Muzeum łomżyńskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego
opis skrócony
Kalendarium:
1898: - otwarcie Wystawy Sztuk Pięknych w Łomży
1908-02-21: - powstanie Oddziału Łomżyńskiego Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego
1909: - podjęcie starań mających na celu założenie Muzeum Ziemi Łomżyńskiej
1910: - zainicjowanie gromadzenia zbiorów
1914: - do 1915 przerwanie działalności muzeum
1916: - reaktywacja działalności Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego
1917: - otwarcie muzeum w salach biblioteki
1918: - przerwanie działalności muzeum PTK
1927: - otwarcie Muzeum Kurpiowskiego w Nowogrodzie
zmiany w nazwach:
Muzeum w Łomży, Muzeum Północno Mazowieckie w Łomży
misja:
zakres terytorialny:
opis instytucji:
W 1898 r. zorganizowana została w Łomży Wystawa Sztuk Pięknych (Wystawa sztuk pięknych i zabytków starożytności). Zgromadzone na niej obiekty, z różnych dziedzin (rzemiosło artystyczne, archeologia, numizmaty, obiekty etnograficzne, zabytki kościelne, książki i rękopisy, osobliwości), pobudziły mieszkańców do podjęcia starań o utworzenie muzeum miejskiego. Pomimo starań osób prywatnych i obietnic magistratu, nie doszły one do skutku.
W 21 II 1908 r. w Łomży z inicjatywy Rudolfa Bobera, Franciszka Hryniewicza oraz Henryka Łempickiego został powołany oddział Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Sekcją muzealną, utworzoną w 1909 r. kierował Edmund Cabert. W tym też roku kierownictwo oddziału, szczególnie jego ówczesny prezes Konstanty Bzowski, podjęło starania powołania muzeum ziemi łomżyńskiej. Pierwszą siedzibą muzeum były pomieszczenia znajdujące się w gmachu Kasy Pożyczkowej Przemysłowców Łomżyńskich (ob. przy ul. Dwornej 16). W tym czasie podjęto starania nad opracowaniem programu instytucji. Został on opublikowany w 1910 r. Zgodnie z nim muzeum miało obrazować stan przyrody i kultury w regionie. Obiekty usystematyzowane powinny być w 4 działach: przyrodniczym, archeologicznym, etnograficznym, artystycznym. W tym czasie muzeum uzyskało ponad 600 obiektów z różnych dziedzin, w większości od prywatnych darczyńców. Informację o darach zamieszczano regularnie na łamach łomżyńskiego czasopisma „Wspólna Praca”. W 1912 r. PTK przekazało nieznaczne kwoty na „zbiory muzealne” oraz „badania archeologiczne”. W 1913 r. zmniejszyła się ilość nowych okazów, co prawdopodobnie wynikało z osłabienia działalności towarzystwa oraz wyjazdu części jego członków z miasta, w tym kierownika sekcji muzealnej Tomasza Niklewskiego.Działalność muzeum została zahamowana w okresie I wojny światowej. W latach 1914-1915, ograbiono zbiory z cenniejszych eksponatów (monety, pieczęcie), część okazów została oddana na przechowanie i nie powróciła po wojnie. Pozostałe obiekty prawdopodobnie zostały spakowane i przechowywane w prywatnym lokalu zbiory. W 1916 r. Adam Chętnik reaktywował działalności łomżyńskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, apelując równocześnie o przekazywanie darów na rzecz Muzeum Regionalnego. W 1917 r. wznowiono działalność muzeum, które działało do 1918 r. Wraz z wyjazdem Chętnika z Łomży i brakiem inicjatywy ze strony pozostałych członków towarzystwa działalność muzeum całkowicie ustała. Trudno ocenić co się stało ze zbiorami muzealnymi, wydaje się jednak, że nie zachowały się one do czasów obecnych.
W 1927 r. z inicjatywy Adama Chętnika otwarte zostało Muzeum Kurpiowskiego, które było kontynuatorem działalności Muzeum łomżyńskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego.
typ:
Muzeum
stowarzyszenia
organizacja kulturalna
lokalizacja:
| kraj: | region: | miejscowość: | datowanie: |
| Królestwo Polskie | Mazowsze | Łomża | od 1910 do 1912 |
uwagi:
1910: lokal w budynku Kasy Przemysłowców Łomżyńskich, Dworna 16
Pracownicy:
Edmund Cabert
Okres pracy pracownika od 1909
Okres pracy pracownika do 1914
inicjator
Konstanty Bzowski
Okres pracy pracownika od 1909
Okres pracy pracownika do 1914
członek sekcji muzealnej
Adam Chętnik
Okres pracy pracownika od 1916
Okres pracy pracownika do 1918
inicjator
Tomasz Niklewski
Okres pracy pracownika od 1916
Okres pracy pracownika do 1918
Zbiory:
zbiory muzealne
1910:
(październik) 347 okazów
(połowa stycznia) 428 okazów
1911: 952 okazy
(koniec stycznia) 550 okazów
(luty) 660 okazów
(marzec) 771 okazów
(kwiecień) 789 okazów
(maj) 806 okazów
(czerwiec) 911 okazów
(wrzesień) 930 okazów
1912: przybyły 3582 numery w inwentarzu, 4534 obiekty [?]
1913: przybyło 91 okazów, 4625 obiektów [?]
1915: ok. 1500 eksponatów
1910: zbiory przyrodnicze: amonity, sól z tężni w Ciechocinku, marmur z prowincji Archangielskiej, kolekcja nasion; zbiory archeologiczne i historyczne: 2 siekierki przedhistoryczne, kafle ornamentacyjne z d. zamku myśliwskiego na górze Krzewie, kule [armatnie] z Łomży, bagnet do dubeltówki; zbiory orientalne: zabytki japońskie; archiwalia: dokumenty z 1746 i 1826 r., mapa departamentu łomżyńskiego, mapy morskie; numizmatyka: monety polskie i zagraniczne (214 szt.), medale
1911: zbiory przyrodnicze: minerały z okolic Strassfurtu, kolekcja rud z Bolesławia pod Olkuszem, kule z żołądków cielęcych, młody krokodyl z Nilu w spirytusie, „kable” morskie, kawałki marmurów, przekroje drzew, otoczaki, zrosty kryształów górskich, zlepieńce, muszelki, nasiona i przekroje drzew (palisander, mahoń, berezylii, czynaru, tzw. drzewa świętego), zielniki; żuzle torfowe; okazy galmanu, dolomitu, szpatu wapiennego i błyszczu ołowianego; okazy jedwabników; ruda z Ferganu z radem i uranem; róg jeleni, kolekcja kamieni z wybrzeża Bałtyckiego w Połądze, ruda kamienna z komina w Zbójnej; zbiory artystyczno-historyczne, etnograficzne: 3 kule, 100 kul armatnich wydobytych z Narwi, 2 rysunki kościoła pijarskiego w Łomży z 1853 r., 2 bilety skarbowe z 1794 r., żarna przedhistoryczne, próbki tkanin miejscowego wyrobu, dyplom pamiątkowy, pieczęć, talizman żydowski, próbki tkanin domowych, wycinanki papierowe wykonane w Kuziach; archiwalia: rękopis z 1863 r. książki Zwierciadło uwagi wiary chrześcijańskiej, skrypt Jana Czergota z 1825; zbiory orientalne: moneta chińska papierowa, serwis chiński podróżny w puszce obitej skóra (14 częściowy); numizmatyka: medal elekcyjny Augusta II, rewolucyjny z 1905 r., medal na część Mokronowskiego, żeton koronacyjny Stanisława Augusta, medal zaślubin Władysława IV z Cecylią Renatą Habsburżanką z 1637 r., medale pamiątkowe: unii w Horodle, z 1830 r., utworzenia Królestwa Kongresowego 1815 r., znaczki (marki); zbiory fotograficzne: spuścizna po Grzegorzu Worobiejewie: 111 zdjęć w tym zbiory fotografii zabytków łomżyńskich i widoków z guberni suwalskiej, kolekcje fotografii nagrobków sławnych postaci, świątyń i gmachów z Gniezna, Poznania, Marienburga, Pragi, Lwowa;
eksponaty archeologiczne, etnograficzne, obrazy, fotografie, numizmaty, archiwalia, starodruki
1912: w stosunku do roku 1911 przybyło 3582 numerów w inwentarzu, w tym 3546 numizmatów, zbiory etnograficzne; zbiory przyrodnicze: zielnik klasyfikacyjny, kawałki rudy żelaznej z okolic Częstochowy, dawniej używane bańki metaliczne; zbiory artystyczno-historyczne: rysunki miejscowych świątyń, dawny scyzoryk do ostrzenia gęsich piór, kartacz (pocisk artyleryjski) znaleziony pod Węgrowem; numizmatyka: monety (7), medal, monety polskie i niemieckie z lat 1787–1840 wykopane pod Łomżą; archiwalia: dokumenty (3) z lat 1831 i 1864, niemieckie mapy Morza Bałtyckiego, zachodnich prowincji Rosji i Turcji Azjatyckiej;
1913: zbiory przyrodnicze: okazy mineralogiczne (11), florystyczne (1); numizmaty (52)
Zgodnie z informacją zawartą w sprawozdaniu oddziału PTK z 1910 roku wszystkie obiekty zostały spisane w katalogu, opatrzone numerem, nazwiskiem ofiarodawcy, daty wpływu do muzeum i ułożone kompletami wg byłych właścicieli. W 1910 roku zakupiono 1 zabytek oraz gablotę na muzealia. Dział przyrodniczy powinien zawierać okazy fauny i flory oraz obiekty przyrody nieożywionej (minerały, skamieniałości, bursztyn). W dziale archeologicznym gromadzone miały być głównie narzędzia prehistoryczne, natomiast w dziale etnograficznym kurpiowskie, mazurskie i podlaskie stroje ludowe, modele architektoniczne, przykłady rodzimego rzemiosła i przemysłu artystycznego. Dział historyczny natomiast obejmować miałby akta, dokumenty, pieczęcie, numizmaty i medale, obiekty artystyczne i zabytki detalu architektonicznego. Polityka gromadzenia zbiorów, ze względu na ograniczenia finansowe, opierać miała się wyłącznie na darach i depozytach. Na potrzeby muzeum zakupiono gablotę oszkloną do przechowywania okazów. Ze względów finansowych, towarzystwo nie prowadziło zakupów, pozyskując zabytki wyłącznie dzięki ofiarności społeczeństwa (nie tylko z okolic Łomży).
