Biblioteka Rady Miasta Gdańska przy Gimnazjum Akademickim | Bibliotheca Senatus Gedanensis
opis skrócony
Kalendarium:
1596: - otwarcie Biblioteki Rady Miasta Gdańska przy Gimnazjum Akademickim
1756: - powiększenie siedziby biblioteki
1819: - przeniesienie zbiorów do budynku kościoła szpitalnego pw. św. Jakuba na Starym Mieście
zmiany w nazwach:
misja:
Założona jako biblioteka miejska oraz na potrzeby uczniów i profesorów Gimnazjum Akademickiego w Gdańsku.
zakres terytorialny:
opis instytucji:
W 1591 r. Jan Bernard Bonifacio, markiz Orii, uchodząc przed prześladowaniami religijnymi cesarza Karola V osiedlił się w Gdańsku, podarował Radzie Miasta Gdańska część swojego bogatego księgozbioru, ocalonego z rozbitego okrętu, w zamian za mieszkanie i utrzymanie. Bibliotekę umieszczono w znajdującym się w dawnym budynku klasztoru franciszkanów Gimnazjum, od 1580 r. Gimnazjum Akademickie.
Bibliotheca Senatus Gedanensis została otwarta w 1596 r., akt fundacyjny podpisał m. in. burmistrz Jan von der Linde. Zgodnie z treścią dokumentu, zbiory utworzono aby “(...) ocalić i zachować nietknięte, w celu przekazania potomnym, różne teksty świętych komentarzy do wszystkich części tak Starego jak i Nowego Przymierza, a także dzieł innych sztuk i nauk, przesławne świadectwa naszej wiedzy; jak również znamienite pisma uczonych, zarówno współczesnych, jak i wybitnych dawnych autorów, którym bądź to ludzka niedbałość i złe postępowanie, bądź też niesprawiedliwość ze strony czasu pogrążającego wszystko w niepamięć, może przynieść zagładę”.
Ze zbiorów mogli korzystać zarówno profesorowie, uczniowie, jak i mieszkańcy miasta. Biblioteka szybko się rozrastała dzięki licznym ofiarodawcom, wśród których dominowali gdańszczanie, niektóre dary pochodziły od miejscowych i zagranicznych kolekcjonerów. Zbiory zajmowały cztery przestronne sale, w 1756 r. dodano piątą dawnego auditorium anatomicum. W 1819 r. ze względu na zawilgocenie murów, bibliotekę przeniesiono do kościoła szpitalnego pw. św. Jakuba na Starym Mieście, ul. Łagiewniki. Znaczna część księgozbioru przetrwała do dnia dzisiejszego i weszła do zbiorów Biblioteki Gdańskiej PAN.
typ:
zbiory muzealne przy instytucjach
biblioteki
lokalizacja:
| kraj: | region: | miejscowość: | datowanie: |
| Niemcy | Prusy | Gdańsk | od 1700 do 1819 |
uwagi:
1596: Gdańskie Gimnazjum Akademickie w budynkach dawnego klasztoru franciszkanów, ul. Toruńska
Pracownicy:
Daniel Asaricus
Okres pracy pracownika od 1700
Okres pracy pracownika do 1700
Adrian Engelke
Okres pracy pracownika od 1700
Okres pracy pracownika do 1700
Chrystian Schröder
Okres pracy pracownika od 1700
Okres pracy pracownika do 1700
Zbiory:
zbiory naukowe
1596: humanistyczny księgozbiór (ok. 1140 dzieł) Jana Bernarda Bonifacio, markiza Orii, dawna kolekcja ksiąg z franciszkańskiego klasztoru w Gdańsku
1597: biblioteki prywatne: teologa Aleksandra Glasera, prawnika Henryka Lemke, historyka Kaspra Schütza
1650: dwa globusy
1657-1659: dary Heveliusa m. in. dzieła Platona
1674: Biblia niemiecka, drukowana w Lubece w 1494 r. (burmistrz Jerzy z Boemeln)
do 1700: ponad 12 tys. tomów
do 1800: ok. 26 tys. Tomów, w tym kolekcje: Korduli Feldstette, Elisabeth Brandes, Jerzego Knophiusa, Walentego Schlieffa, Krzysztofa Celestyna Mrongowiusa
Zbiory graficzne: luźne ryciny, albumy ze sztychami, rysunki;
Z zachowanych opisów wynika, że w zbiorach znajdowały się portrety uczonych i osobistości gdańskich przyrządy matematyczne, przyrodnicze, eksponaty takie jak ludzkie szkielety, kolekcja rękopisów, wśród których spotyka się zabytki sięgające X-XI w., a także tabliczki woskowe, liście palmowe, dyplomy, kodeksy pergaminowe, kroniki, sztambuchy, muzykalia, listy, teksty naukowe i literackie, mapy, plany, atlasy, dzieła kartograficzne i globusy, pochodzące z XVI-XVIII w. Do najcenniejszych zabytków należały inkunabuły: Ars minor Aeliusa Donata wytłoczone w Gdańsku w 1498 r. i Breviarium Plocense w edycji weneckiej z 1498 r.
