opis skrócony

---

Kalendarium:

1803-04-04: - utworzenie Cesarskiego Uniwersytetu Wileńskiego

1803-11-01: - przyznanie stałej dotacji na rozwój Gabinetu fizycznego

1804-12-22: - decyzja o zakupie w Paryżu narzędzi fizycznych

1805-06-30: - decyzja o adaptacji na potrzeby wykładów i gabinetu fizyki teatru jezuickiego

1832-05-01: - zamknięcie Uniwersytetu

---

zmiany w nazwach:

misja:

Gromadzenie narzędzi i urządzeń fizycznych, stworzenie zbioru pomocnego przy prowadzeniu zajęć dydaktycznych z fizyki.

zakres terytorialny:

opis instytucji:

Gabinet fizyczny gromadzony był od 1775 r. z  funduszy Komisji Edukacji Narodowej, jednak dopiero w 1803 r., w związku z uchwaleniem stałej dotacji możliwy był poważniejszy rozwój gabinetu, zdecydowano się na zakup urządzeń fizycznych w Paryżu za pośrednictwem Czackiego. W 1805 r. Na potrzeby wykładów i Gabinetu fizycznego przeznaczono dawny teatr jezuicki i trzy sale. W 1808 i 1810 r. przesłano urządzenia z Paryża . Gabinet istniał do 1831 r.

---

typ:
zbiory muzealne przy instytucjach uczelnie, szkoły

---

lokalizacja:

kraj:	region:	miejscowość:	datowanie:
Cesarstwo Rosyjskie		Wilno	od 1803 do 1832

uwagi:

1805: dawny teatr jezuicki i 3 sale

---

Pracownicy:

Stefan Stubielewicz
Okres pracy pracownika od 1790
Okres pracy pracownika do 1814
twórca kolekcji

Kajetan Krassowski
Okres pracy pracownika od 1814
Okres pracy pracownika do 1819

Feliks Drzewiński
Okres pracy pracownika od 1814
Okres pracy pracownika do 1819

---

Zbiory:

zbiory naukowe

1814: 149 narzędzi fizycznych
1819: 163 narzędzi fizycznych
po 1808: przyrządy zakupione w Paryżu (105 szt.): aparatów do mechaniki 18, do hydrostatyki 11, do aerostatyki 23, do nauki o elektryczności i magnetyzmie 27, do nauki o ciepliku i meteorologii 10, do nauki o świetle 16
przed 1814: przyrządy wykonane w Wilnie i zakupione za granicą 22 szt.; dwa mikroskopy i teleskop (dar senatora Ogińskiego), pryzmy achromatyczne (dar Prozora)
przed 1819: 7 szt. narzędzi zakupionych ze stałej dotacji; 7 szt. narzędzi (dar ks. Mickiewicza)
1819: 20 szt. narzędzi zagranicznych (zakup ze stałej dotacji przez adj. Drzewińskiego)
po 1822: 35 szt. narzędzi firm Dumontier, Cauchoix i Fortin
1826: aparat elektro-dynamiczny Fortina
1827: 18 sprawnych narzędzi z gabinetu Szkoły Głównej Wileńskiej
1832: “1. Narzędzia fizyczne i inne przedmioty, należące do Szkoły Głównej litewskiej, [...] Między niemi znaczniejsze były: mikroskop złożony pospolity Sterropa, mikroskop słoneczny Ramsdena, oraz dwa pryzmaty optyczne angielskie z flintglasu;
2. Oddział prof. Stubielewicza. Między narzędziami ważniejsze były: machina Atwooda; machina do okazania siły odśrodkowej w ruchu kołowrotowym; machina S’Gravesende'a do nauki o działaniu sił pokonujących opór za pomocą klina; szala Sanktoryusza i szala hydrostatyczna Paskala; aparat hydrauliczny do nauki o wylewaniu się płynów z naczyń; dwie machiny pneumatyczne z fabryki Dumontiera; modele pompy ssącej, tłoczącej, pożarnej oraz machiny parowej; fontanna w próżni kompresyjna i Herona; machina do wykazania, że w próżni dźwięk słyszeć się nie daje; i druga, że w próżni przez uderzenie stali o krzemień iskry się nie dobywają; pyrometr Muschenbrocka i dwa wielkie termometry Dumontiera; dwa zwierciadła wklęsłe i kuliste mosiężne, a drugie dwa szklane amalgamowane do 11cali średnicy; dwie machiny elektryczne taflowe, z których w większej tafla okrągła miała 35 cali średnicy, oraz baterya z 24 słojów lejdejskich. Stos Volty z 60 par tablic prostokątnych miedzianych i cynkowych.
3. Oddział prof. Krassowskiego. Tu należą narzędzia, nabyte na licytacyi po śmierci Mickiewicza i kupowane z sumy etatem przeznaczonej na gabinet fizyczny. Godniejsze uwagi w tym oddziale były następujące: mikroskop pospolity złożony; mikroskop słoneczny z fabryki Lincolna w Londynie; zwierciadło wklęskłe, kuliste, czarne, 25 cali średnicy i dwa teleskopy Dollonda i Berge'a.
4. Oddział prof. Drzewińskiego. Tu należą ważniejsze: machina S’Gravesenda do doświadczeń optycznych, zwana heliostatem, z fabryki Fortina; machina Biota do polaryzacyi światła z fabryki Cauchoix'a; 2 goniometry z tegoż fabryki; machina do dyfrakcyi światła i narzędzia do wyznaczenia refrakcyi światła; narzędzia 40 wyznaczenia refrakcyi światła w płynach - wszystkie z tejże fabryki Cauchoix'a; megaskop Słoneczny z fabryki Dumontiera; dwa barometry i machina pneumatyczna roboty Fortina; machina pneumatyczna, zrobiona w Wilnie przez Cyrnhofa; trąba głosowa złożona (porte-voix compose) roboty Beckera; zegar metaliczny w szafie roboty Sawiekiego w Wilnie; wielka fontanna hydrauliczna miedziana, z sześciu machinami mosiężnemi, roboty Michauda w Warszawie; stos Wollastona elektryczny, zrobiony w Wilnie; machina elektryczna nowego wynalazku bez szkła i poduszek, zrobiona w Wilnie itd.” (Bielecki, 1899-1900, t. I: 148-149)