opis skrócony

---

Kalendarium:

1866-10-04: - nominacja Józefa Łepkowskiego na profesora nadzwyczajnego Uniwersytetu Jagiellońskiego

1867: - utworzenie Gabinetu Archeologicznego

1871: - przekazanie na potrzeby Gabinetu 3 sal w Collegium Maius

1888: - przekazanie na potrzeby Gabinetu dodatkowo 3 sale w Collegium Novum

1893: - przejęcie kierownictwa nad Gabinetem przez Mariana Sokołowskiego; przekształcenie Gabinetu na Muzeum Sztuki i Archeologii

1894: - przekazanie do zbiorów numizmatycznych przy Bibliotece Jagiellońskiej kolekcji monet

---

zmiany w nazwach:
1866: Gabinet Archeologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego 1893: Muzeum Sztuki i Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego

misja:

Gromadzenie jak największej liczby okazów, jako pomoc dydaktyczna przy nauczaniu studentów oraz jako materiał do badań naukowych.

zakres terytorialny:

opis instytucji:

Gabinet Archeologiczny na Wydziale Filozoficzny został założony wraz z nominacją Józefa Łepkowskiego na profesora nadzwyczajnego Uniwersytetu Jagiellońskiego (F. Matejko podaje rok powstania Gabinetu jako 1864 r.). Oficjalnie Gabinet powołano decyzją Senatu uczelni w 1867 r. po uzyskaniu zgody Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia w Wiedniu. Zbiory gromadzone były przede wszystkim dzięki darom twórcy Gabinetu oraz współpracujących z Łepkowskim “starożytników”: “Dla potrzeb tej Katedry i prowadzonego nauczania, Łepkowski organizuje tzw. Gabinet Archeologiczny, z bogatymi zbiorami znalezisk archeologicznych ze wszystkich ziem polskich, a także zabytkami z dziedziny sztuki” (Chochorowski: 314). Do kolekcji przekazane zostały także okazy archeologiczne ze starszych Gabinetów Uniwersytetu, niepasujące do ich profilu lub dziedziny. Doświadczenia związane z organizacją zbiorów naukowych Łepkowski przekazywał w czasie prowadzonych zajęć dydaktycznych (tematy wykładów w sem. 1868/69: Zakres archeologii, jej działy, bibliografia tego przedmiotu; O urządzaniu zbiorów starożytności).
Początkowo zbiory magazynowane były w Instytucie Fizjologii, w siedzibie Arcybractwa Miłosierdzia przy ul. Siennej i Stolarskiej, w prywatnym mieszkaniu Łepkowskiego. Od 1871 r. kolekcja prezentowana była w 3 salach w Collegium Maius. Gabinet podzielony został na 3 działy (1877): okazy prehistoryczne, starożytne oraz zbiory średniowieczne i nowożytne.  W latach 1888-1921 na potrzeby gabinetu przeznaczono dodatkowo trzy sale na parterze Collegium Novum. W 1893 r. Zakład i Gabinet przejął wychowanek Józefa Łepkowskiego, prof. Marian Sokołowski, przemianowując go na Muzeum Sztuki i Archeologii, rok później zdecydowano się na przekazanie do zbioru numizmatycznego przy Bibliotece Jagiellońskiej niewielkiego zbioru monet.

 

---

typ:
zbiory muzealne przy instytucjach uczelnie, szkoły

---

lokalizacja:

kraj:	region:	miejscowość:	datowanie:
Austro-Węgry	Galicja Zachodnia	Kraków	od 1866 do 1921

uwagi:

1866: Instytut Fizjologii UJ, w banku Archibraterstwa Miłosierdzia przy ul. Siennej i Stolarskiej, w prywatnym mieszkaniu Łepkowskiego
1871: 3 sale w Bibliotece Jagiellońskiej (Collegium Maius)
1888-1921: dodatkowe 3 sale na parterze Collegium Novum

 

---

Pracownicy:

Józef Aleksander Łepkowski
Okres pracy pracownika od 1866
Okres pracy pracownika do 1894

Marian Sokołowski
Okres pracy pracownika od 1895
Okres pracy pracownika do 1911

---

Zbiory:

zbiory naukowe

po 1866: okazy archeologiczne, dzieła sztuki i zabytki historyczne przekazane przez Karola Rogawskiego, Edwarda barona Rastawieckiego, Aleksandra i Konstantego hrabiów Przezdzieckich
1877: okazy prehistoryczne, zabytki etruskie i z epoki brązu, przedmioty pozyskane w czasie ekspedycji archeologicznych na terenie Polski i Litwy (kurhany), narzędzia, ozdoby, starożytności greckie, rzymskie i egipskie, ceramika i rzeźba średniowieczna, majolika włoska, talerz z Sevres, naczynia srebrne do picia, laski hetmańskie
po 1877: kolekcja Stanisława Larysza Niedzielskiego (artefakty z Cypru); kolekcja tunezyjskich artefaktów Mieczysława Sandeckiego (z Kartaginy i El Djem);
1883: fragmenty naczyń z grodów i cmentarzy Dolnej Austrii, ceramika z Anatolii z epoki brązu, fragmenty ceramiki ze Stradonic warowni w Czechach (Izydor Kopernicki); kamienne narzędzie z Ohio (Piotr Falkenberg); krzemienne groty strzał z Irlandii (John Evans)
1894: przekazanie do zbiorów numizmatycznych przy Bibliotece jagiellońskiej kolekcji monet

W zbiorach Gabinetu znajdowały się: sfragistyka, rzeźba, tkaniny, numizmatyka, rzemiosło artystyczne, malarstwo, grafika, instrumenty naukowe. “Niewątpliwie, autorytet i pozycja naukowa, ale także powiązania towarzyskie Łepkowskiego, sprzyjały m.in. powiększaniu się zbiorów Gabinetu Archeologicznego o nowe nabytki” (Chochorowski: 316). Ponadto Łepkowski zwrócił się z apelem do społeczności akademickiej i mieszkańców Krakowa o przekazywanie darów (dzieł sztuki, pamiątek, książek itp.) na rzecz uczelni. Jednym z cenniejszych eksponatów była stworzona przez Łepkowskiego mapa archeologiczna dorzecza Wisły.

 

dary

Pierwsi darczyńcy: Władysław ks. Czartoryski (krokomierz i zegary słoneczne); Karol Rogawski, baron Edward Rastawiecki (część zegara słonecznego, zegar wieżyczkowy); hrabia Aleksander Przeździecki (archiwum rodzinne, „starożytności” oraz wyroby rzemiosła artystycznego); Konstanty Przeździecki, syn Aleksandra (m. in. waga bankierska); Karol Lanckoroński (kolekcja odlewów gipsowych); Henryk Bukowski; Aleksander Jelski (m. in. podstawa na zegarek nocny, zegarek kieszonkowy, zegarek XVI w.); Karol Libelt, Jan Matejko, Jacek Malczewski, Tytus Pilecki, gen. Kazimierz Pułaski, Gustaw Manteuffel, Bronisław Domaradzki;