099 wzorów, 75 modeli, 287 przyrządów

1877:

Gabinet fizyczny: 244 przyrządów, 144 przyborów do chernii i 30 sztuk narzędzi; zakupy m.in. Dasymeter, Bania Horona z pompą tloczącą, Model ucha, Model krtani, termometr alkoholowy, Kolba Papina, Termometr metalowy, Aparat influencyjny Hiesa, Elektroskop Fechnera, Elektrofor z konclenzatorem metalowym, Rozbrajacz Henleya, Dwie igły magnetyczne, Przyrząd dla okazania prawa Ampera, Przyrząd dla załamania, światła, Model oka, Heliostat z przyrządem projekcyjnym i mikroskopem słonecznym, Pryzmat achromatyczny, 6 sztuk soczewek różnego gatunku, Gazometer sklanny i cynkowy, Dzwon Priestleya
Gabinet naturalny: 1029 okazów zoologicznych 804 botanicznych, 802 mineralogicznych, 118 modeli krystalograficznych  47 ilustracji; zakupy: m.in. okazy w spirytusie, czaszki, szkielet nietoperza, jajo strusia, kaolin, biały marmur.
zbiór pomocy do nauki rysunku: 1099 wzorów rysunkowych 84 modeli i 287 przyrządów; zakup 9 modeli gipsowych

1883:

Gabinet fizykalny: 308 przyrządów, 62 przyborów do chemii, 34. narzędzi; zakupy m.in. Prasa hydrauliczna, zwierciadła paraboliczne do doświadczeń termicznych i akustycznych, Kalorimeter Layoissiera, Wahadło rewersyjne, Taran hydrauliczny
Gabinet naturalny:  1161 okazów zoologicznych, 823 botanicznych, 8?6 mineralogicznych, 124 modeli krystalograficznych, i 65 ilustracji; zakupy: model kwiatu żytniego, 5 modeh grzybów, model bryły srebra, kilka przyrządów; dary: KarlsbadzkI kamień szprudlowy w 20 okazach drobnych od ucznia IV. kl. Sternbacha Melecha, Agat wyszlifowany w dwóch okazach od ucznia III. kl. J. Obsta
zbiór pomocy do nauki rysunku: wzorów 1150, modeli 71, przyrządów 8, przyborów 63, książek 18, szytow 55; zakupy: Aparat perspektywiczny, albumy

1885:

Gabinet fizykaIny: 319 przyrządów, 62 przyborów do chemii i 35 narzędzi; zakupy: Maszyna dynamo-eIektryczna, Dwie Iampki eIektryczne żarowe; KaIeidophon Wheatstone'a, Syrena Seebecka.
Gabinet naturaIny: 1192 okazów zooIogicznych, 908 mineraIogicznych, 853 botanicznych, 124 modeli krystaIograficznych i 230 iIustracji: zakupy:Modele kwitnących roślin, 6 modeli owoców, zbiorek 25 drzew z korą i przecięciami, 6 modeli do uszIacbetniania drzew owocowych, mały zbiorek roślin aIpejskich, 4 anatomiczne tablice ścienne (od A. KreidIa z Pragi); dary: 13 minerałow od A. Kreidla z Pragi
zbiór pomocy do nauki rysunku: wzorów 1194, modeIi 94, przyrządow 8, przyborów 63, książek 18, zeszytów 79; zakupy:  Małe przyrządy perspektywiczne, wSpornik gotycki, Krzyz podwójny na dwóch stopniach, EIementarny kurs rysunkow

1886:

Gabinet fizykalny: 326 przyrządów 62 przyborów do chemii i 35 narzędzi; zakupy: Sferometer, studnia Herona, wodotrysk przerywany, przyrząd do prawa Mariotta dla mniejszych Ciśnień, cleplomlerz dla maximum i minimum, goniometer według Carangeau, skioptikon, fotografie na szkle do skioptikonu.
Gabinet naturalny: 1205 okazów zoologicznych, 909 mineralogicznych, 853 botanicznych, 124 modeli krystalograficznych i 231 ilustracyj; zakupy:: model plastyczny gipsowy przecięcia głowy ludzkie z krtanią i gardłem, model plastyczny oka 5 razy powiększonego i rozbieralnego (z miazgi papierowej), 6 wypchanych ptaków, 9 gadów w spirytusie, imitacje 24 drogich kamieni, Atlas zoologiczny
zbiór pomocy do nauki rysunku: wzorów 1203, modeli 94 przyrządów 8, przyborów 64, książek 22, zeszytów 79, zakupy: Hausera porządek filarowy dorycki, Joński, atycko-.Joński i koryncki, seria ornamentów płaskich z czasów odrodzenia. Biała tablica na blejtramie

