Zbiory Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego: Gabinet Fizyczny

opis skrócony

Gabinet Fizyczny był zbiorem o charakterze muzealnym tworzonym w ramach Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego. W jego zbiorach znalazły się przyrządy, urządzenia i aparatura fizyczna, nabywana głównie we Francji i w Londynie. Za twórcę Gabinetu uważa się Józefa Karola Skrodzkiego. Po zamknięciu Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego część narzędzi została wywieziona do Petersburga.


Kalendarium:

1817-01-01: - decyzja Komisji Rządowej o utworzeniu osobnego zbioru fizycznego kierowanego przez Józefa Karola Skrodzkiego

1818-01-01: - 1818/1819 zakupy narzędzi fizycznych z zagranicy

1825-01-01: - plany przeniesienia zbioru „do Sali obszernieyszey w tym nowym gmachu umyślnie na to przygorowaney”

1826-01-01: - przeniesione Gabinetu do nowej sali

1831-01-01: - konfiskata narzędzi fizycznych przez wojsko carskie i wywóz części do Petersburga


zmiany w nazwach:

misja:

Gromadzenie jak największej liczby narzędzi fizycznych krajowych i zagranicznych, jako pomoc dydaktyczna przy nauczaniu studentów, uczniów i miłośników oraz materiał do badań naukowych.

zakres terytorialny:

opis instytucji:

Narzędzia fizyczne, o charakterze dydaktycznym gromadzone były w Liceum Warszawskim. Początkowo na potrzeby studentów wykorzystywano zbiory liceum, w 1817 r. Komisja Rządowa zdecydowała o tworzeniu osobnego zbioru fizycznego kierowanego przez Józefa Karola Skrodzkiego. Zbiór obejmował aparaty, narzędzia fizyczne i doświadczalne, nabywane we Francji i Anglii, także wykonywane przez rzemieślników w Warszawie. Zasadniczy trzon kolekcji ukształtował się w pierwszych latach działalności Gabinetu, kiedy dokonywano najważniejszych zakupów. Do 1824 r. zgromadzono ok. 400 okazów, które przechowywano w pomieszczeniu na pierwszym piętrze Pałacu Kazimierzowskiego. Kolekcja nie była wówczas udostępniona publiczności.

Po wzniesieniu Gmachu Audytorium zdecydowano się na przeniesienie tam Gabinetu Fizycznego, który zajmował prawdopodobnie 2 pomieszczenia: salę na instrumenty fizyczne oraz „audytorium fizyczne”. Do 1830 r. zbiory przekroczyły 500 okazów. Zamknięcie Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego spowodowało konfiskatę zbiorów Gabinetu Fizycznego, ale do Petersburga wywieziono tylko część narzędzi.



typ:
zbiory muzealne przy instytucjach uczelnie, szkoły


lokalizacja:

kraj: region: miejscowość: datowanie:
Królestwo Polskie Mazowsze Warszawa od 1817 do 1832

uwagi:

Królewski Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28

1817: sala na I piętrze  Pałacu  Kazimierzowskiego

1825/1826: Gmach  Audytorium


Pracownicy:

Józef Skrodzki
Okres pracy pracownika od 1818
Okres pracy pracownika do 1832
współtwórca

Wojciech Jastrzębowski
Okres pracy pracownika od 1824
Okres pracy pracownika do 1830
preparator

Andrzej Radwański
Okres pracy pracownika od 1830
Okres pracy pracownika do 1830
preparator


Zbiory:

zbiory naukowe

1824 – ok. 400 szt.
1830 – 525 szt.


1818: dwa transporty pięknych i użytecznych narzędzi;
1819: narzędzia z Paryża
1824: aparaty, machiny, narzędzia fizyczne do fizyki eksperymentalnej, maszyna elektryczna, obiektyw pejzażowy Wollastona, spadkownica Atwooda, pompa powietrzna, barometr, termometr, szalki wyk. przez P. Fortina, planetarium Kopernika;
1825: narzędzia do doświadczeń hydraulicznych, pneumatycznych, optycznych, elektrycznych
1826: aparat Ampera, aparaty z Paryża:  Paskala udoskonalony przez Charla, magazyn magnetyczny Coulomba
1827: 46 szt. aparatów i narzędzi fizycznych
1829: ok. 30 narzędzi doświadczalnych, m.in. luneta p. Cauchoix do wymierzania kątów, model gabinetowy barana hydraulicznego, aparat Gay-Lussaka do teorii mieszania się par i gazów [aerometr], multiplikator Schweigera, narzędzia do dośw. hydraulicznych proj. Coulomb, kryształy ze spatu [szpatu] islandzkiego  i z kwarcu do nauki polaryczności światła

 zakupy: maszyny z Paryża i Londynu (1824); część narzędzi wykonali warszawscy rzemieślnicy


Obiekty o szczególnym znaczeniu:

Maszyna elektryczna „pięknie wyrobiona, niepospolitéy iest wielkości, średnica iéy tafli przenosi pół piątéy stopy. Udaią się na niéy doświadczenia w każdéy porze roku i w każdym stanie atmosfery”, planetarium Kopernika z zachowaniem odległości planet od słońca uruchamiany za pomocą korby; planetarium Kopernika „połączone ze sfer armillarną, cała z metallu, w którey bieg planet i ich xiężyców na około ziemi dobrze iest wydany: w biegu ziemi zachowana s zmienne iey odległości od słońca i odmiany pór roku stosownie do położenia płaszczyzny wietłnika względem osi i równoleżników. Dowcipny mechanizm kierowany obrotem korby, wszystkie planety i samo nawet słońce w bieg wprowadza” (Rocznik, 1824)

Print Friendly, PDF & Email