opis skrócony

---

Kalendarium:

1817: - Powstanie Szkoły Budownictwa przy wydziale Nauk i Sztuk Pięknych; przekazanie pierwszych modeli do zbiorów uniwersyteckich

1818: - założenie Gabinetu Modeli i Rysunków Architektonicznych

1831: - zamknięcie Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego

---

zmiany w nazwach:
Zbiór rysunków i modeli architektonicznych

misja:

Gromadzenie modeli i rysunkowych wzorów architektonicznych w celach dydaktycznych.

zakres terytorialny:

opis instytucji:

Początki Gabinetu Modeli i Rysunków architektonicznych, założonego przy Oddziale Sztuk pięknych, sięgają 1817 r., kiedy do zbioru trafiły pierwsze eksponaty. Część z nich pochodziło ze zbiorów Liceum Warszawskiego, kilkanaście modeli i rysunków pozyskano z Łazienek Królewskich. Zbiór miał charakter dydaktyczny i ukierunkowany był bardziej na kwestie techniczne niż estetyczne, co wiązało się z wykształceniem i zainteresowaniami opiekunów zbioru. Pierwszym z nich był inżynier budowlany Michał Kado, drugim (od 1824) architekt Wacław Ritschel. Okazy gromadzone były poprzez dary, przekazy oraz zakupy. Zbiory dzieliły się na modele architektoniczne i techniczne, w których oprócz konstrukcji więźb, sklepień, dachów, makiet wnętrz, znajdowały się modele maszyn i urządzeń technicznych, podarowane jeszcze przed faktycznym stworzeniem Gabinetu (Pac). Wśród rysunków dominowały studia architektoniczne, stanowiące wzory do nauki a także prace studentów i dyplomy magistrantów. Ważnym uzupełnieniem kolekcji były nabywane zagranicą wzory architektoniczne w poszytach, autorów niemieckich, francuskich i angielskich, służące jako wzorniki do projektowania wystrojów elewacji budynków. Brak informacji na temat sposobu przechowywania lub ekspozycji zbiorów modeli i rysunków architektonicznych. Po zamknięciu Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego część zbiorów została przekazana do Marymontu (1836), do tamtejszego Instytutu Agronomicznego. Część prac trafiła do zbiorów Muzeum Starożytności przy Bibliotece Głównej w Warszawie.

---

typ:
zbiory muzealne przy instytucjach uczelnie, szkoły

---

lokalizacja:

kraj:	region:	miejscowość:	datowanie:
Królestwo Polskie	Mazowsze	Warszawa	od 1818 do 1832

uwagi:

Królewski Uniwersytet Warszawski

---

Pracownicy:

Michał Kado
Okres pracy pracownika od 1817
Okres pracy pracownika do 1824

Wacław Ritschel
Okres pracy pracownika od 1824
Okres pracy pracownika do 1831

---

Zbiory:

zbiory naukowe

1823 – 11 szt., 11 poszytów rysunków
 
1817: modele angielskie: machiny do młócenia oraz do międlenia lnu, wózek do zboża i koniczyny, taczka na kółkach, maszyna do siania zboża i drobnych ziaren, pług do ziemniaków, ekstyrpator o trzech radłach, walce do gruntu, para bron, szopa do suszenia koniczny, stajnia i krowiarnia (Pac)
1821: model młockarni w Szwajcarach (hr. Sierakowski); model mostu palowego wyk. Antoni Janowski młynarz ze wsi Ruda, okol. Pułtuska (Wincenty hr Krasiński); model kuchni angielskiej (Bacciarelli)
1823: 11 modeli, 11 poszytów rysunków architektonicznych; model wodociągu (hr. Sierakowski);
1824: 2 kafary i model pieca duńskiego (hr. Sierakowski);
1826: modele konstrukcyjne: więźby ze stolcem pojedynczym, ze stolcem podwójnym stojącym, ze stolcem lezącym połączonym z dwoma dachami nad oficynami; dach z wiązaniem włoskim, dach proj. Filiperta di Roromo; modele więźby w większej skali; model gipsowy sklepienia krzyżowego, beczkowego z lunetami, model schodów kamiennych, podwójnych z balustradami; modele do dekoracji:kapitele: koryncki, joński z bazą attycką; szafa w kształcie piedestału pod kapitel koryncki, wzory porządków architektonicznych (Nouveau parallèle des ordres d'architecture des Grecs, des Romains et des auteurs modernes / dessiné et gravé par Charles Normand, 1825)
1827-28: ramki bejcowane do rysunków 47 szt.
1828: model młockarni (Antoni Janowski z Rudy), poszyty rysunków architektonicznych 14 szt. (Karl Friedrich Schinkel, Sammlung architektonischer Entwürfe, Hamburg: 1828)
1829: model młyna podróżnego, wojskowego
 
