opis skrócony

Kalendarium:

1915: - Publikacja koncepcji: „Przegląd Techniczny” 1915, nr 27-28, s. 294-298 oraz jako osobna odbitka w postaci broszury Potrzeby artystyczne Warszawy wobec przewidywanych zmian politycznych, Warszawa: Rubieszewski i Wrotnowski, 1915, s. 1-15;

zmiany w nazwach:

misja:

Stworzenie zespołu instytucji poświęconych malarstwu: Galerii Narodowej, Galerii Mistrzów Europejskich, Galerii Rzeźby.  Dodatkowo kompleks muzealny uzupełniać miały: Muzeum sztuki dekoracyjnej, Muzeum starożytności polskich, Muzeum etnograficzne.

zakres terytorialny:

opis instytucji:

Koncepcja Eligiusza Niewiadomskiego ukształtowała się w ramach dyskusji nad rolą i kształtem Muzeum narodowego w Warszawie. Formuła kilku instytucji dyskutowana była w czasie obrad Komisji Muzealnej powołanej przez Magistrat Warszawy w związku z reorganizacją Muzeum Sztuk Pięknych oraz koniecznością wypełnienia postanowień tzw. Legatu Lachnickiego. W latach 1915-1917 Niewiadomski był jej członkiem. Koncepcja stanowi komentarz do dyskusji na temat kształtu Muzeum Narodowego w stolicy odradzającego się państwa, a także ówczesnych potrzeb artystycznych i powszechnych wówczas poglądów na temat zasad funkcjonowania instytucji muzealnej.

Galeria Narodowa:
Podstawą zbioru malarstwa dla Galerii miała być kolekcja Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, po uprzednim uzupełnieniu go o dzieła dające pełny obraz polskiego malarstwa. Wzorem dla strategii Galerii powinny być Galeria Narodowa w Berlinie oraz Galeria Tretiakowska w Moskwie, które zgromadziły dzieła wybitnych przedstawicieli szkół narodowych. Dzieła w Galerii należy prezentować w sposób „pedagogiczny”, z uwzględnieniem najwybitniejszych artystów. Galeria Narodowa powinna pozyskiwać wyłącznie dzieła najlepsze, pomnikowe dla swojej epoki, nie zaś przykłady malarstwa danych artystów.

Galeria Mistrzów Europejskich:
Podstawą zbioru malarstwa w Galerii miał być tzw. legat Lachnickiego, znajdujący się w Muzeum Sztuk Pięknych (od 1916 Muzeum Narodowe m.st. Warszawy). Nie należy dążyć do tworzenia galerii wielkich mistrzów, ponieważ najwybitniejsze dzieła znajdują się już w europejskich muzeach i zbiorach prywatnych.  Brak autentycznych i dostępnych finansowo dzieł na rynku wymaga stworzenia kopii galerii mistrzów, które dawały być publiczności „możliwie najbliższe pojęcie o tych oryginałach”. Do twórców, którzy powinni być reprezentowani w galerii należeli Tycjan, Rembrandt, Velázquez, Hals. Kopie powinny być wykonane przez specjalistów (nie studentów i kopistów przeciętnych), wyspecjalizowanych w naśladowaniu danego stylu i epoki. Podstawowym kryterium powinna być jakość obrazów, a nie ich ilość.

Uzupełnieniem galerii kopii powinny być barwne reprodukcje z dzieł mistrzów, reprodukowanych w wielkości naturalnej, za szkłem, a także fotografie dzieł sztuki i ich fragmentów. Powinny one charakteryzować się najlepszą jakością na rynku.

Galeria Rzeźby:
Podstawą zbioru Galerii miały być odlewy dzieł oryginalnych, o wysokiej jakości, dający możliwie najlepsze wyobrażenie o wyglądzie oryginały. Zbiory powinny ilustrować dzieła starożytnego Egiptu, Grecji antycznej, kultury średniowiecznej oraz Renesansu, zaginionych cywilizacji Ameryki Środkowej oraz mistrzów współczesnych. Wzorem dla Galerii powinny być Albertina, muzea w Kopenhadze, Berlinie, Norymberdze, Paryżu.

Muzeum sztuki dekoracyjnej:
Podstawą zbioru Muzeum miały być wyroby ceramiczne, szklane, metalowe, sprzęty, oprawy książek i t. p., ze szczególnym uwzględnieniem tkanin. Wzorem dla muzeum powinny by c kolekcje Kunstgewerbemuseum w Berlinie, Musee du parc cinquantenaire w Brukseli z kolekcją Herrera, Musee de tissue w Lyonie. Zawiązek kolekcji polskiego muzeum stanowić mogły zbiory muzeum diecezjalnego w Warszawie.

Muzeum starożytności polskich:
Muzeum stanowić miało uzupełnienie Archiwum Polskiego założonego przez Bronisława Gembarzewskiego, w celu odtworzenia na podstawie dokumentów „całej zewnętrznej kultury dawnej Polski”.

Muzeum etnograficzne:
Podstawą zbioru Muzeum miały być okazy z ziemi polskiej oraz reprezentujące „wszelkie ludy kuli ziemskiej”. Wzorem dla instytucji miało być Muzeum Etnograficzne w Berlinie.

typ:
muzeum zaprojektowane - niezrealizowane

lokalizacja: