Wystawa „Urządzenie mieszkań” w Wilnie została zorganizowana w 1909 roku (16.08-15.09) z inicjatywy Towarzystwa Urządzenia Mieszkań, pod przewodnictwem komitetu organizacyjnego. Na jego czele stał Józef Montwiłł (1850-1911), ziemianin i działacz społeczny. Ekspozycja została zorganizowana w budynkach pofranciszkańskich, a przygotowania do niej trwały od 1908 roku. Równocześnie z ekspozycją mieszkań zorganizowano Wystawę Pomologiczną.
Jak pisał Franciszek Hryniewicz „Zmiana sposobu mieszkania to czynnik społeczny najpierwszorzędniejszej doniosłości. Od niego w dużym stopniu zawisło życie nasze codzienne, nastrój ogniska domowego, wydajność pracy, a przedewszystkiem zdrowotność mieszkańców. Każde usiłowanie, aby przełamać obecne fatalne stosunki musi cieszyć każdego patrzącego po przez dziś w nowe jutro. Wystawa „Urządzeń Mieszkań” jest śmiałem rzutem w przyszłość i przybliżeniem chwili, gdy kraj cały pokryje się siecią miast ogrodowych, ostatnim wykwitem w tym kierunku myśli ludzkiej”.
Wystawa zgromadziła ponad 160 wystawców, a wydano również księgę pamiątkową. Oprócz listy wystawców znalazły się w niej krótkie teksty z poradami, oto jedna z nich: „Tylko, gdy już mieszkanie posiada wygląd mniej-więcej estetyczny, można pomyśleć o wcieleniu doń dzieł sztuki i uprzystępnieniu sobie przez to najwyższych rozkoszy estetycznych. Pierwsze miejsce oczywiście zajmują tu obrazy. […] Tajemnica dekoracyjnego wrażenia obrazu polega na tem, żeby wszystkie kontrasty barwne tak się łączyły na płaszczyźnie obrazu, aby powstawała pewna zwartość i jedność wrażenia. Słusznem więc jest aby do ozdabiania ścian wybierać obrazy, posiadające wartość dekoracyjną. Oczywiście przedewszystkiem każdy powinien starać się o to, żeby obrazy, które posiada, były dla niego sympatyczne, gdyż inaczej nigdy za dowolony z nich nie będzie”, (J. Monkiewicz).
Program wystawy był bardzo rozbudowany i obejmował kilka tematów:
- dział I Budownictwo, w tym projekty mieszkań dedykowane różnym grupom społecznym, zasady opracowania ścian, sufitów, schodów, dachów i elewacji
- dział II Wyroby z papieru, skóry, futra i gumy
- dział III Wyroby drewniany
- dział IV wyroby metalowe;
- dział V wyroby z gliny, marmuru, cementu i kamienia
- dział VI wyroby ze szkła, fajansu i porcelany
- dział VII wyroby tkackie
- dział VIII artykuły chemiczne
- dział IX sztuka stosowana
- dział X ogrzewanie i wentylacja
- dział XI wodociągi i kanalizacja
- dział XII oświetlenie mieszkań
- dział XIII drobne artykuły domowego użytku
Więcej na temat wystawy:
- N.R., Dwie wystawy, „Kurier Litewski”, 1909, nr 85, s. 2
- Księga pamiątkowa wystawy “urządzeń mieszkań” i ogrodniczej, Wilno: 1909
[ato]