W 1910 opracowana została struktura muzeum, które dzielić miało się na 4 działy: przyrodniczy, archeologiczny, etnograficzny (sztuki ludowej i przemysłu domowego) oraz historyczny (z uwzględnieniem aspektów artystycznych i architektonicznych). Już w chwili powstania przewidywano, że zbiory pozyskiwane będą wyłącznie na zasadzie darów. Sporadycznie zdarzało się pozyskać okazy w wyniku prac budowlanych prowadzonych w mieście (znaleziska archeologiczne), w czasie wycieczek organizowanych przez towarzystwo oraz zakupów. W 1910 roku zakupiono jeden zabytek, w 1912 w wydatkach uwzględniono nieznaczne kwoty na „zbiory muzealne” oraz „badania naukowe”, nakłady na „ruchomości i muzeum” poniesiono także w kolejnym roku.
dary
1910: dr R. Gutowski z Carskiego Sioła, ok. 40 okazów z różnych dziedzin; p. Winiarski, p. Cabert (dokumenty); p. Kulesza, p. Wolfke, p. Skiwski, p. Cudnik, p. Kierżyński (monety); p. Pilniakowski, p. Tański (amonity, surowce mineralne); p. Moraczewski (detal architektoniczny);
1911: dr R. Gutowski z Carskiego Sioła (zbiory przyrodnicze), W. Bielicki, Tomasz Niklewski (minerały), J. Gryczewski, p. Tock, Helena Gabryelowa z Olganowa, Roman Gutowski, Leon Kochler, Franciszek Tuszowski, F. Stopa (okazy przyrodnicze); Jan Waszkiewicz,Bronisław Bronowicz (orientalia), p. Hryniewicz, T. Dmochowski, S. Grabowski, J. Prosiński, H. Suchorzewski, L. Suchorzewski, Z. Mech, Stanisław Uściński, Ks. Witold Stupiński, Stanisław Kisielnicki, Bohdan i Jerzy Rychterowie, Bronisław Oszubski, Wacław Szczęsny, Władysław Szwejcer, Stanisław Tański (monety, medale, znaczki); p. Cabert, Jan Milachowski, M. Oszubska, B. Tomaszewicz, W. Jaroszewski, Czesław Selerowski, Mieczysław Łada, p. Lineburg z Suwałk, p. Gawryelowski, Teofilia Poreda ze Zbójnej, Stanisław Szymczyk, centrala PTK (kol. Zygmunta Glogera), (archiwalia, obiekty artystyczne i historyczne, etnograficzne); spuścizna po Grzegorzu Worobiejewie od żony (fotografie);
1912: Adam Chętnik (zbiory etnograficzne) K. Sleżyński, pastor Mikulski, p. Andruszyc (obiekty artystyczne i historyczne); L. Górska, M. Kozłowska (zbiory przyrodnicze); B. Bronowicz, Józef Weber (numizmaty i medale); S. Dembiński (archiwalia)
lokalizacja:
| kraj: | region: | miejscowość: | datowanie: |
| Królestwo Polskie | Mazowsze | Łomża | od 1912 do 1913 |
uwagi:
1912: lokal w domu Wejrocha, ul. Dworna
Pracownicy:
Edmund Cabert
Okres pracy pracownika od 1909
Okres pracy pracownika do 1914
inicjator
Konstanty Bzowski
Okres pracy pracownika od 1909
Okres pracy pracownika do 1914
członek sekcji muzealnej
Adam Chętnik
Okres pracy pracownika od 1916
Okres pracy pracownika do 1918
inicjator
Tomasz Niklewski
Okres pracy pracownika od 1916
Okres pracy pracownika do 1918
Zbiory:
zbiory muzealne
1910:
(październik) 347 okazów
(połowa stycznia) 428 okazów
1911: 952 okazy
(koniec stycznia) 550 okazów
(luty) 660 okazów
(marzec) 771 okazów
(kwiecień) 789 okazów
(maj) 806 okazów
(czerwiec) 911 okazów
(wrzesień) 930 okazów
1912: przybyły 3582 numery w inwentarzu, 4534 obiekty [?]
1913: przybyło 91 okazów, 4625 obiektów [?]