Stan na 1832:
Modele z Liceum warszawskiego: papiernia, wiatrak holenderski, wiatrak horyzontalny, wodna maszyna, wodna maszyna na wiatr, kopalnia kruszców, okręt, piec do smoły;
Z Łazienek Królewskich: modele korkowe – brony, kościół Opatrzności i senat; ryciny korkowe: teatr rzymski, brama triumfalna i sala, wieloczęściowy model różnych machin; sala z meblami, kaplica mała, cztery sztuki fizyczne i wodna maszyna; model drewniany podwójnych schodów kręconych z nakryciem szklanym;
Rysunki: wzory dla uczniów 42 szt.; rysunki w ramach 9 szt.; ramy bejcowane 4 szt.; projekty magistrantów: Stefan Baliński (magazyn solny), Andrzej Gołoński (kościół), Feliks Popławski (rezerwuar wody, 2 szt.), Wincenty Zajączkowski (magazyn solny), B. Witkowski (mur tarasowy), Jan Łuczaj (wodociąg), Adam Idźkowski (wodozbiór, 2 szt.), Jakub Jasiński (kościół, 3 szt.); sklepienia kopiastego, kulistego, schodów kamiennych bez wangi, z wangą; rysunki architektoniczne podklejane na tekturze Leonarda Schmidtnera 80 szt.; wzory dla uczniów 30 szt.
Projekty dyplomowe magistrantów: Leon Konwicki (koszary 3szt.), Jakub Malinowski (Instytut Politechniczny 5 szt.), Jan Tafiłkowski (Wydział lekarski, 4 szt.), Jan Rogiński (dom ogrodowy, 5 szt.), Ludwik Kozubowski (Pałac Komisji oświecenia 6 szt.), Romuald Rawecki (Liceum warszawskie 3 szt.), Leon Wędrychowski (Gabinet zoologiczny 4 szt.), Ignacy Suchodolski (pałac wiejski 3 szt.; warsztaty do Instytutu politechnicznego 6 szt.), Stanisław Olszewski (komora celna, 3 szt.), Ludwik Radziszewski (dom dla Sądu policji poprawczej 6 szt.), Ludwik Górecki (dom zabaw 7 szt.)
Wzory architektoniczne drukowane: Charles François Etudes d'architecture civile; Durand, Jean-Nicolas-Louis: Précis des leçons d'architecture; Palais, maisons, et autres édifices modernes, dessinés à Rome, publiés à Paris, l’an VI de la République française (1798, v. st.) [par Ch. Percier, P.-F.-L. Fontaine et Bernier]; William Fuller Pocock, Designs for churches and chapels, of various dimensions and styles: consisting of plans, elevations, and sections, with estimates […];

 

zakupy: 80 szt. rysunków architektonicznych (przed 1827)
1821: Bacciarelli (model kuchni angielskiej)
1826: modele do konstrukcji i dekoracji
1828: rysunki do dekoracji
 
modele: sklepienia kopiastego, kulistego, schodów kamiennych bez wangi, z wangą; model drewniany podwójnych schodów kręconych z nakryciem szklanym, rysunki architektoniczne podklejane na tekturze Leonarda Schmidtnera 80 szt.;

dary:

1817: Ludwik Michał Pac (modele angielskie maszyn i sprzętów)
1821: hr. Sierakowski (model młockarni); Wincenty hr. Krasiński (model mostu palowego);
1823: hr. Sierakowski (model wodociągu); modele i rysunki od osób prywatnych
1824: hr. Sierakowski (2 kafary i model pieca duńskiego);