Muzeum Pszczelnicze

opis skrócony

Muzeum Pszczelnicze zostało założone z inicjatywy i dzięki staraniom Kazimierza Lewickiego na terenie warszawskiego ogrodu Koszyki (ob. nieistniejący). Projekt pojawił się w 1880 r., muzeum otwarto w 1882 r. W wybudowanym na cele muzeum parterowym budynku na terenie ogrodu prezentowano obok zbioru uli i narzędzi, także preparaty i plansze związane ze zwyczajami pszczół, osobną salę poświecono na tzw. obserwatorium, gdzie wykonane zostały przeszklone ule umożliwiające „bezpieczne” obcowanie z pszczołami. W związku z chorobą Lewickiego muzeum zaczęło borykać się z trudnościami finansowymi. Jednocześnie prowadziło liczne szkolenia i warsztaty. Nasilające się konflikty personalne i trudności finansowe doprowadziły w 1888 r. do wycofania się przez Lewickiego kierownictwa. W 1889 r. muzeum zostało zamknięte.


Kalendarium:

1880: - koncepcja Kazimierza Lewickiego powołania muzeum na terenie ogrodu Koszyki

1882-06-27: - uroczyste otwarcie muzeum

1883: - założenie spółki gwarantującej w założeniu rozwój muzeum

1886: - [?] otwarcie fabryki pierników

1887: - [?] wprowadzenie kursów z zakresu jedwabnictwa i ogrodnictwa

1888: - przeniesienie się muzeum na sąsiednią posesję; zrzeczenie się funkcji dyrektora przez Kazimierza Lewickiego

1889: - zamknięcie muzeum


zmiany w nazwach:
Skarbiec Pszczelniczy

misja:

zakres terytorialny:

opis instytucji:

Pierwszą pasiekę „wzorcową” Kazimierz Lewicki założył w swoim majątku w Ławkach (Ziemia Łukowska). Od ok. 1880 r. w majątku na Koszykach w Warszawie Lewicki planował utworzenie wzorcowej pasieki i muzeum. W 1882 r. na terenie ogrodu otwarty został pawilon Muzeum Pszczelniczego. W budynku głównym (dworze) prowadzone były kursy i wykłady muzealne, z zakresu pszczelnictwa, ogrodnictwa, jedwabnictwa i nauk pokrewnych. Lewicki, tracący wzork w wyniku wypadku, chcąc zapewnić muzeum byt w przyszłości, w 1883 r. zdecydował się na powołanie spółki, która przejąć miała częściowy nakład finansowy. W związku z nikłym zainteresowaniem oczekiwany wkład okazał się być niewystarczający, a Lewicki z głównego udziałowca i zarządcy, na skutek niekorzystnych warunków, stał się wyłącznie jednym z udziałowców.
W 1886 r. w skład zarządu weszli: Paulin Dąbrowski, Adolf Bogucki, Feliks Osypiuk (nr 5 czasopisma „Pszczoła” 1886). Lewicki, obrany przez zarząd na kierownika i dyrektora starał się rozwinąć działalności muzeum, skupiając się na działalności edukacyjnej i handlowej – sprzedaży dostępnych w składzie muzeum przy  ul. Wierzbowej 8 wyrobów pszczelniczych (miodu, wosku, octu miodowego) oraz wytwórczości pierników na mocy spółki zawiązane z mistrzem piernikarskim (od 1886 do1887 r. [?]). Wyroby te cieszyły się dużą popularnością przynosząc również poważny dochód muzeum, jednak wkrótce spółka rozpadła się, a w wyniku źle zawartej umowy Lewicki został zmuszony do spłaty połowy wartości piekarni.
W 1888 r. oprócz coraz częstszych oskarżeń w prasie, m.in. w „Bartniku postępowym” o interesowność Lewickiego, muzeum notowało poważne straty finansowe, co stało się przyczynkiem dla planów wyłączania na zasadzie spółek prywatnych szkoły i fabryki miodu. W 1888 r. na zebraniu udziałowców sugerowano zamknięcie muzeum jako „nierentownego”. Proponowano także sprzedaż części majątku ruchomego i nieruchomego, który „nie przedstawiał wartości takiej, jak w czasie kupna” (trudno określić czy w przypadku „utensyliów” chodzi o zbiory pokazowe uli i narzędzi pszczelniczych, które przechowywane były w muzeum). Trudności te pogłębiła sprzedaż posesji na Koszykach przez jednego z trzech właścicieli, dokonana bez wiedzy i zgody Lewickiego. Ich nabywcą został ks. Józef Ambrożewicz, jeden z udziałowców muzeum. Lewicki zmuszony został do przeniesienia muzeum na sąsiednią posesję, która niedługo później została sprzedana w podobny sposób. Wydarzenia te doprowadziły w 1888 r.  do zaniechania wydawania czasopisma „Pszczoła” oraz do zrzeczenia się zarządu. Dodatkowo zdecydował się na przekazanie swoich udziałów na rzecz spółki, a krótko potem całkowicie wycofał się ze współpracy z muzeum. W tym samym roku komisja rewizyjna stwierdziła, że wcześniejsza wycena majątku spółki była zaniżona, a muzeum przy właściwym prowadzeniu może przynosić dochód. W skład zarządu weszli Stanisław Ignatowicz, J. Stawiarski, Leon Oranowski i Adolf Bogucki.
W 1889 r. muzeum deklarowało swoją działalność i prowadzenie szkoły ogrodnictwa, warsztatów stolarko-blacharskich, pasieki, warsztatów oraz fabryki pierników. Jednak wkrótce członkowie zarządu zrzekli się swojej funkcji. Ich miejsce zajęli Paulin Dąbrowski, hr. Edward Hrapowicki, Michał Frąckiewicz. Jeszcze w tym samym roku rozpoczęto nabór do szkoły pszczelniczej, zapewniając, że wykładowcą będzie Kazimierz Lewicki (pszczelnictwo) i Adolf Bogucki (jedwabnictwo), jednak tego samego roku muzeum zostało zamknięte. Część wyposażenia muzeum przejęło warszawskie Towarzystwo Pszczelniczo-Ogrodnicze (ul. Wiejska 12), założone w 1886 r., od 1892 r. prowadzące kursy pszczelnictwa. W siedzibie posiadało także zbiory muzealne. Za spadkobiercę Muzeum Pszczelniczego uważać można również szkołę w Pszczelinie.