1915: ok. 1500 eksponatów
1910: zbiory przyrodnicze: amonity, sól z tężni w Ciechocinku, marmur z prowincji Archangielskiej, kolekcja nasion; zbiory archeologiczne i historyczne: 2 siekierki przedhistoryczne, kafle ornamentacyjne z d. zamku myśliwskiego na górze Krzewie, kule [armatnie] z Łomży, bagnet do dubeltówki; zbiory orientalne: zabytki japońskie; archiwalia: dokumenty z 1746 i 1826 r., mapa departamentu łomżyńskiego, mapy morskie; numizmatyka: monety polskie i zagraniczne (214 szt.), medale
1911: zbiory przyrodnicze: minerały z okolic Strassfurtu, kolekcja rud z Bolesławia pod Olkuszem, kule z żołądków cielęcych, młody krokodyl z Nilu w spirytusie, „kable” morskie, kawałki marmurów, przekroje drzew, otoczaki, zrosty kryształów górskich, zlepieńce, muszelki, nasiona i przekroje drzew (palisander, mahoń, berezylii, czynaru, tzw. drzewa świętego), zielniki; żuzle torfowe; okazy galmanu, dolomitu, szpatu wapiennego i błyszczu ołowianego; okazy jedwabników; ruda z Ferganu z radem i uranem; róg jeleni, kolekcja kamieni z wybrzeża Bałtyckiego w Połądze, ruda kamienna z komina w Zbójnej; zbiory artystyczno-historyczne, etnograficzne: 3 kule, 100 kul armatnich wydobytych z Narwi, 2 rysunki kościoła pijarskiego w Łomży z 1853 r., 2 bilety skarbowe z 1794 r., żarna przedhistoryczne, próbki tkanin miejscowego wyrobu, dyplom pamiątkowy, pieczęć, talizman żydowski, próbki tkanin domowych, wycinanki papierowe wykonane w Kuziach; archiwalia: rękopis z 1863 r. książki Zwierciadło uwagi wiary chrześcijańskiej, skrypt Jana Czergota z 1825; zbiory orientalne: moneta chińska papierowa, serwis chiński podróżny w puszce obitej skóra (14 częściowy); numizmatyka: medal elekcyjny Augusta II, rewolucyjny z 1905 r., medal na część Mokronowskiego, żeton koronacyjny Stanisława Augusta, medal zaślubin Władysława IV z Cecylią Renatą Habsburżanką z 1637 r., medale pamiątkowe: unii w Horodle, z 1830 r., utworzenia Królestwa Kongresowego 1815 r., znaczki (marki); zbiory fotograficzne: spuścizna po Grzegorzu Worobiejewie: 111 zdjęć w tym zbiory fotografii zabytków łomżyńskich i widoków z guberni suwalskiej, kolekcje fotografii nagrobków sławnych postaci, świątyń i gmachów z Gniezna, Poznania, Marienburga, Pragi, Lwowa;
eksponaty archeologiczne, etnograficzne, obrazy, fotografie, numizmaty, archiwalia, starodruki
1912: w stosunku do roku 1911 przybyło 3582 numerów w inwentarzu, w tym 3546 numizmatów, zbiory etnograficzne; zbiory przyrodnicze: zielnik klasyfikacyjny, kawałki rudy żelaznej z okolic Częstochowy, dawniej używane bańki metaliczne; zbiory artystyczno-historyczne: rysunki miejscowych świątyń, dawny scyzoryk do ostrzenia gęsich piór, kartacz (pocisk artyleryjski) znaleziony pod Węgrowem; numizmatyka: monety (7), medal, monety polskie i niemieckie z lat 1787–1840 wykopane pod Łomżą; archiwalia: dokumenty (3) z lat 1831 i 1864, niemieckie mapy Morza Bałtyckiego, zachodnich prowincji Rosji i Turcji Azjatyckiej;
1913: zbiory przyrodnicze: okazy mineralogiczne (11), florystyczne (1); numizmaty (52)
Zgodnie z informacją zawartą w sprawozdaniu oddziału PTK z 1910 roku wszystkie obiekty zostały spisane w katalogu, opatrzone numerem, nazwiskiem ofiarodawcy, daty wpływu do muzeum i ułożone kompletami wg byłych właścicieli. W 1910 roku zakupiono 1 zabytek oraz gablotę na muzealia. Dział przyrodniczy powinien zawierać okazy fauny i flory oraz obiekty przyrody nieożywionej (minerały, skamieniałości, bursztyn). W dziale archeologicznym gromadzone miały być głównie narzędzia prehistoryczne, natomiast w dziale etnograficznym kurpiowskie, mazurskie i podlaskie stroje ludowe, modele architektoniczne, przykłady rodzimego rzemiosła i przemysłu artystycznego. Dział historyczny natomiast obejmować miałby akta, dokumenty, pieczęcie, numizmaty i medale, obiekty artystyczne i zabytki detalu architektonicznego. Polityka gromadzenia zbiorów, ze względu na ograniczenia finansowe, opierać miała się wyłącznie na darach i depozytach. Na potrzeby muzeum zakupiono gablotę oszkloną do przechowywania okazów. Ze względów finansowych, towarzystwo nie prowadziło zakupów, pozyskując zabytki wyłącznie dzięki ofiarności społeczeństwa (nie tylko z okolic Łomży).
W 1910 opracowana została struktura muzeum, które dzielić miało się na 4 działy: przyrodniczy, archeologiczny, etnograficzny (sztuki ludowej i przemysłu domowego) oraz historyczny (z uwzględnieniem aspektów artystycznych i architektonicznych). Już w chwili powstania przewidywano, że zbiory pozyskiwane będą wyłącznie na zasadzie darów. Sporadycznie zdarzało się pozyskać okazy w wyniku prac budowlanych prowadzonych w mieście (znaleziska archeologiczne), w czasie wycieczek organizowanych przez towarzystwo oraz zakupów. W 1910 roku zakupiono jeden zabytek, w 1912 w wydatkach uwzględniono nieznaczne kwoty na „zbiory muzealne” oraz „badania naukowe”, nakłady na „ruchomości i muzeum” poniesiono także w kolejnym roku.