1887:

Gabinet fizykalny: 336 przyrządów, 62 przyborów do chemii i 35 narzędzi; zakupy m.in.: busolla, fotometer Zeugera, aparat Meldego, graniastosłup wydrążony, aparat Haldota, model aneroid I. Bourdona, balon podwójny do dyfuzji gazów, walec wibrujący Herona, balon do ważenia powietrza; przyrząd Pascala do okazania, że ciśnienie w cieczach rozchodzi się we wszystkich kierunkach jednostajnie.
Gabinet historyi naturalnej: 1214 okazów zoologicznych, 911 mineralogicznych, 859 botanicznych, 124 modeli krystalograficznych 231 ilustracyj; zakupy m.in.: Model serca ludzkiego z masy papierowej, 2 okazy zwierząt wypchanych, 2 okazy minerałów, 3 modele botaniczne z masy papierowej, 8 preparatów mikroskopicznych
zbiór pomocy do nauki rysunku: wzorów 1203, wzorów ściennych 9, modeli 108, przyrządów 10, przyborów 64, książek 22, zeszytów 82

1888:

Gabinet fizykalny: 350 przyrządów, 62 przyborów do chemii i 37 narzędzi; zakupy m.in.:waga sprężynowa, model dzwonu nurkowego, model zegara wahadłowego, papierowy model balonu Montgolfiera, aerodynamiczny paradoxon, piszczałka szklana, hygroskop Saussure'a, deklinatorium i inklinatorium, konduktor Coulomba, przyrząd Pohla
Gabinet historyi naturalnej: 1225 okazów zoologicznych, 911 mineralogicznych, 866 botanicznych, 124 modeli krystalograficznych 231 ilustracyj; zakupy m.in.: 8 okazów zoologicznych, 4 modele z papierowej masy; dary: czaszka dzika, 3 okazy ptaków wypchanych, zbiór nasion 21 gatunków roślin uprawnych
zbiór pomocy do nauki rysunku: wzorów 1246, wzorów ściennych 9, modeli 116, przyrządów 10, przyborów 64, książek 22, zeszytów 85; zakupy m.in.: 6 dużych brył, 2 modeh drutowe (ruchomy podwójny kwadrat i ruchome podwóJne koło); seria V. Wzorow przemyslu domowego; Kurs rysunkow Pellnera i Steigla

1890:

Gabinet fizykalny: zakupy m.in.: model wagi Fricka, model wagi decymalnej Neumanna, model kolei elektrycznej, płyty stroboskopiczne Mullera, lektromotor do rurek GeIsslera
Gabinet historyi naturalnej:  zakupy m.in.:  przekrój brzucha naturalnej wielkości z narządami do wyjmowania; przekrój piersi z płucami i sercem do wyjmowania i rozkładania; przekrój skóry
zbiór pomocy do nauki rysunku: zakupy: modele z papierowej masy

