Panorama na Karowej
opis skrócony
Kalendarium:
1896: - budowa gmachu wg projektu Karola Kozłowskiego kosztem Ignacego Paderewskiego
1897: - prezentacja panoramy Golgota aut. Jan Styka, Jan Stanisławski, Tadeusz Popiel, Zygmunt Rozwadowski
1898: - prezentacja panoramy Przejście armii Napoleona przez Berezynę aut. Julian Fałat, Wojciech Kossak
1902: - otwarcie teatru Elizeum w podziemiach budynku
1907: - prezentacja panoramy Bitwa pod Sybinem aut. Jan Styka
1910: - otwarcie w budynku toru do jazdy na wrotkach
1913: - otwarcie w budynku Cinéma-Panorama
1918: - do 1939 w budynku działały teatry, m.in. Stańczyk, Maska, Wielka Rewia, Comedia, Teatr im. G. Zapolskiej, Teatr Ireny Solskiej, Nowa Komedia
1939: - zniszczenie budynku
zmiany w nazwach:
misja:
Rotundy i eksponowane w nich panoramy nie były muzeami, ale stanowiły istotny element kultury wizualnej miast jako placówki ekspozycyjne sztuki.
zakres terytorialny:
opis instytucji:
Budynek rotundy przy ul. Karowej 18a powstał z inicjatywy Ignacego Paderewskiego w 1896 r. na miejscu dawnego pałacu Tarnowskich. Projektantem budynku był Karol Kozłowski. Dwukondygnacyjny budynek założony został na planie szesnatoboku, o średnicy 40 m i wysokości 42 m. Dekorację rzeźbiarską wykonali Leopold Wasilkowski oraz Jan Woydyga. Pod budynkiem wybudowano fragment tunelu komunikacyjnego, z przeznaczeniem na kolejkę elektryczną łączącą Krakowskie Przedmieście z Powiślem (projektu niezrealizowano). Początkowo dobrze eksponowana budowla w 1898 r. została przesłonięta przez budynek Hotelu Bristol (1901).
Pierwszym eksponowanym w rotundzie obrazem była Golgota,autorstwa Jana Styki o wymiarach 1500 x 6000 m, (przy tworzeniu brali udział także Jan Stanisławski, Tadeusz Popiel, Zygmunt Rozwadowski (od 1951 r. obraz eksponowany jest w Forest Lawn Memorial Park w Glendale, Los Angeles, Kalifornia, USA). W 1898 r. prezentowano panoramę Bitwy nad Berezyną Wojciecha Kossaka i Juliana Fałata, następnie pracę Wojciecha Kossaka Napoleon pod piramidami, a w 1907 r. Bitwę pod Sybinem Jana Styki.
W 1902 r. w podziemiach budynku otwarty został teatr Elizeum, prezentujący spektakle cyrkowe i rewie. Następnie w rotundzie otwarty został tor do jazdy na wrotkach, a od 1913 r. stała się siedzibą kina Cinéma-Panorama, mogącego pomieścić 2 tys. widzów. W l. 1918-1939 w budynku dawnej Panoramy mieściły się teatry: Stańczyk, Maska, Wielka Rewia, Comedia, Teatr im. G. Zapolskiej, Teatr Ireny Solskiej, Nowa Komedia, Marii Malickiej, Teatr Artystów, co wymagało przebudowy i dostosowania przestrzeni do nowej funkcji. Pierwsza przebudowa, wg projektu Wacława Moszkowskiego przy udziale W. Sokoła i Stefana Bryły została zrealizowana w 1921 r. i obejmowała przebudowę fasady i prace we wnętrzu. W 1932 r. rotundę przebudowano po raz kolejny, wznosząc obok niej nowy budynek dla Związku Artystów Scen Polskich. W 1939 r. rotunda została zniszczona.
typ:
Muzeum
gmina wyznaniowa
lokalizacja:
| kraj: | region: | miejscowość: | datowanie: |
| Królestwo Polskie | Mazowsze | Warszawa | od 1896 do 1907 |
uwagi:
1896: Panorama, ul. Karowa 18 a