dary
1910: dr R. Gutowski z Carskiego Sioła, ok. 40 okazów z różnych dziedzin; p. Winiarski, p. Cabert (dokumenty); p. Kulesza, p. Wolfke, p. Skiwski, p. Cudnik, p. Kierżyński (monety); p. Pilniakowski, p. Tański (amonity, surowce mineralne); p. Moraczewski (detal architektoniczny);
1911: dr R. Gutowski z Carskiego Sioła (zbiory przyrodnicze), W. Bielicki, Tomasz Niklewski (minerały), J. Gryczewski, p. Tock, Helena Gabryelowa z Olganowa, Roman Gutowski, Leon Kochler, Franciszek Tuszowski, F. Stopa (okazy przyrodnicze); Jan Waszkiewicz,Bronisław Bronowicz (orientalia), p. Hryniewicz, T. Dmochowski, S. Grabowski, J. Prosiński, H. Suchorzewski, L. Suchorzewski, Z. Mech, Stanisław Uściński, Ks. Witold Stupiński, Stanisław Kisielnicki, Bohdan i Jerzy Rychterowie, Bronisław Oszubski, Wacław Szczęsny, Władysław Szwejcer, Stanisław Tański (monety, medale, znaczki); p. Cabert, Jan Milachowski, M. Oszubska, B. Tomaszewicz, W. Jaroszewski, Czesław Selerowski, Mieczysław Łada, p. Lineburg z Suwałk, p. Gawryelowski, Teofilia Poreda ze Zbójnej, Stanisław Szymczyk, centrala PTK (kol. Zygmunta Glogera), (archiwalia, obiekty artystyczne i historyczne, etnograficzne); spuścizna po Grzegorzu Worobiejewie od żony (fotografie);
1912: Adam Chętnik (zbiory etnograficzne) K. Sleżyński, pastor Mikulski, p. Andruszyc (obiekty artystyczne i historyczne); L. Górska, M. Kozłowska (zbiory przyrodnicze); B. Bronowicz, Józef Weber (numizmaty i medale); S. Dembiński (archiwalia)
lokalizacja:
| kraj: | region: | miejscowość: | datowanie: |
| Królestwo Polskie | Mazowsze | Łomża | od 1913 do 1915 |
uwagi:
1913: lokal w domu Słomiewicza ul. Wesoła 6
Pracownicy:
Edmund Cabert
Okres pracy pracownika od 1909
Okres pracy pracownika do 1914
inicjator
Konstanty Bzowski
Okres pracy pracownika od 1909
Okres pracy pracownika do 1914
członek sekcji muzealnej
Adam Chętnik
Okres pracy pracownika od 1916
Okres pracy pracownika do 1918
inicjator
Tomasz Niklewski
Okres pracy pracownika od 1916
Okres pracy pracownika do 1918
Zbiory:
zbiory muzealne
1910:
(październik) 347 okazów
(połowa stycznia) 428 okazów
1911: 952 okazy
(koniec stycznia) 550 okazów
(luty) 660 okazów
(marzec) 771 okazów
(kwiecień) 789 okazów
(maj) 806 okazów
(czerwiec) 911 okazów
(wrzesień) 930 okazów
1912: przybyły 3582 numery w inwentarzu, 4534 obiekty [?]
1913: przybyło 91 okazów, 4625 obiektów [?]
1915: ok. 1500 eksponatów
1910: zbiory przyrodnicze: amonity, sól z tężni w Ciechocinku, marmur z prowincji Archangielskiej, kolekcja nasion; zbiory archeologiczne i historyczne: 2 siekierki przedhistoryczne, kafle ornamentacyjne z d. zamku myśliwskiego na górze Krzewie, kule [armatnie] z Łomży, bagnet do dubeltówki; zbiory orientalne: zabytki japońskie; archiwalia: dokumenty z 1746 i 1826 r., mapa departamentu łomżyńskiego, mapy morskie; numizmatyka: monety polskie i zagraniczne (214 szt.), medale
1911: zbiory przyrodnicze: minerały z okolic Strassfurtu, kolekcja rud z Bolesławia pod Olkuszem, kule z żołądków cielęcych, młody krokodyl z Nilu w spirytusie, „kable” morskie, kawałki marmurów, przekroje drzew, otoczaki, zrosty kryształów górskich, zlepieńce, muszelki, nasiona i przekroje drzew (palisander, mahoń, berezylii, czynaru, tzw. drzewa świętego), zielniki; żuzle torfowe; okazy galmanu, dolomitu, szpatu wapiennego i błyszczu ołowianego; okazy jedwabników; ruda z Ferganu z radem i uranem; róg jeleni, kolekcja kamieni z wybrzeża Bałtyckiego w Połądze, ruda kamienna z komina w Zbójnej; zbiory artystyczno-historyczne, etnograficzne: 3 kule, 100 kul armatnich wydobytych z Narwi, 2 rysunki kościoła pijarskiego w Łomży z 1853 r., 2 bilety skarbowe z 