Zbiory archeologiczne Franciszka Tarczyńskiego

opis skrócony

Zbiory archeologiczne Franciszka Tarczyńskiego gromadzone były od 1881 r., w oparciu o prowadzone przez kolekcjonera badania archeologiczne. W skład kolekcji wchodziły także kolekcja numizmatów, książki oraz notatki odziedziczone po ojcu, Kazimierzu Tarczyńskim. W 1900 r. Zbiory zostały przekazane rejentalnie ks. kanonikowi Tomaszowi Kowalewskiemu, który po śmierci kolekcjonera umieścił je w kapitularzu katedry płockiej.

Kalendarium:

1863: - zesłanie Franciszka Tarczyńskiego na Syberię za udział w powstaniu styczniowym

1867: - zakończenie wyroku, powrót do kraju

1870: - początki zbiorów archeologicznych

1881: - pierwsze badania stanowisk archeologicznych w regionie

1900: - notarialne przekazanie kolekcji ks. Tomaszowi Kowalewskiemu

1900-09-03: - komisyjne otwarcie opieczętowanego mieszkania ze zbiorami

zmiany w nazwach:

misja:

zakres terytorialny:
Mazowsze płockie; ziemia wyszogrodzka i dobrzyńska

opis instytucji:

Zbiory archeologiczne Franciszka Tarczyńskiego gromadzone były prawdopodobnie od lat 70. XIX w., od 1881 r. kolekcjoner przeprowadził pierwsze badania stanowiska archeologicznego. Okazy gromadzone były w mieszkaniu prywatnym Tarczyńskiego, w dwóch izbach. Oprócz zabytków archeologicznych w skład kolekcji wchodziły także kolekcja numizmatów, książki oraz notatki odziedziczone po ojcu, Kazimierzu Tarczyńskim. W 1900 r., w związku ze złym stanem zdrowia Tarczyńskiego kolekcja została rejentalnie przekazana na rzecz ks. Kanonika Tomasza Kowalewskiego za 1,500 rubli. Kolekcjoner zmarł w czasie jednej z wypraw archeologicznych, a jego mieszkanie, wraz ze znajdującymi się tam zbiorami, zostało opieczętowane. Komisyjne otwarcie mieszkania nastąpiło w obecności rodziny, ks. Kowalewskiego i osób postronnych. Zgodnie z wolą zmarłego, jego siostrzeńcy Władysław Kazimierz Tarczyński oraz Gabriel Frasunkiewicz wykonali spis inwentarza zbiorów, jego wiarygodność potwierdzili ks. Kowalewski oraz Erazm Majewski. Mając na celu udostępnienie kolekcji szerszej publiczności ks. Kowalewski zdecydował się na przeniesienie zbiorów do kapitularza katedry płockiej, kolekcja była dostępna dla zwiedzających “w oznaczonych godzinach”. Równocześnie zwrócił się do księży z okolicznych miejscowości o przekazywanie darów na rzecz przyszłego muzeum starożytności. Kolekcja uzupełniona była również przez włościan. Kolekcja została przekazana do utworzonego z inicjatywy bpa płockiego Antoniego Nowowiejskiego w 1903 r. muzeum. Obecnie w Muzeum Diecezjalnym znajduje się 6 tablic, część została zrekonstruowana jako drewniane, zbliżone do oryginału.

typ:
kolekcja prywatna

lokalizacja:

kraj:	region:	miejscowość:	datowanie:
Królestwo Polskie		Płock	od 1900 do 1903

uwagi:

do 1900: Mieszkanie prywatne kolekcjonera, dwie izby na poddaszu;

1900: kapitularz katedry płockiej

Pracownicy:

Franciszek Tarczyński
Okres pracy pracownika od 1881
Okres pracy pracownika do 1900
twórca kolekcji

Tomasz Kowalewski
Okres pracy pracownika od 1903
Okres pracy pracownika do 1900
inwentaryzator, powiernik zbioru

Zbiory:

zbiory muzealne

1899: kute bransolety z brązu 3 szt., pieczęcie koronne z wosku z czasów Stefana Batorego i Augusta III, 3 szt., tłok pieczęci województwa sandomierskiego z 1863 r. (Bronisław Kocent z Bleszewa)
1900: radło kamienne z rzeki Drwęcy, parafia sochucińska; przyrząd do temperowania piór;

Spis kolekcji wykonany został po śmierci Tarczyńskiego. Wszystkie przedmioty zostały oznaczone numerem umieszczonym na kartce oraz opieczętowany. W katalogu znalazło się 830 pozycji, ogólna ilość okazów wynosiła 5367 szt. Większość z nich umieszczona była na specjalnych, tekturowych tablicach (po kilkanaście lub kilkadziesiąt sztuk na każdej). W zbiorach oprócz zabytków archeologicznych znajdowały się okazy etnograficzne, obrazy, dokumenty historyczne, numizmaty, pieczęcie i przedmioty związane ze sztuką.

Zgodnie z katalogiem opublikowanym w 1908 r. Kolekcja archeologiczna obejmowała 69 tablic tematycznych opisanych oraz 778 naczyń, urn, narzędzi, ułomków, cegieł, kafli, medali, orderów, przedmiotów jubilerskich, zegarów, obrazów, tkanin, dokumentów, itp., łącznie 5317 obiektów.

darczyńcy: Bronisław Kocent z Bleszewa; księża, włościanie