gimnazjum gimnazjum
obszary pamięci:
obszar cywilizacji technicznej dokumentacja (projekty, opisy, patenty)


lokalizacja:

kraj: region: miejscowość: datowanie:
Królestwo Polskie Mazowsze Warszawa od 1882 do 1888

uwagi:

1882: ul. Koszyki 1 (ob. Koszykowa), obiekt nie istnieje, w jego miejscu obecnie zabudowa ulicy Lwowskiej między Koszykową a pl. Politechniki
1888: ul. Koszyki 43/45


Pracownicy:

Kazimierz Lewicki
Okres pracy pracownika od 1882
Okres pracy pracownika do 1888


Zbiory:

zbiory muzealne

1882-1888 [?]: Biblioteka z czytelnią – książki i czasopisma w różnych językach, o tematyce pszczelarskiej
Obserwatorium – (pawilon środkowy): oszklone ule, w których żyły roje bez matki, z matkami dobrymi, wadliwymi, z pszczołą trutówką itp.
Galeria - wyroby z miodu i wosku, oraz tablice rysunków główniejszych roślin miododajnych i zbiór szkodników pszczół, ule i urządzenia pszczelnicze z kraju i zagranicy; rysunki i plansze pokazowe m.in. pszczół i roślin miododajnych, okazy prawdziwe (za szkłem)
Ogród: pasieka demonstracyjna w ulach systemu Lewickiego i innych, plantacja roślin miododajnych i szkółki drzew i krzewów owocowych, oraz inspektów do nauki ogrodnictwa
Warsztaty: stolarsko-blacharskie (do budowy uli i przyborów)
1883: 70 pni (uli) na w ogrodzie
1886: założenie fabryki pierników i miodosytni (do wyrobu miodów pitnych)
1889: działy muzeum: I. skarbiec właściwy: zbiory różnych okazów pszczół, ulów, książek i pism pszczelarskich, ule szklane, II. pasieka skarbowa: ule różnej budowy z rojami, III. uczelnia koedukacyjna, IV. pasieka wzorcowa, V. warsztaty ulów i przyborów pszczelniczych, VI. miodosytnia, VII. piernikarnia

 

Print Friendly, PDF & Email