1794 r., żarna przedhistoryczne, próbki tkanin miejscowego wyrobu, dyplom pamiątkowy, pieczęć, talizman żydowski, próbki tkanin domowych, wycinanki papierowe wykonane w Kuziach; archiwalia: rękopis z 1863 r. książki Zwierciadło uwagi wiary chrześcijańskiej, skrypt Jana Czergota z 1825; zbiory orientalne: moneta chińska papierowa, serwis chiński podróżny w puszce obitej skóra (14 częściowy); numizmatyka: medal elekcyjny Augusta II, rewolucyjny z 1905 r., medal na część Mokronowskiego, żeton koronacyjny Stanisława Augusta, medal zaślubin Władysława IV z Cecylią Renatą Habsburżanką z 1637 r., medale pamiątkowe: unii w Horodle, z 1830 r., utworzenia Królestwa Kongresowego 1815 r., znaczki (marki); zbiory fotograficzne: spuścizna po Grzegorzu Worobiejewie: 111 zdjęć w tym zbiory fotografii zabytków łomżyńskich i widoków z guberni suwalskiej, kolekcje fotografii nagrobków sławnych postaci, świątyń i gmachów z Gniezna, Poznania, Marienburga, Pragi, Lwowa;
eksponaty archeologiczne, etnograficzne, obrazy, fotografie, numizmaty, archiwalia, starodruki
1912: w stosunku do roku 1911 przybyło 3582 numerów w inwentarzu, w tym 3546 numizmatów, zbiory etnograficzne; zbiory przyrodnicze: zielnik klasyfikacyjny, kawałki rudy żelaznej z okolic Częstochowy, dawniej używane bańki metaliczne; zbiory artystyczno-historyczne: rysunki miejscowych świątyń, dawny scyzoryk do ostrzenia gęsich piór, kartacz (pocisk artyleryjski) znaleziony pod Węgrowem; numizmatyka: monety (7), medal, monety polskie i niemieckie z lat 1787–1840 wykopane pod Łomżą; archiwalia: dokumenty (3) z lat 1831 i 1864, niemieckie mapy Morza Bałtyckiego, zachodnich prowincji Rosji i Turcji Azjatyckiej;
1913: zbiory przyrodnicze: okazy mineralogiczne (11), florystyczne (1); numizmaty (52)
Zgodnie z informacją zawartą w sprawozdaniu oddziału PTK z 1910 roku wszystkie obiekty zostały spisane w katalogu, opatrzone numerem, nazwiskiem ofiarodawcy, daty wpływu do muzeum i ułożone kompletami wg byłych właścicieli. W 1910 roku zakupiono 1 zabytek oraz gablotę na muzealia. Dział przyrodniczy powinien zawierać okazy fauny i flory oraz obiekty przyrody nieożywionej (minerały, skamieniałości, bursztyn). W dziale archeologicznym gromadzone miały być głównie narzędzia prehistoryczne, natomiast w dziale etnograficznym kurpiowskie, mazurskie i podlaskie stroje ludowe, modele architektoniczne, przykłady rodzimego rzemiosła i przemysłu artystycznego. Dział historyczny natomiast obejmować miałby akta, dokumenty, pieczęcie, numizmaty i medale, obiekty artystyczne i zabytki detalu architektonicznego. Polityka gromadzenia zbiorów, ze względu na ograniczenia finansowe, opierać miała się wyłącznie na darach i depozytach. Na potrzeby muzeum zakupiono gablotę oszkloną do przechowywania okazów. Ze względów finansowych, towarzystwo nie prowadziło zakupów, pozyskując zabytki wyłącznie dzięki ofiarności społeczeństwa (nie tylko z okolic Łomży).
W 1910 opracowana została struktura muzeum, które dzielić miało się na 4 działy: przyrodniczy, archeologiczny, etnograficzny (sztuki ludowej i przemysłu domowego) oraz historyczny (z uwzględnieniem aspektów artystycznych i architektonicznych). Już w chwili powstania przewidywano, że zbiory pozyskiwane będą wyłącznie na zasadzie darów. Sporadycznie zdarzało się pozyskać okazy w wyniku prac budowlanych prowadzonych w mieście (znaleziska archeologiczne), w czasie wycieczek organizowanych przez towarzystwo oraz zakupów. W 1910 roku zakupiono jeden zabytek, w 1912 w wydatkach uwzględniono nieznaczne kwoty na „zbiory muzealne” oraz „badania naukowe”, nakłady na „ruchomości i muzeum” poniesiono także w kolejnym roku.
