Częstochowa, 1905, Muzeum higieny

W 1898 r. w następstwie dwóch wielkich wystaw higienicznych zorganizowanych w Warszawie w 1887 r. i 1896 r., powstało Warszawskie Towarzystwo Higieniczne. Obie ekspozycje zostały zorganizowane przez grupę lekarzy i działaczy związanych z czasopismem „Zdrowie”, pod przewodnictwem redaktora pisma, dra Józefa Polaka. Warszawskie Towarzystwo Higieniczne szybko zdobyło uznanie i poparcie środowisk inteligenckich w całym kraju,…

Suwałki, 1909, Muzeum Ziemi Suwalskiej

Jednym z pierwszych orędowników utworzenia muzeum w Suwałkach był Jan Bijejko, nauczyciel Prywatnej Siedmioklasowej Szkoły Handlowej, który w 1907 r. pisał „Muzea są gwałtowną potrzebą naszego szkolnictwa, samouctwa, wreszcie naszego rolnictwa, przemysłu i handlu”, wskazując równocześnie na zakres przyszłej kolekcji – obejmującej zbiory przyrodnicze i etnograficzne oraz bibliotekę. Myśl tę podchwycili dyrektor oraz nauczyciele Szkoły.…

Teodor Michał Bulik (1894-1909)

Jak donosiła poczytna, lokalna gazeta „Gwiazdka Cieszyńska” w 1909 r. w pośmiertnym wspomnieniu – „Nie był ś. p. Teodor Bulik wybitnym mężem stanu, nie był pochodnią wiedzy, nie był znany szerszemu światu, a przecież był niezwykłym człowiekiem, rzadkim już dziś oryginałem”. Urodził się 25 IX 1849 r. w Zaborzu. W latach 1862 – 1865 uczył…

Srokowski Stanisław (1872-1950)

Założyciel Muzeum Podolskiego TSL w Tarnopolu “Tym większą wdzięczność winno społeczeństwo nasze tym ludziom, zwłaszcza człowiekowi, który był duszą Muzeum [Podolskiego w Tarnopolu, przyp. MW], prof. Stanisławowi Srokowskiemu, ponieważ zbiory rosły, bogaciły się i organizowały, nie jak zwykle pod opieką państwa, kraju, potężnych finansów i związków, ale przeciwnie, wśród przeciwności złowrogiego żywiołu mas niepolskich i…

Wieluń, 1910-1912; 1914, Muzeum oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego

Oddział PTK w Wieluniu powstał w 1910 roku, jednak ze względu na brak ożywionej działalności, uchwałą Zarządu Głównego PTK z 1912 r., uległ rozwiązaniu. W styczniu 1914 postanowiono reaktywować oddział  i kontynuować gromadzenie zbiorów muzealnych. Lokal mieścił się przy ul. Gaszyńskiej w domu Tucha. Kustoszem zbiorów wybrano Józefa Kaczkowskiego. Uporządkowano zbiory i sporządzono ich katalog,…

Warszawa, 1908, Muzeum Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego

W 1906 r. powstało Polskie Towarzystwo Krajoznawcze, wówczas od samego początku zaczęto gromadzić zbiory. Były to głównie dary od założycieli PTK, firm, wydawnictw oraz sympatyków Towarzystwa. Muzeum mieściło się w lokalu Polskiej Macierzy Szkolnej przy ul. Sadowej 12. W 1907 r. odbyła się komisja likwidacyjna Polskiej Macierzy Szkolnej, a zgromadzone przez nią zbiory zdecydowano się…

Cieszyn, 1901, Muzeum Śląskie Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego

„Poznanie naszego kraju należy do naszych obowiązków narodowych. Dlatego powinniśmy skrzętnie gromadzić wszelkie pomniki naszej przeszłości i wszystko, co może być świadkiem o bieżącej chwili, o losach naszych w tym kraju, w którym od niepamiętnych czasów mieszka nasz naród” napisał w Odezwie do ziomków, umieszczonej na łamach „Przeglądu Politycznego” w 1894 roku, Andrzej Cinciała –…

Równe, 1908, Muzeum Wołyńskie

Muzeum krajoznawcze w Równem – mieście powiatowym na Wołyniu – powstało w 1908 roku, wzorując się na pierwszym muzeum wiejskim na Ukrainie, założonym przez barona Fedora Sztejngela w Horodku/Gródku.  Pomysłodawcą i inicjatorem założenia muzeum był Dyrektor Towarzystwa Rolniczego w Łucku Edmund Okęcki. Placówka powstała z dobrowolnych ofiar miejscowych obywateli i włościan.  Według relacji Konstantego Teleżyńskiego, umieszczonej…

Dąbrowa Górnicza, 1912, Muzeum Geologiczne im. Zygmunta Glogera

W listopadzie 1906 roku Polskie Towarzystwo Krajoznawcze postanowiło utworzyć oddział w Dąbrowie – ważnym ośrodku przemysłowym Zagłębia Dąbrowskiego. Po uzyskaniu zgody władz carskich, w 1907 roku powstał tu jeden z pierwszych oddziałów PTK, jego prezesem został dr Adam Piwowar – geolog, polarnik, wybitny krajoznawca. 28 maja 1908 roku, w Oddziale, utworzono m. in. sekcję ochrony…

Toruń, 1594, zbiory naukowe w bibliotece Gimnazjum Akademickiego

Toruńskie gimnazjum powstało w 1568 roku. W roku 1594 Henryk Stroband, wybitny humanista, burmistrz Torunia w latach 1587-1609, postanowił, wzorem koncepcji Jana Sturma ze Strasburga, poddać je gruntownej reformie. W 1594 nastąpiło podniesienie szkoły toruńskiej do rangi Gimnazjum Akademickiego. Z inicjatywy Strobanda przystąpiono również do organizowania biblioteki gimnazjum. Bibliotheca Publica Mariana, tak jak Gimnazjum, znajdowała…