1891-1897: zakupy narzędzi, przyrządów, okazów i zbiorów

1898: Zbiór map do nauki geografii i historyi: 84 szt.; Gabinet historyi naturalnej: 783 szt. zakupiono 8 szt.; Gabinet fizykalny: 514 szt. zakupiono 7 szt.; Gabinet rysunkowy: 153 szt.
1900: Zbiór map do nauki geografii i historyi: 84 szt. zakupiono 8 szt.; Gabinet historyi naturalnej: 783 szt. zakupiono ponad 50; założono ogród botaniczny; Gabinet fizykalny: 557 szt. ; Gabinet rysunkowy: 158 szt.
1901: Zbiór map do nauki geografii i historyi: 92 szt. obrazów historycznych, biblijnych i do nauki filologii klasycznej 151 szt.; Gabinet historyi naturalnej: 711 szt. zakupiono 8 szt.; Gabinet fizykalny: 542 szt. ; Gabinet rysunkowy: zakupiono 23 szt.
1902: Zbiór map do nauki geografii i historyi: 92 szt. obrazów historycznych, biblijnych i do nauki filologii klasycznej 151 szt.; Gabinet historyi naturalnej: 719 szt. zakupiono 8 szt.; Gabinet fizykalny: 553 szt.; Gabinet rysunkowy: zakupiono 63 szt.
1903: Zbiór map do nauki geografii i historyi: 100 szt. obrazów historycznych, biblijnych i do nauki filologii klasycznej 151 szt.; Gabinet historyi naturalnej: 821 szt.; Gabinet fizykalny: 571 szt.; Gabinet rysunkowy: ponad 3000 szt.
1904: Zbiór map do nauki geografii i historyi: 110 szt. obrazów historycznych, biblijnych i do nauki filologii klasycznej 157 szt.; Gabinet historyi naturalnej: 854 szt.; Gabinet fizykalny: zakupiono 5.; Gabinet rysunkowy: ponad 3000 szt.;
1905: Zbiór map do nauki geografii i historyi: 125 szt. obrazów historycznych, biblijnych i do nauki filologii klasycznej 157 szt.; Gabinet historyi naturalnej: liczne zakupy; Gabinet fizykalny: 579 szt.; Gabinet rysunkowy: ponad 3000 szt.;
1906: Zbiór map do nauki geografii i historyi: 134 szt. obrazów historycznych, biblijnych i do nauki filologii klasycznej 162 szt.; Gabinet historyi naturalnej: zakupy; Gabinet fizykalny: 584 szt.; Gabinet rysunkowy: ponad 3000 szt.;
1907: Zbiór map do nauki geografii i historyi: 218 szt. obrazów historycznych, biblijnych i do nauki filologii klasycznej 162 szt.; Gabinet historyi naturalnej: zakupy; Gabinet fizykalny: 589 szt.; Gabinet rysunkowy: ponad 3000 szt.;
1908: Zbiór map do nauki geografii i historyi: 332 szt. obrazów historycznych, biblijnych i do nauki filologii klasycznej 162 szt.; Gabinet historyi naturalnej: 1037 szt.; Gabinet fizykalny: 610 szt.; Gabinet rysunkowy: ponad 3000 szt.;
1909: Zbiór map i obrazów: 353 szt. obrazów historycznych, biblijnych i do nauki filologii klasycznej 171 szt., odlewy 3 szt.; zakupy do gabinetów przyrodniczego, fizycznego i rysunkowego
1910: Zbiór map i obrazów: 259 szt. obrazów historycznych, biblijnych
1911: Zbiór map i obrazów: 295 szt. obrazów historycznych, biblijnych i do nauki filologii klasycznej 175 szt., odlewy 3 szt.; zakupy do gabinetów przyrodniczego, fizycznego i rysunkowego
1912/1913: Zbiór map i obrazów: 329 szt. obrazów historycznych, biblijnych i do nauki filologii klasycznej 104 szt., odlewy 3 szt.; Gabinet przyrodniczy: zakupy m.in.: okazy wypchane: Leniwiec, słowik, gołąb skalny, gołąb siniak, żuraw, bekas, kościec żaby, karaś, w spirytusie: perłopław,pijawka końska, Tablice; Gabinet fizyczny: Gazometr, przyrząd do pomiaru ciepła właściwego, do wykazania przenoszenia ciepła, Stereoskop odkryty, Mikroskop prosty, podwójne szkła polowe, Elektryczna kula latająca, Strzelec elektryczny, Tablica Franklina, Butelka lejdejska, 2 lampy elektryczne, Przyrząd do fal elektrycznych; gabinet rysunkowy zakupy; Anatomiczne figury człowieka, Anatomiczna figura konia, Model kościoła, Naczynia gliniane, Naczynia szklane; gabinet archeologiczny: tablice objaśniające i dzieła archeologiczne
1914/1916: Gabinet fizykalny zniszczony radykalnie; Gabinet przyrodniczy poniósł poważne szkody; Gabinet rysunkowy ponad połowa okazów zginęła; Gabinet geograficzny  ponad połowa okazów zniszczona; Zbiór numizmatów zabrano.
przed 1918:

Gabinet fizykalny: 660 przyrządów dla wszystkich działów fizyki, zostało 126 przyrządów w tym 37 możliwych do użytku

Gabinet przyrodniczy: w czasie wojny znikły zupełnie 2/3 numerów inwentarza

Gabinet map i obrazów: zachowało się 108 map i 149 obrazów


Zbiory naukowe obejmowały także przyrządy do ćwiczeń i rozwoju kultury fizycznej oraz bibliotekę dla uczniów i nauczycieli (polska, ruska, niemiecka), od 1901 r. prowadzono Inwentarz muzyczny.

Print Friendly, PDF & Email