dary
1910: dr R. Gutowski z Carskiego Sioła, ok. 40 okazów z różnych dziedzin; p. Winiarski, p. Cabert (dokumenty); p. Kulesza, p. Wolfke, p. Skiwski, p. Cudnik, p. Kierżyński (monety); p. Pilniakowski, p. Tański (amonity, surowce mineralne); p. Moraczewski (detal architektoniczny);
1911: dr R. Gutowski z Carskiego Sioła (zbiory przyrodnicze), W. Bielicki, Tomasz Niklewski (minerały), J. Gryczewski, p. Tock, Helena Gabryelowa z Olganowa, Roman Gutowski, Leon Kochler, Franciszek Tuszowski, F. Stopa (okazy przyrodnicze); Jan Waszkiewicz,Bronisław Bronowicz (orientalia), p. Hryniewicz, T. Dmochowski, S. Grabowski, J. Prosiński, H. Suchorzewski, L. Suchorzewski, Z. Mech, Stanisław Uściński, Ks. Witold Stupiński, Stanisław Kisielnicki, Bohdan i Jerzy Rychterowie, Bronisław Oszubski, Wacław Szczęsny, Władysław Szwejcer, Stanisław Tański (monety, medale, znaczki); p. Cabert, Jan Milachowski, M. Oszubska, B. Tomaszewicz, W. Jaroszewski, Czesław Selerowski, Mieczysław Łada, p. Lineburg z Suwałk, p. Gawryelowski, Teofilia Poreda ze Zbójnej, Stanisław Szymczyk, centrala PTK (kol. Zygmunta Glogera), (archiwalia, obiekty artystyczne i historyczne, etnograficzne); spuścizna po Grzegorzu Worobiejewie od żony (fotografie);
1912: Adam Chętnik (zbiory etnograficzne) K. Sleżyński, pastor Mikulski, p. Andruszyc (obiekty artystyczne i historyczne); L. Górska, M. Kozłowska (zbiory przyrodnicze); B. Bronowicz, Józef Weber (numizmaty i medale); S. Dembiński (archiwalia)
lokalizacja:
| kraj: | region: | miejscowość: | datowanie: |
| Królestwo Polskie | Mazowsze | Łomża | od 1915 do 1918 |
uwagi:
1915: sale biblioteki i czytelni Niziołomskiej przy ul. Sienkiewicza
Pracownicy:
Edmund Cabert
Okres pracy pracownika od 1909
Okres pracy pracownika do 1914
inicjator
Konstanty Bzowski
Okres pracy pracownika od 1909
Okres pracy pracownika do 1914
członek sekcji muzealnej
Adam Chętnik
Okres pracy pracownika od 1916
Okres pracy pracownika do 1918
inicjator
Tomasz Niklewski
Okres pracy pracownika od 1916
Okres pracy pracownika do 1918
Zbiory:
zbiory muzealne
1910:
(październik) 347 okazów
(połowa stycznia) 428 okazów
1911: 952 okazy
(koniec stycznia) 550 okazów
(luty) 660 okazów
(marzec) 771 okazów
(kwiecień) 789 okazów
(maj) 806 okazów
(czerwiec) 911 okazów
(wrzesień) 930 okazów
1912: przybyły 3582 numery w inwentarzu, 4534 obiekty [?]
1913: przybyło 91 okazów, 4625 obiektów [?]
1915: ok. 1500 eksponatów
1910: zbiory przyrodnicze: amonity, sól z tężni w Ciechocinku, marmur z prowincji Archangielskiej, kolekcja nasion; zbiory archeologiczne i historyczne: 2 siekierki przedhistoryczne, kafle ornamentacyjne z d. zamku myśliwskiego na górze Krzewie, kule [armatnie] z Łomży, bagnet do dubeltówki; zbiory orientalne: zabytki japońskie; archiwalia: dokumenty z 1746 i 1826 r., mapa departamentu łomżyńskiego, mapy morskie; numizmatyka: monety polskie i zagraniczne (214 szt.), medale
1911: zbiory przyrodnicze: minerały z okolic Strassfurtu, kolekcja rud z Bolesławia pod Olkuszem, kule z żołądków cielęcych, młody krokodyl z Nilu w spirytusie, „kable” morskie, kawałki marmurów, przekroje drzew, otoczaki, zrosty kryształów górskich, zlepieńce, muszelki, nasiona i przekroje drzew (palisander, mahoń, berezylii, czynaru, tzw. drzewa świętego), zielniki; żuzle torfowe; okazy galmanu, dolomitu, szpatu wapiennego i błyszczu ołowianego; okazy jedwabników; ruda z Ferganu z radem i uranem; róg jeleni, kolekcja kamieni z wybrzeża Bałtyckiego w Połądze, ruda kamienna z komina w Zbójnej; zbiory artystyczno-historyczne, etnograficzne: 3 kule, 100 kul armatnich wydobytych z Narwi, 2 rysunki kościoła pijarskiego w Łomży z 1853 r., 2 bilety skarbowe z 1794 r., żarna przedhistoryczne, próbki tkanin miejscowego wyrobu, dyplom pamiątkowy, pieczęć, talizman żydowski, próbki tkanin domowych, wycinanki papierowe wykonane w Kuziach; archiwalia: rękopis z 1863 r. książki Zwierciadło uwagi wiary chrześcijańskiej, skrypt Jana Czergota z 1825; zbiory orientalne: moneta chińska papierowa, serwis chiński podróżny w puszce obitej skóra (14 częściowy); numizmatyka: medal elekcyjny Augusta II, rewolucyjny z 1905 r., medal na część Mokronowskiego, żeton koronacyjny Stanisława Augusta, medal zaślubin Władysława IV z Cecylią Renatą Habsburżanką z 1637 r., medale pamiątkowe: unii w Horodle, z 1830 r., utworzenia Królestwa Kongresowego 1815 r., znaczki (marki); zbiory fotograficzne: spuścizna po Grzegorzu Worobiejewie: 111 zdjęć w tym zbiory fotografii zabytków łomżyńskich i widoków z guberni suwalskiej, kolekcje fotografii nagrobków sławnych postaci, świątyń i gmachów z Gniezna, Poznania, Marienburga, Pragi, Lwowa;
