Muzeum Pedagogiczne
opis skrócony
Kalendarium:
1916: - projekt miejskiej rady szkolnej w Warszawie, której jednym z zadań miała być organizacja muzeum szkolnego m.st. Warszawy (wniosek Dicksteina)
1917-09-01: - otwarcie muzeum, ul. Jezuicka 4
1919: - otwarcie oddziału (magazynu) Muzeum Pedagogicznego: ul. Chłodna 11
1921: - otwarcie oddziału (magazynu) Muzeum Pedagogicznego: ul. Zagórna 9
1925-05-19: - organizacja Ogrodów Szkolnych jako działu Muzeum Pedagogicznego
1939: - zniszczenie siedziby muzeum
zmiany w nazwach:
Muzeum szkolne; Muzeum pomocy szkolnych
misja:
Regulamin Muzeum pedagogicznego, założonego w r. 1917 przy wydziale szkolnym Magistratu m.st. Warszawy, zadania (§ 1)
1) Gromadzi pomoce naukowe ze wszystkich dziedzin nauczania początkowego, mianowicie: okazy przyrodnicze, przyrządy fizyczne i chemiczne, ryciny, modele, tablice rysunkowe i t.p.;
2) Gromadzi wzory tablic, ławek, przyrządów gimnastycznych, plany urządzeń szkolnych i t.p.;
3) Prowadzi pracownię fizyczną, chemiczną i biologiczną do zajęć praktycznych dla nauczycieli szkół miejskich i kandydatów na nauczycieli;
4) Utrzymuje bibliotekę pedagogiczną ze wszystkich dziedzin wychowania i nauczania początkowego, z wydawnictw dla młodzieży, encyklopedii, słowników i t. p.;
5) Urządza konferencye pedagogiczne w sprawach wychowania i nauczania;
6) Współdziała z instytucjami państwowemi, miejskiemi i społecznemi w organizacji kursów uzupełniających stałych, periodycznych lub czasowych dla nauczycieli;
7) Prowadzi biuro porad pedagogicznych dla udzielania wskazówek fachowych nauczycielom i osobom pragnącym poświęcić się zawodowi pedagogicznemu;
8) Udziela wskazówek i informacyi dotyczących urządzeń szkolnych i muzeów;
9) Poddaje ocenie fachowej metoy nauczania, zalecane w szkołach początkowych, oraz nowe środki i pomoce naukowe i wpływa na ich rozwój;
10) Urządza wystawy pedagogiczne;
11) Gromadzi zbiory i eksponaty dotyczące historii wychowania i szkolnictwa w Polsce;
12) Urządza pokazy z pogadankami dla dzieci szkół miejskich;
13) Udziela instrukcji i obejmuje kierownictwo w prowadzeniu wycieczek przyrodniczych;
zakres terytorialny:
opis instytucji:
Muzeum Pegagogiczne w Warszawie powstało z inicjatywy Samuela Dicksteina, który w czasie sesji b. Komitetu Obywatelskiego zadeklarował przekazanie części własnych zbiorów na potrzeby tego rodzaju instytucji. W maju 1916 r. projekt muzeum został zatwierdzony przez radę szkolną w Warszawie, jego realizację powierzono Sekcji Szkolnej Zarządu Miasta. W 1917 r., po zatwierdzeniu budżetu muzeum, mieszczące się w budynku b. gimnazjum realnego przy ul. Jezuickiej 4 zostało otwarte dla zwiedzających.
Podstawą zbiorów stały się pomoce naukowe i zbiory zgromadzone przez szkoły rosyjskie, dary osób prywatnych i instytucji, w mniejszym stopniu także zakupy własne instytucji. W 1919 r. otwarto oddział muzeum przy ul. Chłodnej 11, w którym zdeponowano pomoce naukowe przekazane ze składu pomocy naukowych funkcjonującego wcześniej przy ul. Żurawiej. W 1921 r. otwarto analogiczny oddział przy ul. Zagórnej 9. Ponadto planowano otwarcie oddziału przyrodniczego i Ogrodów Szkolnych. W czasie II wojny światowej budynek i jego zbiory zostały w znacznej części zniszczone. W 1948 r. pozostałości kolekcji powróciły do dawnej siedziby, jednak najprawdopodobniej muzeum nie kontynuowało swojej działalności. Obecnie muzeum nie funkcjonuje.
typ:
Muzeum
państwowe
lokalizacja:
| kraj: | region: | miejscowość: | datowanie: |
| Królestwo Polskie | Warszawa | od 1917 do 1944 |
uwagi:
1917: ul. Jezuicka 4 – część gmachu, później cały budynek
1945: ul. Hipoteczna
1948: ul. Jezuicka 4
Pracownicy:
Lucjan Paczóski
Okres pracy pracownika od 1917
Okres pracy pracownika do 1939
daty umowne
Józef Wilk
Okres pracy pracownika od 1917
Okres pracy pracownika do 1939
daty umowne
Zbiory:
zbiory muzealne
1921: zbiory naukowe: zbiór mikroskopów ćwiczeniowych z oprzyrządowaniem i słojami do hodowli okazów (8 szt.); zbiór przyrządów fizycznych (297 szt.);
zbiory przyrodnicze: kolekcja entomologiczna J. Izaaka z Łodzi; zbiór minerałów pochodzenia obcego; zbiór minerałów krajowych (depozyt K. Praussa); zbiór okapów z Wieliczki
1923: przyrządy fizyczne: 560 szt; preparaty spirytusowe 160 szt.); modele anatomiczne szkielety (50 szt.), zbiór entomologiczny Izaaka (167 gablot); okazy mineralogiczne 50szt.
1924: przyrządy fizyczne: 610 szt; preparaty spirytusowe 160 szt.); modele anatomiczne szkielety (50 szt.), zbiór entomologiczny Izaaka (167 gablot); okazy mineralogiczne
oddział Chłodna 11: zakupiono 20 szt., wycofano 80 szt.; 2755 okazów
Zbiory muzealne stworzone zostały w oparciu o zasoby szkół warszawskiego okręgu naukowego, ale także darów prywatnych. W ramach kolekcji istniały pracownia fizyczna i chemiczna, biblioteka pedagogiczna, w której zgromadzono m.in. depozyt książek i broszur poświęconych oświacie ludowej z Muzeum Przemysłu i Rolnictwa pozostałych po ekonomiście i działaczu społecznym Janie Blochu; zbiór książek dawnego Centrum Biura Szkolnego (czasopisma szkolne).
"Jako zasługę wielką podnieść należy, iż twórcy Muzeum zdołali uchronić od zagłady zbiory pomocy szkolnych pozostawione na łasce losu w różnych lokalach szkolnych, opuszczonych po wyjściu Rosjan i ukryć je zarazem przed chciwością niemieckich okupantów. Przeniesione do gmachu Muzeum przy ul. Jezuickiej 4 stanowiły one obok dział pozostałych w gmachu po byłej szkoło realnej rosyjskiej, pierwszy zawiązek zbiorów i księgozbioru, który później uzupełniły dary różnych instytucji i osób" (Nitman, 1919).
dary
dary:
ok. 1917: J. Izaak z Łodzi (kolekcja entomologiczna), Diekstein
przed 1921: dyrekcja kopalni w Wieliczce (zbiór okazów z Wieliczki), Korzon, Diekstein, Natanson, Sempołowska, hr. Ed. Krasiński
depozyty:
1917: Komitet muzeum przemysłu i rolnictwa – depozyt zbiorów okazów dotyczących oświaty ludowej
przed 1921: K. Prauss (kolekcja minerałów krajowych)
