opis skrócony

Kalendarium:

1876: - udział Girdwonya w drugiej Wystawie rolniczej w Szwalach, przygotowanie działu ichtiologicznego

1878: - złożenie projektu muzeum przez Girdwonya do Muzeum Przemysłu i Rolnictwa

1880: - publikacja projektu muzeum na łamach „Gazety Rolniczej”

1883-01-18: - założenie Warszawskiego Towarzystwa Rybackiego

zmiany w nazwach:

misja:

Celem muzeum miało stać się „utworzenie ogniskowej instytucyi Ichtyologii stosowanej”, która podnosić miała wiedzę z zakresu rybactwa, budzić do niego zamiłowanie oraz zachęcać do rozwijania tej dziedziny.

zakres terytorialny:
ogólnoświatowe

opis instytucji:

W 1876 r. Michał Gridwoyń rozpoczął studia z zakresu piscikultury (hodowli ryb) w „najpierwszych zakładach rybnych w Europie”. Doświadczenie to zaowocowało wydaniem kilkunastu publikacji z dziedziny ichtiologii i hodowli ryb. W tym czasie Girdwoyń miał możliwość poznania akwariów i muzeów we Francji, Anglii i w Niemczech. Jak pisał Zygmunt Gloger, zgromadzony przez badacza zbiór okazów w spirytusie użyczony został instytucjom w Londynie, Paryżu i Krakowie do prowadzenia wykładów uniwersyteckich.
Pierwowzorem dla przygotowanego ok. 1878 r. projektu muzeum stała się ekspozycja zaprezentowana na Wystawie przemysłowo-rolniczej (rolniczej) w Szwalach. Obejmowała ona prezentację okazów ichtiologicznych i wylęgarni pstrągów. Ekspozycje uzupełniała wylęgarnia pstrągów, przy której zaprezentowane były sieci i narzędzia użytkowane w rybołówstwie. Urządzony przez Girdwoyna dział został odznaczony złotym medalem, cieszył się również popularnością wśród zwiedzających.
W ocenie Girdwoyna, muzeum stanowiło jedyne miejsce gwarantujące postęp w dziedzinie hodowli ryb. Przekonanie to przyświecało twórcy projektu, który w pierwszej połowie 1878 r. złożył plany muzeum wraz z opisem zostały do Muzeum Przemysłu i Rolnictwa. Koncepcja ta została poddana do  dyskusji i pozytywnie oceniona przez warszawskie środowisko naukowe. Najprawdopodobniej nie różniła się względem projektu opublikowanego w 1880 r. przez samego autora na łamach „Gazety Rolniczej”. Celem Girdwonya było stworzenie instytucji, określonej przez niego jako „Instytut Ichtiologiczny” , nawiązującej do założonego przez Francisa Trevelyana Buckland’a, Museum of Economic Fish Culture w South Kensington w 1865 r. Składać się ona miała z muzeum właściwego, pstrągarni i akwarium. Pierwsze z nich miało zajmować parterową salę „o stołach i półkach obiegających ściany” oraz małych czworo- i wielobocznych akwariów. Pstrągarnia, czyli „zakład wzorcowy hodowli pstrągów”, znajdować miała się w sali muzeum i służyć do nauczania z zakresu hodowli ryb łososiowatych. Zgodnie z założeniem Girdwoynia pstrągarnia składać miała się „z cysterny wyżłobionej w sztucznej skale, z cedzidła, przyrządu nasycającego wodę w tlen. Ponadto zawierać miała naczynia wylęgowe i okrągły wodozbiór z wodotryskiem. Ostatnim elementem kompleksu, połączonym z budynkiem muzeum za pomocą podziemnego przejścia, muzealnego stać się miało akwarium z wodozbiorami. Od zewnątrz ściany wykonane miały być z cementu, od wewnątrz z szafli szklanych umożliwiających oglądanie okazów, oświetlonych za pomocą światła słonecznego w dzień i gazowego po zmierzchu. W skład kolekcji muzealnej wchodziłyby okazy wszystkich gatunków, rodzajów i odmian hodowlanych ryb krajowych i zagranicznych, w każdym stadium rozwojowym. Zbiór uzupełniać miały okazy roślin i zwierząt szkodliwych dla hodowli ryb, w postaci żywej lub spreparowanej, przykłady pasz, narzędzia stosowane i wynalazki służące do ulepszenia hodowli ryb i rybołówstwa.
Zgodnie z założeniami projektodawcy muzeum, dzięki możliwości hodowli ryb, miało być finansowane z osiąganych zysków. Kapitał na budowę instytucji zapewnić miała spółka akcyjna. Mimo niewielkiego odzewu Girdwoń przystąpił do wstępnych rozmów na temat lokalizacji muzeum i jego wyglądu. Ze względu na pokaźne rozmiary gmach stanąć miał przy Al. Ujazdowskich. Projekt autorstwa Karola Kozłowskiego zamieszczony został na łamach „Biesiady Literackiej”. Zgodnie z szacunkami koszt muzeum wynosić miał „setki tysięcy rubli”, w 1880 r. zebrano na ten cel kilka tysięcy.
Projekt Girdwonya, znany z pewnością w gronie badaczy i współpracowników Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, nie uzyskał wystarczającego materialnego poparcia i nie został zrealizowany. Prawdopodobnie jego autor nie zaniechał planów realizacji „wymarzonego muzeum”, bowiem w 1883 r. stanął na czele spółki Warszawskie Towarzystwo Rybackie, której celem stało się wydzierżawienie niezarybionych stawów w celu prowadzenia hodowli ryb i prowadzenia działalności komercyjnej, na podobieństwo planowanej w muzeum. Być może, towarzystwo takie, pod warunkiem wysokich obrotów, mogłoby zostać przekształcone w fundament dla przyszłego muzeum ryb. Tak się jednak nie stało.

siedziba biblioteki

lokalizacja:

uwagi:

Muzeum projektowane, budynek miał zostać wzniesiony przy Al. Ujazdowskich.

Zbiory:

zbiory projektowane

Żywe i spreparowane okazy fauny i flory krajowej i zagranicznej, narzędzia i przykłady stosowanych rozwiązań związane z prawidłową hodowlą ryb i skorupiaków.