eksponaty archeologiczne, etnograficzne, obrazy, fotografie, numizmaty, archiwalia, starodruki
1912: w stosunku do roku 1911 przybyło 3582 numerów w inwentarzu, w tym 3546 numizmatów, zbiory etnograficzne; zbiory przyrodnicze: zielnik klasyfikacyjny, kawałki rudy żelaznej z okolic Częstochowy, dawniej używane bańki metaliczne; zbiory artystyczno-historyczne: rysunki miejscowych świątyń, dawny scyzoryk do ostrzenia gęsich piór, kartacz (pocisk artyleryjski) znaleziony pod Węgrowem; numizmatyka: monety (7), medal, monety polskie i niemieckie z lat 1787–1840 wykopane pod Łomżą; archiwalia: dokumenty (3) z lat 1831 i 1864, niemieckie mapy Morza Bałtyckiego, zachodnich prowincji Rosji i Turcji Azjatyckiej;
1913: zbiory przyrodnicze: okazy mineralogiczne (11), florystyczne (1); numizmaty (52)
Zgodnie z informacją zawartą w sprawozdaniu oddziału PTK z 1910 roku wszystkie obiekty zostały spisane w katalogu, opatrzone numerem, nazwiskiem ofiarodawcy, daty wpływu do muzeum i ułożone kompletami wg byłych właścicieli. W 1910 roku zakupiono 1 zabytek oraz gablotę na muzealia. Dział przyrodniczy powinien zawierać okazy fauny i flory oraz obiekty przyrody nieożywionej (minerały, skamieniałości, bursztyn). W dziale archeologicznym gromadzone miały być głównie narzędzia prehistoryczne, natomiast w dziale etnograficznym kurpiowskie, mazurskie i podlaskie stroje ludowe, modele architektoniczne, przykłady rodzimego rzemiosła i przemysłu artystycznego. Dział historyczny natomiast obejmować miałby akta, dokumenty, pieczęcie, numizmaty i medale, obiekty artystyczne i zabytki detalu architektonicznego. Polityka gromadzenia zbiorów, ze względu na ograniczenia finansowe, opierać miała się wyłącznie na darach i depozytach. Na potrzeby muzeum zakupiono gablotę oszkloną do przechowywania okazów. Ze względów finansowych, towarzystwo nie prowadziło zakupów, pozyskując zabytki wyłącznie dzięki ofiarności społeczeństwa (nie tylko z okolic Łomży).
W 1910 opracowana została struktura muzeum, które dzielić miało się na 4 działy: przyrodniczy, archeologiczny, etnograficzny (sztuki ludowej i przemysłu domowego) oraz historyczny (z uwzględnieniem aspektów artystycznych i architektonicznych). Już w chwili powstania przewidywano, że zbiory pozyskiwane będą wyłącznie na zasadzie darów. Sporadycznie zdarzało się pozyskać okazy w wyniku prac budowlanych prowadzonych w mieście (znaleziska archeologiczne), w czasie wycieczek organizowanych przez towarzystwo oraz zakupów. W 1910 roku zakupiono jeden zabytek, w 1912 w wydatkach uwzględniono nieznaczne kwoty na „zbiory muzealne” oraz „badania naukowe”, nakłady na „ruchomości i muzeum” poniesiono także w kolejnym roku.
dary
1910: dr R. Gutowski z Carskiego Sioła, ok. 40 okazów z różnych dziedzin; p. Winiarski, p. Cabert (dokumenty); p. Kulesza, p. Wolfke, p. Skiwski, p. Cudnik, p. Kierżyński (monety); p. Pilniakowski, p. Tański (amonity, surowce mineralne); p. Moraczewski (detal architektoniczny);
1911: dr R. Gutowski z Carskiego Sioła (zbiory przyrodnicze), W. Bielicki, Tomasz Niklewski (minerały), J. Gryczewski, p. Tock, Helena Gabryelowa z Olganowa, Roman Gutowski, Leon Kochler, Franciszek Tuszowski, F. Stopa (okazy przyrodnicze); Jan Waszkiewicz,Bronisław Bronowicz (orientalia), p. Hryniewicz, T. Dmochowski, S. Grabowski, J. Prosiński, H. Suchorzewski, L. Suchorzewski, Z. Mech, Stanisław Uściński, Ks. Witold Stupiński, Stanisław Kisielnicki, Bohdan i Jerzy Rychterowie, Bronisław Oszubski, Wacław Szczęsny, Władysław Szwejcer, Stanisław Tański (monety, medale, znaczki); p. Cabert, Jan Milachowski, M. Oszubska, B. Tomaszewicz, W. Jaroszewski, Czesław Selerowski, Mieczysław Łada, p. Lineburg z Suwałk, p. Gawryelowski, Teofilia Poreda ze Zbójnej, Stanisław Szymczyk, centrala PTK (kol. Zygmunta Glogera), (archiwalia, obiekty artystyczne i historyczne, etnograficzne); spuścizna po Grzegorzu Worobiejewie od żony (fotografie);
1912: Adam Chętnik (zbiory etnograficzne) K. Sleżyński, pastor Mikulski, p. Andruszyc (obiekty artystyczne i historyczne); L. Górska, M. Kozłowska (zbiory przyrodnicze); B. Bronowicz, Józef Weber (numizmaty i medale); S. Dembiński (archiwalia)
